Komisyon, AK Parti İstanbul Milletvekili Cüneyt Yüksel başkanlığında toplandı.
Yüksel, ceza adaletinin, devletin kudretini değil adaletle yoğrulmuş merhametini gösterdiğini belirtti.
Etkin ceza infaz sisteminin, toplumun suç ve suçlulardan korunmasının yanı sıra hükümlülerin yeniden suç işlemesini de önleyeceğini, rehabilitasyon süreçlerini güçlendireceğini vurgulayan Yüksel, dünyada cezalandırıcı anlayıştan, insan odaklı, onarıcı ve ıslah edici adalet anlayışına doğru dönüşüm yaşandığını ifade etti.
Yüksel, teklifin 4. Yargı Reformu Strateji Belgesi'ndeki "Ceza Adaleti Sisteminin Etkinliğinin Artırılması" amacı doğrultusunda hazırlandığını belirterek şöyle devam etti:
"Kanun teklifinin temel hedefi, toplumda oluşan cezasızlık algısını ortadan kaldırmak, hukuk devleti prensiplerini güçlendirmek ve ceza adalet sistemimizin etkinliğini ve caydırıcılığını artırmaktır. Teklif ile ayrıca hükümlülerin, yeniden suç işleme risklerinin azaltılması, sosyal hayata hazırlanmalarına imkan sağlanması, tahliye şartlarına uyumlarının kolaylaştırılması ve toplumsal kurallara uyma becerilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir."
Teklifin 30 madden oluştuğunu anımsatan Yüksel, teklifle 10 kanunda değişiklik öngörüldüğünü dile getirdi.
Yüksel, teklifteki düzenlemeleri anlatarak, denetimli serbestlik sisteminin, daha ölçülü ve etkili hale getirileceğini belirtti.
Denetimli serbestlikten yararlanmak için cezanın en az onda birinin ve en az 5 gününün ceza infaz kurumunda geçirilmesinin zorunlu olacağını söyleyen Yüksel, bu düzenlemeyle, cezanın caydırıcı ve ıslah edici niteliğinin pekiştirileceğini, toplumun adalet duygusunun güçlendirileceğini ifade etti.
Komisyon Başkanı Yüksel, ikinci kez tekerrür hükümleri uygulanan hükümlülere koşullu salıverilme hakkı tanınacağını söyledi.
Çocuk hükümlüler için eğitici ve onarıcı infaz sisteminin benimseneceğine dikkati çeken Yüksel, teklifte çocuk hükümlülerin cezalarının infazına yönelik düzenlemelerin de yer aldığını bildirdi.
- "Cezanın ıslah edici amacının gerçekleşmesi amaçlanmaktadır"
Teklifin ilk imza sahiplerinden AK Parti Samsun Milletvekili Orhan Kırcalı, adalet sistemlerinin değişim gösterdiğini belirtti.
Yargı alanında bugüne kadar köklü değişiklikler yapıldığını vurgulayan Kırcalı, yargıda reformların sürdüğünü ifade etti.
Amaçlarının adalet duygusunu güçlendirmek, beklentilere cevap vermek, hukuka güveni tahkim etmek olduğunu dile getiren Kırcalı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan 4. Yargı Reformu Strateji Belgesi'nde önemli hedeflere yer verildiğini hatırlattı.
Teklifin 4. Yargı Reformu Strateji Belgesi esas alınarak hazırlandığını ve 30 maddeden oluştuğunu belirten Kırcalı, şöyle konuştu:
"Teklifte, cezasızlık algısının önüne geçilmesi, cezanın ıslah amacının gerçekleştirilmesi bakımından düzenlemeler yer almaktadır. Bir yıllık maktu denetimli serbestlik süresi bakımından değişiklik öngörülmemekle birlikte hapis cezası alan tüm hükümlülerin aldıkları cezayla orantılı şekilde belirli bir süre ceza infaz kurumunda kalmaları sağlanarak cezanın ıslah edici amacının gerçekleşmesi, caydırıcılığın sağlanması amaçlanmaktadır. Teklifle, çocukların ve kadınların lehine olacak şekilde özel infaz usullerinin kapsamı genişletilmektedir. Trafikte yol kesme, müstakil suç olarak düzenlenmekte ve cezalar belirlenmektedir."
