TBMM PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU

Serbest bölgelerde faaliyette bulunan
yatırımcı kullanıcılar, Hazinenin mülkiyetinde bulunan arazi, arsa ve
binaları, 49 yıla kadar kiralayabilecek.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Serbest Bölgeler Kanunu ile Gümrük
Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısını kabul etti.
Kabul edilen tasarı, serbest bölgelerin kuruluş amaçlarını yeniden
belirliyor.
Tasarıya göre, serbest bölgelerin vizyonu; ''İhracata yönelik yatırım ve
üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini
hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirmek ve uluslararası ticareti
geliştirmek'' olacak.
Serbest bölgelerde yapılacak faaliyetler, Ekonomik İşler Yüksek
Koordinasyon Kurulu yerine, Yüksek Planlama Kurulunca belirlenecek.
Üretici işletmelerin talepleri hariç olmak üzere, fiyat, kalite ve
standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına verilen
yetkiler, serbest bölgelerde uygulanmayacak.
Serbest Bölgeler Koordinasyon Kurulu oluşturulacak. Kurul, serbest
bölgelerde yapılan faaliyetleri değerlendirecek, bu bölgelerin
geliştirilmesine ve sorunların çözümüne ilişkin stratejileri
belirleyecek ve önerilerde bulunacak.
Yerli veya yabancı gerçek veya tüzel kişiler, bu bölgelerde faaliyette
bulunmak için Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı yerine, Dış Ticaret
Müsteşarlığından ruhsat alacak.

-FAALİYET SÜRESİ 49 YILA ÇIKACAK-

Serbest bölgelerde arazi kiralayarak bina ve tesislerini inşa eden
üretici kullanıcılara 30 yıl, üretim dışında faaliyet gösteren diğer
kullanıcılara ise 20 yıl süreli verilen faaliyet ruhsatı süreleri, 49
yıla çıkartılacak.
Serbest bölgelerde faaliyette bulunan yatırımcı kullanıcılara, Hazinenin
mülkiyetinde bulunan arazi, arsa ve binalar, 49 yıla kadar
kiralanabilecek veya bunlar üzerinde irtifak hakkı tesis edilebilecek.
Tasarı, ''serbest bölgeleri'' yeniden tanımlıyor. Serbest bölgeler,
''Türkiye Gümrük Bölgesinin parçaları olmakla beraber; serbest dolaşımda
olmayan eşyanın herhangi bir gümrük rejimine tabi tutulmaksızın ve
serbest dolaşıma sokulmaksızın, gümrük mevzuatında öngörülen haller
dışında kullanılmamak ya da tüketilmemek kaydıyla konulduğu, ithalat
vergileri ile ticaret politikası önlemlerinin ve kambiyo mevzuatının
uygulanması bakımından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında olduğu kabul
edilen ve serbest dolaşımdaki eşyanın bir serbest bölgeye konulması
nedeniyle normal olarak eşyanın ihracına bağlı olanaklardan yararlandığı
yerler'' olacak.
Özellikle tersaneler gibi büyük yatırımcı üretici firmaların yer aldığı
serbest bölgelerde, günlük ihtiyaçların sorunsuz karşılanabilmesi
amacıyla, bedeli 500 dolara kadar olan malların ihracat işlemine tabi
tutulmasında esas alınan meblağ, 5 bin dolara yükseltilecek.
Serbest bölgelerde, arazilerin ve Hazineye intikal eden binaların kiraya
verilmesi, ayrıca binaların diğer kullanıcılara kullanım hakkının
devredilmesine ilişkin işlemler, Devlet İhale Kanunu tabi olmayacak.

