İslam İş Birliği Teşkilatı Parlamento Birliği (İSİPAB) 17 Haziran 1999 tarihinde İran'ın başkenti Tahran'da yapılan Kurucu Konferans'ta İç Tüzük'ün kabulü ile kurulmuştur. Birliğin kurulmasına ilişkin ilk çalışmalar Parlamentolar Arası Birliğin 9-10 Eylül 1998 tarihli Genel Kurulu esnasında ve daha sonra 14-15 Aralık 1998 tarihlerinde Tahran'da yapılan koordinasyon toplantılarında yapılmıştır. Merkezi Tahran’dadır ve çalışma dilleri Arapça, İngilizce ve Fransızcadır.
Birliğin hukuki kaynağı, 1999'da kabul edilen İç Tüzüktür. Ancak bu İç Tüzük 19 Ocak 2011 tarihinde değiştirilmiştir. Birlik, bir anlamda İslam İş Birliği Teşkilatı'nın (İİT) parlamento ayağını oluşturmaktadır ve parlamentolar arasında kapsamlı ve yararlı bir iş birliği sağlamayı ve İslami Danışma (Şura) ilkesinin uygulanmasını amaçlamaktadır.
Şu an için birliğe 54 ülke parlamentosu üyedir. Ayrıca 22 uluslararası - bölgesel örgüt ve parlamento gözlemci statüsündedir. İİT'ye üye olup Birliğe üye olmayan üç ülke vardır. Bu ülkeler; Özbekistan, Brunei ve Surinam'dır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi, İSİPAB’da 5 Milletvekili ile temsil edilmektedir. TBMM 28. Yasama Döneminde İSİPAB Türk Grubunun Başkanlığını Şanlıurfa Milletvekili Abdürrahim DUSAK yürütmektedir.
İSİPAB ORGANLARI
İSİPAB, faaliyetlerini İç Tüzük'te belirtilen dört ana organ üzerinden yürütür. Bunlar:
· Konferans
· Genel Komite
· İcra Komitesi
· Genel Sekreterliktir.
Konferans: Konferans yılda bir kere İcra Komitesi'nin teklifi üzere Genel Komite'nin belirlediği yerde ve tarihte toplanır. Üye ülkelerin parlamento başkanları ve en fazla beş parlamenter konferansa katılır. Konferans tüzükte belirlenen hedefler dâhilindeki konuları görüşür ve önerge, karar veya tavsiyeleri kabul eder.
Genel Komite: Genel Komite yılda bir kez üyelerinin yarıdan fazlasının mevcudiyeti ile Konferansa ev sahibi ülkede toplanır. Tartışılmaksızın kabul edilecek karaları hazırlamak için Konferanstan iki gün önce oluşturulur. Her delegasyondan iki parlamenter ülkesini Genel Komite'de temsil eder. Tüzükte Genel Komite'nin görevleri şu şekilde belirtilmiştir:
- Genel Sekreterin yıllık raporunun incelenmesi,
- Birliğin ve organlarının mali ve idari kural ve düzenlemelerini yapmak ve bunlara eklemelerde bulunmak,
- Konferans'ın tarih ve belirlemek ve üye Parlamentoları davet etmek,
- Üye Delegasyonlardan öneriler almak, onları incelemek, kararlar almak ve önemli olarak gördüklerini Konferansa iletmek,
- Birliğin yıllık taslak bütçesi üzerinde çalışmak ve onaylamak ayrıca bir önceki yılın hesaplarını incelemek ve onaylamak,
- Birliğin hesaplarını ve ödemeler dengesini incelemek üzere, dışardan denetçiler atamak
- Birliğe katılım veya tekrar katılım veya Birlik üyeliğinin askıya alınması için İKÖ üyesi ülkelerin Parlamentoları veya benzer organlarının talepleri üzerine karar almak,
- İcra Komitesinin ilettiği Konferansa sunulacak Gözlemci statüsü başvurularıyla ilgili görüşlerini belirtmek,
- Konferansın verdiği diğer görevleri icra etmek,
- Konsey üyeleri arasından Mali Kontrol Komitesi üyelerini belirlemek
- Birliğin hedeflerinin başarılmasında Konseyin gerekli gördüğü diğer eylem ve usulleri icra etmek.
