2013-06-11 - 18:38
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun Tasarısı?nın görüşmelerine başlandı.
Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun Tasarısı? ile ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşlarının ilk defa yasal olarak tanımlandığını belirtti.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun Tasarısı?nın görüşmelerine başlandı.
Tasarı hakkında komisyona sunum yapan Babacan, paranın hızlı ve güvenli hareket edebilmesi düşüncesinin, iletişim ve bilgisayar teknolojileri ile birleşerek ödemeler alanında önemli gelişmelerin yaşanmasına sebep olduğunu dile getirerek, yaşanan gelişmelere paralel olarak çok çeşitli ödeme yöntemleri ve bu yöntemlere ilişkin hizmetleri sunan farklı kuruluşların ortaya çıktığını söyledi.
Babacan, gerek ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemleri gerekse ödeme yöntemlerinde ortaya çıkan yeniliklerin finansal hizmetler alanında rekabetin artmasına, hizmet kalitesinin yükselmesine, finansal erişimin gelişmesine ve finansal derinleşmeye önemli katkılar sağladığını ifade ederek, "Bütün bu gelişmelerin ise topyekun finansal sisteme ve finansal tüketiciye yarar sağlayacağı açıktır" dedi. Babacan, şöyle konuştu:
"Son yıllarda, ödeme sistemlerinin hızlı gelişimi ve hizmetlerin çeşitlenmesinin de etkisiyle işlem sayısının ve işlem tutarlarının arttığını görüyoruz. Örneğin, ülkemizin en önemli ödeme sistemi konumunda olan EFT sisteminde 2012 yılında yaklaşık 33 trilyon TL değerinde işlem gerçekleşti. Bu işlem tutarı, 2012 yılındaki Gayrı Safi Yurt İçi Hasılamızın yaklaşık 23 katına tekabül etmektedir. Ödeme sistemlerinin etkin çalışması, finansal istikrar açısından da büyük önem arz etmektedir. Güçlü bir ödeme sistemi altyapısına sahip olmayan bir ekonomide, ödemeler gecikebilir, yüksek maliyetler oluşabilir ve mutabakat riskleri ortaya çıkabilir. Böyle bir durumda, ekonominin ya da finansal sistemin bir bölümünde başlayan sorunlar, süratle diğer alanlara sirayet ederek istenmeyen gelişmelere yol açabilir. Bu nedenle, ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerinin güvenli, etkin ve kesintisiz çalışması için bu sistemlerin tasarımının, işleyişinin ve gözetiminin büyük titizlikle ele alınması gerekmektedir.
Tüm bu hususlar çerçevesinde, uluslararası uygulamalarla uyumlu bir şekilde bu alandaki yasal altyapının güçlendirilmesi ihtiyacı ortaya çıktı. Teknolojik gelişmelere paralel olarak finansal piyasaların ve reel sektörün vazgeçilmez bir unsuru olan ve ekonomik hayatın içinde giderek büyük hacimlere ulaşan para, taraflar arasında değişik formatlarda transfer edilmektedir. Mobil iletişim araçları, ATM, internet gibi kanallar kullanılarak bir kişiden diğer bir kişiye fon gönderilmesi veya herhangi bir ürün satın alınması uygulamaları gün geçtikçe daha da yaygınlaşmaktadır. Diğer bir ifadeyle paranın taraflar arasında transfer edilmesini sağlayan ödeme araçları ve yöntemleri alanında önemli gelişmeler yaşanmakta ve elektronik ödeme yöntemlerine hızlı bir geçiş gözlemlenmektedir."
Başbakan Yardımcısı Babacan, ödemelere aracılık alanında banka dışı kuruluşların da faaliyet göstermeye başlamalarıyla birlikte rekabetin daha da arttığını söyledi.
Finansal tüketicinin hizmetlere erişiminde yeni platformlar ortaya çıktığını da belirten Babacan, bu durumun finansal tüketiciler açısından maliyetleri azaltıcı yönde faydalar sağlamakla birlikte, tüketici haklarının korunmasında yeni bir mevzuat çerçevesi ihtiyacını da beraberinde getirdiğini kaydetti. Babacan, işte bu nedenlerle düzenleme çalışmaları yapılırken bankacılık ve sermaye piyasası alanlarında faaliyet gösteren kuruluşlarda olduğu gibi, ödeme alanında faaliyet gösterecek tüm kuruluşların da faaliyet izinleri, denetim ve gözetim prensiplerinin net bir biçimde mevzuatla düzenlenmesini hedeflediklerini anlattı.
