SOSYAL GÜVENLİĞE YENİ DÜZENLEME...

TBMM Plan ve Bütçe Alt
Komisyonu, Anayasa Mahkemesinin iptal kararının ardından yürürlüğü
ertelenen Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasasında
değişiklik öngören tasarı üzerindeki çalışmalarını tamamladı.
Alınan bilgiye göre, alt komisyon güncelleme katsayısı, emekli aylığı
bağlama oranları ve emeklilik yaşı gibi tasarının ana parametrelerinde
herhangi bir değişiklik yapmadı.
Alt Komisyonda benimsenen tasarıya göre, emekli aylıklarının
hesaplanmasında kullanılan güncelleme katsayısı, her yılın Aralık ayında
açıklanan TÜFE ile o yılın GSYİH gelişme hızının yüzde 25'inin toplamına
bir tam sayının ilave edilmesiyle hesaplanacak.
Kanun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa devlet memuru olanlar,
bu kanuna tabi olacak ve Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınacak. Daha
önceki memurlar ise yürürlükteki kanuna tabi olacak.
Sigortalı kadına ve eşi çalışmayan sigortalı erkeğe emzirme ödeneği,
çocuğun yaşaması kaydıyla doğum tarihinde geçerli olan asgari ücretin
üçte biri tutarında bir defaya mahsus ödenecek. Cenaze yardımı tutarı
ise brüt asgari ücret tutarı kadar olacak.
İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının doğum yapması
halinde, sigortalılara iş göremezlik ödeneği olarak günlük kazancının
yarısı, ayakta tedavilerde ise üçte ikisi oranında verilecek.
Alt komisyonda Bağ-Kur'lulara da analığı halinde iş görememezlik ödeneği
verilmesi sağlandı.

-ÖLÜM AYLIĞI İÇİN 1800 GÜN ŞARTI-

Tasarıya göre, 50 yaşını doldurmuş ancak erken yaşlandığı tespit edilmiş
sigortalıların diğer koşulları sağlamaları halinde yaşlılık aylığından
yararlanabilmelerini olanak sağlayan yaş sınırı, 50'den 55'e
çıkartılacak.
Malullük aylığı ve ölüm aylığından yararlanmak için en az 1800 gün prim
ödeme şartı aranacak. Ölmeden önceki son 5 yıl içinde 900 gün prim
ödeyenler de ölüm aylığından yararlanabilecek.
Sigortalıların kız çocukları ile eşlerine, 1 yıllık yetim, dul aylığı
tutarı kadar evlenme ödeneği verilecek.
Malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı bağlama oranları yeniden düzenlenen
tasarıya göre, aylık bağlama oranı sigortalının toplam prim ödeme gün
sayısının her 360 günü için kanunun yürürlük tarihinden itibaren yüzde 2
olarak uygulanacak.

-FİİLİ HİZMET ZAMMI-

Alt Komisyon, sanatçı ve gazetecilerin de aralarında bulunduğu bazı iş
kollarında, kamuoyunda ''yıpranma hakkı'' olarak bilinen fiili hizmet
zammını kaldıran düzenlemede herhangi bir değişiklik yapmadı.
Gazeteciler, PTT dağıtıcıları, infaz koruma memurları, Tarım Bakanlığı
Zirai Mücadele ve Karantina teşkilatı ile Veteriner Teşkilatında görev
yapanlar, devlet tiyatrosu sanatçıları, hava yollarındaki uçucu
personel, lokomotif makinistleri, gemi adamları, Cumhurbaşkanlığı
senfoni Orkestrası üyeleri de fiili hizmet zammından yararlanamayacak.
Sigortalıların, fiili hizmet zammından yararlanabilmek için en az 10 yıl
(3600 gün) fiilen çalışma koşulu getirildi.
Alt Komisyon, toplumun büyük kesimini ilgilendiren genel sağlık
sigortasının kurgusunu da değiştirdi. Çalışanlardan alınacak sosyal
güvenlik destek primlerine kademe getirildi.
Buna göre, aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı, brüt
asgari ücretin üçte birinden az olanların (202.80 YTL) primleri, devlet
tarafından ödenecek. Bu tutar her bir kişi için mevcut asgari ücrete
göre 18.25 YTL olacak.
Bu kişilerin 18 yaşından büyük işsiz çocuklarına yeşil kart verilecek. 2
yıl sonra yeşil kartın kalkacak olması nedeniyle bu kişilerin primleri
devlet tarafından ödenecek.
Geliri, brüt asgari ücretin üçte biri ile asgari ücretin tamamına
(202.80-608.40 YTL) kadar olanların ödeyeceği destek primi, 24.34 YTL
olacak.
Asgari ücret ile asgari ücretin 2 katına kadar gelire sahip olanlar,
(608.40-1216.80 YTL arasında) 73.01 YTL destek primi ödeyecek.
Geliri asgari ücretin 2 katından fazla olanların ödeyeceği destek primi
ise 146.02 YTL olacak.
Hiçbir geliri bulunmayanlar, geçici köy korucuları ile dünya, Avrupa ve
olimpiyat şampiyonu olanlar ile aileleri, sağlık hizmetlerinden ücretsiz
yararlanabilecek.