Kırcalı'nın konuşmasının ardından Komisyon Başkanı Yüksel, muhalefet milletvekillerinin talebi üzerine usul tartışması açtı.
CHP Grup Başkanvekili Murat Emir, teklifin Anayasa'ya aykırı olduğunu savundu.
"Düşman ceza hukuku uygulandığını" öne süren Emir, İstanbul Büyükşehir Belediyesine yönelik soruşturmaları eleştirdi.
İstanbul merkezli 4 ayrı yolsuzluk soruşturmasını hatırlatan Emir, soruşturma kapsamında eski milletvekillerinin, belediye başkanlarının gözaltına alındığını belirtti.
Kamuoyunda "Kovid-19 düzenlemesi" olarak bilinen düzenlemenin kapsamının genişletilmesine yönelik hükmün teklifte yer almadığını ifade eden Emir, bu konuda umut oluşturulduğunu, ailelerin olumlu adım atılmasını beklediğini dile getirdi.
Kanun teklifinin geri çekilmesini isteyen Emir, teklifin beklentileri karşılamadığını, insanların duygularıyla oynandığını ileri sürdü.
CHP'li Murat Emir'in açıklamalarının ardından Komisyon Başkanı Cüneyt Yüksel, Emir'in konuşmasındaki "Düşman hukuku" tanımlamasını kabul etmediğini belirterek, "Türkiye hukuk devletidir. Hukuk herkes içindir. Türkiye'de düşman hukuku yoktur. Her birey yasalar karşısında eşittir." diye konuştu.
- "Baştan sona yeni bir infaz yasası yazalım"
Yeni Yol Partisi Ankara Milletvekili İdris Şahin, 10. Yargı Paketi'nin kamuoyunda büyük beklentiler oluşturduğunu ifade etti.
Cezaevindeki hükümlülere ve ailelere umut verildiğini söyleyen Şahin, "Baştan sona yeni bir infaz yasası yazalım. Yamalı bohçaya dönmüş bir infaz kanunumuz var. Kafa karışıklığına sebebiyet infaz sisteminden el birliğiyle kurtulmamız lazım. Kovid-19 ile ilgili büyük beklenti oluştu. Toplumda beklentinin zirveye çıktığı konuda geri adım atmak iktidar temsilcilerine yakışmaz. Komisyonda bu yanlışı düzeltelim." değerlendirmesinde bulundu.
DEM Parti Hakkari Milletvekilli Onur Düşünmez, teklifte mağduriyetleri gideren düzenlemeler bulunmadığını savundu.
Teklifin "torba kanun teklifi" niteliğinde olduğunu öne süren Düşünmez, teklifin Anayasa'ya aykırı olduğunu iddia etti. Düşünmez, teklifin geri çekilmesi gerektiğini dile getirdi.
İYİ Parti Afyonkarahisar Milletvekili Hakan Şeref Olgun, teklifin geri çekilmesini, düzenlemeler üzerinde yeniden çalışılmasını istedi.
Daha sonra teklifin tümü üzerindeki görüşmelere geçildi.
Teklifin tümü üzerinde söz alan DEM Parti Şanlıurfa Milletvekili Dilan Kunt Ayan, vatandaşların ihtiyaçlarının ve taleplerinin teklifte bulunmadığını söyledi.
Kamuoyunda "Kovid-19 düzenlemesi" olarak bilinen düzenlemenin kapsamının genişletilmesinin teklifte yer almadığını belirten Ayan, adaletsizliğin giderilmesinin beklendiğini ifade etti.
Hasta hükümlülerin şartsız tahliye edilmesinin istendiğini aktaran Ayan, teklifte ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan hasta hükümlülerin düzenleme dışında tutulmasını kabul etmediklerini kaydetti.
CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül ise teklifin çok sayıda vatandaşı ilgilendirdiğini belirtti.
Teklifteki bazı maddelerin Anayasa'ya aykırı olduğunu savunan Bülbül, denetimli serbestlikle ilgili düzenlemeyi eleştirdi. Bülbül, "Demokrasi ve hukuk devleti inşa edilene kadar mücadeleye devam edeceğiz." dedi.
İYİ Parti Afyonkarahisar Milletvekili Hakan Şeref Olgun, teklifin Kovid-19 düzenlemesindeki eşitsizliği gidermediğini söyledi.