Babacan, finansal krizde doğrudan ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerinden kaynaklanan bir sorun yaşanmamış olsa da etkin işleyen sistemlerin kriz zamanlarında piyasaların sorunsuz işlemesine önemli katkılar sağladığını belirtti.
Bu tasarıyla finansal istikrara katkı sağlamak üzere ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerinin yasal altyapısının güçlendirilmesini amaçladıklarını ifade eden Babacan, "Halihazırda ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemleri alanında dağınık bir yapı arz eden mevzuatın toplu, bütüncül ve global ölçekte 'en iyi uygulama örneklerini' esas alan bir mahiyette düzenlenmesi amaçlanmaktadır. Tasarının amacı sözkonusu sistemlere ilişkin ortak kural ve standartları belirlemektir" dedi.
Başbakan Yardımcısı Babacan, tasarının ödeme yöntemleri ile ilgili en önemli hedeflerinden birinin ise halen ülkede herhangi bir biçimde izin almaksızın ve denetlenmeksizin faaliyet gösteren ödeme ve elektronik para kuruluşlarına ilişkin mevzuat çerçevesinin oluşturulması olduğunu söyledi. Babacan, ödemeler alanında faaliyet gösteren kuruluşlar ve bu kuruluşların sundukları hizmetlerden yararlananlarla ilgili olarak hedeflenen amaçları, "Tüketicinin korunması, finansal erişimin artırılması ile rekabette ve verimlilikte artış sağlanması, finansal istikrarın gözetilmesi, Avrupa Birliği düzenlemeleri ve uluslararası standartlarla uyumlu bir mevzuat çerçevesinin oluşturulması" şeklinde sıraladı.
Ali Babacan, ülke ihtiyaçlarına ilave olarak, mutabakatın nihailiği konusundaki AB direktifleri ve uluslararası uygulamalar da dikkate alınarak tasarının hazırlandığını belirtti. Babacan, şunları kaydetti:
"Kanun Tasarısı temel olarak üç ana alanı düzenlemektedir. Bunlar; ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemleri, ödeme hizmetleri ile ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarından oluşmaktadır. Bu çerçevede, kanun tasarısında ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemleri ile ilgili olarak sistemlerin kurulması, faaliyet izni, çalışma koşulları, gözetimi, sistemlerle ilgili tedbirler ve bu sistemlerde mutabakatı gerçekleşen işlemlerin nihailiği hususları düzenlenmektedir. Ödeme hizmetleri ile ilgili olarak ise tasarı, bu tür hizmetlerin genel çerçevesini çizmekte ve sözkonusu hizmetler sunulurken hizmet sağlayıcıları tarafından uyulması gereken kuralları belirlemek üzere Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu?na yetki vermektedir.
Tasarıyla 'ödeme kuruluşları' ile ?'elektronik para kuruluşları' ülkemizde ilk defa yasal olarak tanımlanmaktadır. Bu kuruluşların Türkiye?de, anonim şirket şeklinde kurularak belirli miktarda varlık bulundurmaları sağlanmakta ve anılan kuruluşlara ilişkin lisanslama, faaliyet alanı ve denetim gibi alanlar düzenlenerek Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu?ndan gerekli izinleri almadan bu alanda faaliyet göstermesi yasaklanmaktadır. Ödeme ve elektronik para kuruluşları ile ilgili olarak tasarı içerisinde lisanslama ve denetim gibi alanlara ilaveten, bu tür kuruluşlarca toplanan fonların korunmasına ve böylece anılan faaliyetlerin tüketiciler açısından sorunsuz bir şekilde sürdürülmesine ilişkin çeşitli hükümler de düzenlenmektedir. Buna göre tasarı ile esas itibarıyla ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerinin lisanslanması ve gözetimi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası?na verilmektedir. Bu sistemlere ilişkin diğer ilgili otoritelerin mevzuatla verilmiş yetkilerinin de devam etmesi düzenlenmektedir. Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının denetimi ve lisanslanması hususları ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu?nun yetki ve sorumluluğuna verilmektedir."