-KATKI PAYLARI-

Alt Komisyon, sosyal tarafların itiraz ettiği katkı payları hakkında da
yeni düzenleme yaptı ve yatan hastalardan alınan yüzde 1 oranındaki
katkı payını değiştirdi. Sosyal Güvenlik
Kurumu, hastalardan alınacak yüzde 1'lik katkı payını bir kat arttırmaya
veya kaldırmaya yetkili olacak.
Tasarıyla kamu hastaneleri; sadece otelcilik hizmeti ve öğretim üyesi
farkı, sözleşmeli özel hastaneler ise sundukları sağlık hizmeti
karşılığında SGK'nın belirleyeceği tutarın yüzde 20'si kadar ilave ücret
talep edebilecek. Ayakta tedavide doktor ve diş hekimi muayenesi için 2
YTL, ilaçlar ile protez gibi iyileştirme araç gereçleri için ise yüzde
10-20 oranlarında katılım payı ödenecek. Katılım payı, her bir yatarak
tedavide asgari ücretin yüzde 25'ini, bir yılda da asgari ücretin
tamamını geçemeyecek.
Özel hastaneler; İstiklal Savaşı, Kore, Kıbrıs ve terör gazileri ile hak
sahiplerinden fark alınmayacak.
Alt Komisyon, ilaç geri ödemelerine ilişkin maddede de yeni düzenleme
yaptı. Yapılan düzenlemeyle sağlık sunucularına 45 gün içinde avans
verilecek. 90 gün içinde de alacakların tamamı ödenecek. Mevcut
tasarıda sağlık hizmet sunucularına tahakkuk etmiş alacakları
faturaların teslim tarihinden itibaren en geç 75 gün içinde ödenmesi
koşulu vardı. İşlemlerin uzaması durumunda da sağlık
sunucularına yüzde 75 ile yüzde 90 arasında avans verilmesi hükmü
bulunuyordu.
2000 yılından önceki faturalar da test yöntemi ile tasfiye edilecek.

-PRİME ESAS KAZANÇLAR-

SSK, BAĞ-KUR ile kanun yürürlüğe girdikten sonra ilk defa devlet memuru
olanların prime esas kazançları yeniden düzenlenecek.
SSK'lıların prime esas kazançları; ücret, prim, ikramiye ve bu
nitelikteki ödemelerin brüt toplamı esas alınacak. Bağ-Kur'lularda aylık
prime esas kazanç, kanunda belirtilen alt sınırı ile üst sınırı arasında
kalmak şartıyla beyan edecekleri günlük kazancın 30 katı olacak. Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ilk defa devlet memuru olarak göreve
başlayanlar için ise prime esas kazanç matrahına makam, temsil ve görev
tazminatları, döner sermaye katkıları ve ek ödemeler de dahil tüm
kazançlar ilave edilecek.
Kamu çalışanlarının fiili hizmet zammı prim oranları artırılacak. 60 gün
fiili hizmet zammı alacak kamu görevlilerinin yüzde 20 prim oranına 4
puan, 90 gün fiili hizmet zammında 6 puan, 180 gün fiili hizmet zammında
12 puan eklenecek. Kamu idarelerinden, vazife malullüğü ve ölüm
sigortası için yüzde 5 ek prim alınacak. Prim borcu bulunan işverenlere
teşvik verilmeyecek.
TBMM üyeliği sona eren milletvekillerine, emeklilik şartlarını
taşımadığı için aylık bağlanamayanlara sigortalı bir işte çalışmadıkları
veya aylık bağlanmadığı takdirde, 30000 gösterge rakamının memur maaş
katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, her ay temsil tazminatı
olarak ödenecek.