- "İnfaz Kanunu'muz, yamalı bohçayı da geçmiştir"
MHP İstanbul Milletvekili Feti Yıldız, cezaevlerinde 415 bin 732 hükümlü ve tutuklu bulunduğunu, tutuklu oranının yüzde 15 olduğunu belirtti.
Anayasa'nın, "yargı yetkisini kullananlara, hakimlere ve savcılara emir ve talimat verilemeyeceğine" yönelik hükmünü hatırlatan Yıldız, aynı zamanda Anayasa'da Meclis'te yargı yetkisinin kullanılmasıyla ilgili soru sorulamayacağının da hüküm altına alındığını vurguladı.
Yıldız, "Soruşturma evresinde olan, İstanbul merkezli belediye soruşturmasında, Ceza Muhakemesi Kanunu 157'nci maddeyi görmezden gelerek, savunma hakları zarar görmeden usulle ilgili işlemlerin tamamı gizli, bu konuda konuşulması, herkesin soruşturma hakkındaki gizliliğe uygun davranması, soruşturma süreçlerine saygı duyması gerekir. Soruşturmalar adli merciler tarafından titizlikle yürütülmekte, gereği tarafsız ve bağımsız mahkemelerce, yargı mercileri tarafından elbette değerlendirilecek ve bir hüküm kurulacaktır. Buradan bazı arkadaşların henüz işin başında bu kadar telaşlanmasını doğrusu anlayamıyoruz." diye konuştu.
İyi infaz rejimi olmadan, ceza adaletinin tam olarak sağlanamayacağının altını çizen Yıldız, dünyanın her yerinde devletin cezalandırma hakkı ile sanığın haklarının çatışma halinde olduğunu, hukuk devletlerinde bu çatışmanın sınırlarının anayasa, kanunlar ve insan hakları sözleşmeleriyle çizildiğini söyledi.
Teklif ve infaz sistemiyle ilgili değerlendirmelerde de bulunan Yıldız, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"İnsan onurunu merkeze alan, hakim, savcı, avukat gibi uygulayıcıların yanında hükümlülerin de anlayabileceği, karmaşık olmayan, sade, cezanın ıslah edici fonksiyonlarını gözeten, infaz eşitliğini ve adaletini sağlayacak, bu arada cezasızlık algısına sebep olmayacak, sık değiştirilmeye ihtiyaç duyulmayacak etkin İnfaz Kanunu baştan ele alınmalıdır, sıfırdan yapılmalıdır. Gerçekten İnfaz Kanunu'muz eklemeleri, çıkarmaları ile hakikaten yamalı bohçayı da geçmiştir."
- "Terörün bile 3/4 uygulandığı yerde 4/4 uygulama gerçekten vicdanları kanatıyordu"
Yıldız, toplumu suça ve suçluya karşı korurken, suçluyu da yanlış ve hatalı uygulamalara karşı korumanın zorunlu olduğunu ifade etti.
Hasta ve yaşlı hükümlülerle ilgili teklifteki düzenlemeleri anımsatan Feti Yıldız, bu konuda iyileştirmeler yapıldığını belirtti.
Hakkında ikinci defa tekerrür hükümleri uygulanan hükümlülerle ilgili düzenlemeyi anlatan Yıldız, "Terörün bile 3/4 uygulandığı yerde 4/4 uygulama gerçekten vicdanları kanatıyordu. Bu, burada düzeltiliyor." dedi.
Görüşmeler sırasında, Kovid-19 düzenlemesiyle ilgili milletvekillerinin çeşitli açıklamalarda bulunulduğunu aktaran Yıldız, şunları kaydetti:
"Buradaki ihtilaf, gördüğüm kadarıyla Kovid iznindeki eşitsizlik konusu. Bu konu tamamen gözden çıkarılmış, bir tarafa atılmış değil. Bu kadarını söyleyeyim. Derin bir araştırmaya, analize ihtiyaç vardır. Bunu inşallah eylül, ekim aylarında otururuz etki analizlerini yaparız, inşallah bu konuyu da çıkarırız."
Yeni Yol Partisi Ankara Milletvekili İdris Şahin, teklifte adaletin sağlanmasına yönelik bir vizyonun bulunmadığını öne sürdü.
Teklifin, cezada adaleti sağlamadığını savunan Şahin, yaşanan sorunlara yönelik çözümü de içermediğini söyledi.
Teklifin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından maddelerin görüşülmesine geçildi.