-GELİR VERGİSİ MUAFİYETİ-

Serbest bölgelerde istihdam edilen personel için bu yıl sonuna kadar
sağlanan gelir vergisi muafiyeti, AB'ye tam üyeliğin gerçekleştiği
tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar uzatılacak.
Üretim faaliyetinde bulunan mükelleflerin, serbest bölgelerde imal
ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançlar, gelir veya
kurumlar vergisi dışında tutulacak.
Bu bölgelerde üretilen ürünlerin FOB bedelinin en az yüzde 85'ini yurt
dışına ihraç eden mükelleflerin istihdam ettikleri personele ödedikleri
ücretler, gelir vergisinden müstesna olacak.
Yıllık satış tutarı, bu oranın altında kalan mükelleflerden zamanında
tahsil edilmeyen vergiler cezasız olarak, gecikme zammıyla birlikte
tahsil edilecek.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce serbest bölgelerde faaliyet
ruhsatı almış olan kullanıcılara kiralanan arazi, arsa ve binalardan
Hazinenin mülkiyetinde bulunanların kira süresi, Dış Ticaret
Müsteşarlığınca ruhsat süresine bağlı olarak 49 yıla kadar
uzatılabilecek.
Serbest bölgeler, AB'ye tam üyeliğin gerçekleştiği tarihe kadar gümrük
rejimleri açısından Türkiye Gümrük Bölgesi dışında, menşe hükümlerinin
uygulanması bakımından ise Türkiye Gümrük Bölgesi sayılacak.
Serbest Bölgeler Kanunu ile Gümrük Kanunu arasındaki farklı hükümlerin
uygulanmasında karşılaşılan zorlukların aşılması amacıyla, AB'ye tam
üyeliğin gerçekleşeceği tarihe kadar, Gümrük Kanununun bazı maddeleri,
serbest bölgelerde uygulanmayacak.

-''DIŞ TİCARET HACMİNİN YÜZDE 9'U SERBEST BÖLGELERDEN''-

Tasarının sunumunu yapan Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, 1985'te çıkarılan
Serbest Bölgeler Kanunuyla 20 serbest bölge kurulduğunu söyledi.
Tüzmen, 2007 itibariyle, serbest bölgelerden yapılan ticaret hacminin,
yaklaşık 24,5 milyar dolar olduğunu bildirerek, ''Bu yılın ilk 5 ayında
11,1 milyar dolar ticaret hacmimiz var. 2007'de 277 milyar dolar dış
ticaret hacmimizin içinde 24,5 milyar dolar hacim... Türkiye'nin toplam
dış ticaret hacminin yüzde 9'u serbest bölgelerden gerçekleşiyor'' dedi.
Serbest bölgelerde 647 yabancı firma, 3 bin 711 kullanıcı bulunduğunu
ifade eden Tüzmen, direkt istihdamın 48 bin 576, dolaylı istihdamın ise
200 bin kişi olduğunu kaydetti.
''Serbest bölgeleri, yabancı sermayenin ve Türkiye'nin önemli iş
dünyasının geldiği, yüksek istihdamın sağlandığı, yüksek teknolojiyle
üretim yapıldığı yerler haline getirmeye çalışacağız'' diyen Tüzmen, az
yatırımla, yüksek ticaret hacmine ulaştıklarını söyledi.
Tüzmen, 2007'de bölgelerden yurt dışına çıkan mal oranının yüzde 22,
bölgelerden yurt içine giren mal oranının yüzde 32, yurt dışından
bölgelere giren mal oranının yüzde 34, yurt içinden bölgelere giren mal
oranının yüzde 12 olduğunu bildirdi. Tüzmen, ''24,5 milyar doların 5,3
milyar doları bölgelerden yurt dışına, 8,2 milyar doları yurt dışından
bölgelere, 7,9 milyar doları bölgelerden yurt içine, 3 milyar doları da
yurt içinden bölgelere olarak görünüyor'' diye konuştu. Tüzmen, serbest
bölgeler olmasaydı, 24,5 milyarlık dış ticaret hacminin yaklaşık
yarısını, dünya ticaret pastasından alamayacaklarını belirtti.

-''İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANI''-

Türkiye'nin, dışarıya enerji için 45 milyar dolar verdiğini belirten
Tüzmen, yaklaşık 70 milyar dolarlık dış ticaret açığının, 45 milyar
dolarının enerji ithalatından kaynaklandığını bildirdi.
İhracatın ithalatı karşılama oranında, küçük bir düzelme bulunduğunu
ifade eden Tüzmen, ''Geçen yıldan bu yana yaklaşık 2 puan daha iyiyiz.
Gönül arzu ediyor ki, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 70'lerin
üzerinde olan bir ülke konumuna gelelim'' diye konuştu.
Tüzmen, dış ticaret rakamları açısından 1992 İtalyası, 1991
İngiltere'sinin rakamlarına sahip olduklarını söyledi.

-''ÇOK AĞIR''-

CHP Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak, uygulanan para ve maliye
politikası nedeniyle sanayide sıkıntı yaşandığını ifade ederek, sadece
sanayi bölgeleri bazında değil, Türkiye genelinde sorunun çözülmesi
gerektiğini belirtti.
CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi de teşviklerden yararlanmak
için, bölgede üretilen ürünlerin yüzde 85'inin ihraç edilmesi şartının
çok ağır olduğunu kaydederek, bunun yüzde 75'den aşağı olmamak üzere, 3
yıllık ortalamanın yüzde 80 olmasını önerdi.