-KAYIT DIŞI İSTİHDAMA ÖNLEM-

Alt komisyon, kayıt dışı istihdamı önlemek için tasarıya yeni bir madde
ekledi.
Buna göre, kanunun yürürlük tarihinden sonra işveren çalışanların
maaşlarını bankaya yatıracak. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kademeli
olarak uygulanacak olan bu kural, ikincil mevzuatta düzenlenecek.
İşveren, bu işlemi banka aracılığıyla yapmazsa, işçinin ücreti ödenmemiş
sayılacak.
Sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık
hizmet sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulaması
sonucu kurum nezdinde doğan alacakları, haciz, devir ve temlik
edilemeyecek.

-EMEKLİLERİN PRİM ÖDEYEREK ÇALIŞMASI-

Komisyonda, kamuoyunda çok tartışılan sosyal güvenlik kurumlarından
emekli olup da Bağ-Kur kapsamında çalışan emeklilerden alınan destek
primine ilişkin düzenleme yapıldı.
Emeklilerin, daha sonra Bağ-Kur kapsamında çalışmaları durumunda
kademeli olarak alınacak destek primi, yüzde 11, 12, 13, 14 ve 15'e
kadar çıkabilecek.
Kanunun yürürlük tarihinden sonra sisteme girenler, emekliliklerinde
sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışamayacak.
Tasarıda, Bulgaristan'dan zorunlu göçe tabi olanların emekliliklerini
kolaylaştırmak için de yeni düzenleme yapıldı.

-BANKA SANDIKLARI SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMINA ALINACAK-

Alt Komisyonda, tasarıya kurumların yardımlaşma sandıklarıyla ilgili
hükümler de eklendi.
Buna göre banka, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları,
sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler,
personeli için kurulmuş olan sandıklarının iştirakçileri ile malullük,
yaşlılık ve ölüm sigortasından aylık ve gelir bağlanmış olanlar ile
bunların hak sahipleri, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın, kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 yıl içinde Sosyal Güvenlik
Kurumuna devredilecek. Devir tarihi itibariyle iştirakçiler, sigortalı
sayılacak.

-2048'DE EMEKLİLİK YAŞI 65'TE EŞİTLENECEK-

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte işe giren sigortalının emekli olması
için aranan 7000 prim ödeme gün sayısı, her yıl 100 gün artırılacak. Bu
süre, 2028 yılında 9000'e ulaşacak. İlk defa 2028 yılında işe girecek
olan bir sigortalının emekliliğinde 9000 gün prim ödeme şartı aranacak.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra işe girenlerde emeklilikte
kademeli yaş şartı aranacak.
Buna göre emeklilikte; 1 Ocak 2036 ile 31 Aralık 2037 tarihleri arasında
kadınlarda 59, erkeklerde 61; 1 Ocak 2038 ile 31 Aralık 2039 tarihleri
arasında kadın için 60, erkek için 62, 1 Ocak 2040 ile 31 Aralık 2041
tarihleri arasında kadınlarda 61, erkeklerde 63; 1 Ocak 2042 ile 31
Aralık 2043 tarihleri arasında kadınlarda 62, erkeklerde 64; 1 Ocak 2044
ile 31 Aralık 2045 tarihleri arasında kadınlarda 63, erkeklerde 65; 1
Ocak 2046 ile 31 Aralık 2047 tarihleri arasında kadınlarda 64,
erkeklerde 65 yaş yaş olarak uygulanacak.
Kadın ve erkeklerde 2048 yılından sonra emeklilik yaşı 65'te eşitlenecek.
TBMM Plan ve Bütçe Alt Komisyon Başkanı Zekai Özcan, tasarının
önümüzdeki hafta Sayıştay üyeliklerine yapılacak seçim nedeniyle üst
komisyonda görüşülemeyeceğini bildirdi.