İcra Komitesi: İcra Komitesi eşit coğrafi dağılım temelinde üyeleri arasından Konferansın seçtiği on iki üyeye ilaveten bir önceki, mevcut ve gelecekteki Konferanslara ev sahipliği yapan delegasyonların birer üyesinden oluşacaktır Tüzükte belirlenen görevi şunlardır:
- Birliğe katılım veya tekrar katılım veya Birliğe üyeliğin askıya alınması taleplerini incelemek ve bu konudaki tavsiyeleri ile ilgili Konseyi bilgilendirmek,
- Gözlemci başvuruları ile ilgili incelemeler yapmak ve Genel Komiteye görüşlerini sunmak,
- Genel Komite ve Konferansın taslak gündemini hazırlamak
- Genel Komite ve Konferans gündemine ek gündem maddesi eklenmesi ile ilgili talepler hususunda görüşünü belirtmek
- Genel Komite veya Konferansın kabul ettiği karar ve tavsiyelerinin uygulanması ile ilgili genel Sekreterlik çalışma ve faaliyetlerini izlemek
- Genel Komite ve Konferansın kendisine verdiği diğer görevleri icra etmek
Genel Sekreterlik: Genel Sekreter coğrafik rotasyon göz önünde bulundurularak üye ülkelerin aday göstermesi üzerine Konferans'ta 4 yıllığına seçilir. Bu süre bir defaya mahsus olmak üzere bir kez uzatılabilir. Genel Sekreter aşağıdaki görevlerden sorumludur:
- Birlik üyeleri, Parlamentolar ve Birlik ve diğer bölgesel ve uluslararası kurumlarla birlik arasındaki sürekli irtibatları kolaylaştırmak,
- Birliğin hedefleri ve tüzüğüne uygun olarak İKÖPAB ve İKÖ arasında işbirliğini geliştirmek
- Birliğin mali ve idari işleri
- Konferans ve Genel Komite tarafından çalışılacak konularla ilgili gerekli doküman, rapor, tutanak ve yazışmaları hazırlamak
- Birliğin arşivini tutmak
- Konferans ve Genel Komite tarafından kabul edilen karar ve tavsiyelerle ilgili Birlik üyeleri ve diğer organlarını bilgilendirmek
- Birliğin kararlarının uygulanması amacıyla gerekli önlemleri almak
BİRLİK TOPLANTILARINA HÂKİM OLAN KONULAR
İSİPAB'a genel olarak hâkim olan gündem maddeleri siyasi meseleler, ekonomik meseleler ve sosyal ve kültürel meseleler olmak üzere üç başlık altında toplanabilir.
1) Siyasi Meseleler
· Filistin Meselesi
· İSİPAB Üyesi olmayan ülkelerdeki Müslüman Topluluklar ve Azınlıklar
· Suriye'deki durum
· Suriye ve Lübnan'ın İsrail ile yaşadığı sınır sorunları
· Nükleer ve kitle imha silahları
· Kıbrıs ve Batı Trakya
· Terör
· Medeniyetler arası diyalog
2) Ekonomik Meseleler
· İslami bir ekonomik modelin geliştirilmesi
· Sahra Altı Afrika'ya mali yardım
· Ticari iş birliği
· İslami bankacılık
3) Sosyal ve Kültürel Meseleler
· İslamofobi ile mücadele
· Eğitim ve bilimsel çalışmaların arttırılması
· Kadın milletvekillerinin İSİPAB'ta temsilinin arttırılması
· Dini değerlere hakarete karşı ortak tutum geliştirilmesi