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun Tasarısı?nın görüşmelerine başlandı.
Tasarı hakkında komisyona sunum yapan Babacan, paranın hızlı ve güvenli hareket edebilmesi düşüncesinin, iletişim ve bilgisayar teknolojileri ile birleşerek ödemeler alanında önemli gelişmelerin yaşanmasına sebep olduğunu dile getirerek, yaşanan gelişmelere paralel olarak çok çeşitli ödeme yöntemleri ve bu yöntemlere ilişkin hizmetleri sunan farklı kuruluşların ortaya çıktığını söyledi.
Babacan, gerek ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemleri gerekse ödeme yöntemlerinde ortaya çıkan yeniliklerin finansal hizmetler alanında rekabetin artmasına, hizmet kalitesinin yükselmesine, finansal erişimin gelişmesine ve finansal derinleşmeye önemli katkılar sağladığını ifade ederek, "Bütün bu gelişmelerin ise topyekun finansal sisteme ve finansal tüketiciye yarar sağlayacağı açıktır" dedi. Babacan, şöyle konuştu:
"Son yıllarda, ödeme sistemlerinin hızlı gelişimi ve hizmetlerin çeşitlenmesinin de etkisiyle işlem sayısının ve işlem tutarlarının arttığını görüyoruz. Örneğin, ülkemizin en önemli ödeme sistemi konumunda olan EFT sisteminde 2012 yılında yaklaşık 33 trilyon TL değerinde işlem gerçekleşti. Bu işlem tutarı, 2012 yılındaki Gayrı Safi Yurt İçi Hasılamızın yaklaşık 23 katına tekabül etmektedir. Ödeme sistemlerinin etkin çalışması, finansal istikrar açısından da büyük önem arz etmektedir. Güçlü bir ödeme sistemi altyapısına sahip olmayan bir ekonomide, ödemeler gecikebilir, yüksek maliyetler oluşabilir ve mutabakat riskleri ortaya çıkabilir. Böyle bir durumda, ekonominin ya da finansal sistemin bir bölümünde başlayan sorunlar, süratle diğer alanlara sirayet ederek istenmeyen gelişmelere yol açabilir. Bu nedenle, ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerinin güvenli, etkin ve kesintisiz çalışması için bu sistemlerin tasarımının, işleyişinin ve gözetiminin büyük titizlikle ele alınması gerekmektedir.
Tüm bu hususlar çerçevesinde, uluslararası uygulamalarla uyumlu bir şekilde bu alandaki yasal altyapının güçlendirilmesi ihtiyacı ortaya çıktı. Teknolojik gelişmelere paralel olarak finansal piyasaların ve reel sektörün vazgeçilmez bir unsuru olan ve ekonomik hayatın içinde giderek büyük hacimlere ulaşan para, taraflar arasında değişik formatlarda transfer edilmektedir. Mobil iletişim araçları, ATM, internet gibi kanallar kullanılarak bir kişiden diğer bir kişiye fon gönderilmesi veya herhangi bir ürün satın alınması uygulamaları gün geçtikçe daha da yaygınlaşmaktadır. Diğer bir ifadeyle paranın taraflar arasında transfer edilmesini sağlayan ödeme araçları ve yöntemleri alanında önemli gelişmeler yaşanmakta ve elektronik ödeme yöntemlerine hızlı bir geçiş gözlemlenmektedir."
Başbakan Yardımcısı Babacan, ödemelere aracılık alanında banka dışı kuruluşların da faaliyet göstermeye başlamalarıyla birlikte rekabetin daha da arttığını söyledi.
Finansal tüketicinin hizmetlere erişiminde yeni platformlar ortaya çıktığını da belirten Babacan, bu durumun finansal tüketiciler açısından maliyetleri azaltıcı yönde faydalar sağlamakla birlikte, tüketici haklarının korunmasında yeni bir mevzuat çerçevesi ihtiyacını da beraberinde getirdiğini kaydetti. Babacan, işte bu nedenlerle düzenleme çalışmaları yapılırken bankacılık ve sermaye piyasası alanlarında faaliyet gösteren kuruluşlarda olduğu gibi, ödeme alanında faaliyet gösterecek tüm kuruluşların da faaliyet izinleri, denetim ve gözetim prensiplerinin net bir biçimde mevzuatla düzenlenmesini hedeflediklerini anlattı.
Babacan, finansal krizde doğrudan ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerinden kaynaklanan bir sorun yaşanmamış olsa da etkin işleyen sistemlerin kriz zamanlarında piyasaların sorunsuz işlemesine önemli katkılar sağladığını belirtti.
Bu tasarıyla finansal istikrara katkı sağlamak üzere ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerinin yasal altyapısının güçlendirilmesini amaçladıklarını ifade eden Babacan, "Halihazırda ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemleri alanında dağınık bir yapı arz eden mevzuatın toplu, bütüncül ve global ölçekte 'en iyi uygulama örneklerini' esas alan bir mahiyette düzenlenmesi amaçlanmaktadır. Tasarının amacı sözkonusu sistemlere ilişkin ortak kural ve standartları belirlemektir" dedi.
Başbakan Yardımcısı Babacan, tasarının ödeme yöntemleri ile ilgili en önemli hedeflerinden birinin ise halen ülkede herhangi bir biçimde izin almaksızın ve denetlenmeksizin faaliyet gösteren ödeme ve elektronik para kuruluşlarına ilişkin mevzuat çerçevesinin oluşturulması olduğunu söyledi. Babacan, ödemeler alanında faaliyet gösteren kuruluşlar ve bu kuruluşların sundukları hizmetlerden yararlananlarla ilgili olarak hedeflenen amaçları, "Tüketicinin korunması, finansal erişimin artırılması ile rekabette ve verimlilikte artış sağlanması, finansal istikrarın gözetilmesi, Avrupa Birliği düzenlemeleri ve uluslararası standartlarla uyumlu bir mevzuat çerçevesinin oluşturulması" şeklinde sıraladı.
Ali Babacan, ülke ihtiyaçlarına ilave olarak, mutabakatın nihailiği konusundaki AB direktifleri ve uluslararası uygulamalar da dikkate alınarak tasarının hazırlandığını belirtti. Babacan, şunları kaydetti:
"Kanun Tasarısı temel olarak üç ana alanı düzenlemektedir. Bunlar; ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemleri, ödeme hizmetleri ile ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarından oluşmaktadır. Bu çerçevede, kanun tasarısında ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemleri ile ilgili olarak sistemlerin kurulması, faaliyet izni, çalışma koşulları, gözetimi, sistemlerle ilgili tedbirler ve bu sistemlerde mutabakatı gerçekleşen işlemlerin nihailiği hususları düzenlenmektedir. Ödeme hizmetleri ile ilgili olarak ise tasarı, bu tür hizmetlerin genel çerçevesini çizmekte ve sözkonusu hizmetler sunulurken hizmet sağlayıcıları tarafından uyulması gereken kuralları belirlemek üzere Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu?na yetki vermektedir.
Tasarıyla 'ödeme kuruluşları' ile ?'elektronik para kuruluşları' ülkemizde ilk defa yasal olarak tanımlanmaktadır. Bu kuruluşların Türkiye?de, anonim şirket şeklinde kurularak belirli miktarda varlık bulundurmaları sağlanmakta ve anılan kuruluşlara ilişkin lisanslama, faaliyet alanı ve denetim gibi alanlar düzenlenerek Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu?ndan gerekli izinleri almadan bu alanda faaliyet göstermesi yasaklanmaktadır. Ödeme ve elektronik para kuruluşları ile ilgili olarak tasarı içerisinde lisanslama ve denetim gibi alanlara ilaveten, bu tür kuruluşlarca toplanan fonların korunmasına ve böylece anılan faaliyetlerin tüketiciler açısından sorunsuz bir şekilde sürdürülmesine ilişkin çeşitli hükümler de düzenlenmektedir. Buna göre tasarı ile esas itibarıyla ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerinin lisanslanması ve gözetimi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası?na verilmektedir. Bu sistemlere ilişkin diğer ilgili otoritelerin mevzuatla verilmiş yetkilerinin de devam etmesi düzenlenmektedir. Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının denetimi ve lisanslanması hususları ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu?nun yetki ve sorumluluğuna verilmektedir."
