TBMM SANAYİ KOMİSYONU..

TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji ve Tabii Kaynaklar Komisyonu, AK Parti Kütahya Milletvekili Soner Aksoy başkanlığında toplandı.

Komisyonda kabul edilen tasarıya göre, kurumun ''TÜRKAK'' olan kısa adı ''TÜRK-AK'' olarak değiştirilirken, kanunda yer alan amacı da ''yurtiçinde ve yurtdışında uygunluk
değerlendirmesi faaliyetinde bulunan kuruluşlar arasından, başvuruda bulunanları akredite etmek amacıyla, özel hukuk hükümlerine tabi, tüzel kişiliği haiz'' olarak sadeleştiriliyor.

Kurum, görevlerini yerine getirirken idari, mali ve teknik yönden bağımsız hale getiriliyor. Daha önce Başbakanlıkla ilişkili olan TÜRK-AK, bundan böyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile ilişkili olacak. Gerek görülmesi halinde, başka yerlerde de teşkilat kurulabilecek.

Kurum, bağımsız ve tarafsız bir akreditasyon hizmeti sunmak için, ilgili uluslararası standartları ve ülke şartlarını dikkate alarak politika üretecek. Akredite edilmiş kuruluşlara, kullanmaları için akreditasyon markası tahsis edecek olan kurum, gerektiğinde onaylanmış kuruluş adaylarının yeterliliğini değerlendirecek.

TÜRK-AK GENEL KURULU

TÜRK-AK, yürüttüğü uluslararası nitelikteki hizmeti gereği ihtiyaç duyulduğunda yurtiçi ve yurtdışında temsilcilikler veya şubeler kuracak, temsilci tayin edecek.

TÜRK-AK Genel Kurulu, kamu kesiminde, 10'u ayrı bakanlıklardan birer üye, çeşitli kamu kurumlardan da 17 üye olmak üzere toplam 27 üyeyle temsil edilecek; özel kesimden ise 47 üye katılacak.

Genel Kurul, akreditasyon hizmetinin tarafsız, verimli ve etkili olarak sunulması amacıyla görüş bildirecek ve önerilerde bulunabilecek. 7 üyeden oluşacak Yönetim Kurulu üyeleri, 3 yıl için seçilecek. Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeleri, Kurumun sürekli personeli olmayacak.

Kurumun para, para hükmündeki evrak, senet ve diğer malları, devlet malı hükmünde olacak. Kusurlu davranışlarıyla Kurumu zarara uğratan organların üyeleri ile çalışanları, bu zararlardan sorumlu tutulacak. Kurumdan herhangi bir nedenle ayrılan personel, aynı sektörde 3 yıl süreyle herhangi bir işte çalışamayacak ve işyeri açamayacak.TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in kısmen iade ettiği Nükleer Güç Santrallerinin Kurulmasına İlişkin Kanunu, Sezer'in iade gerekçelerinin de aralarında bulunduğu bazı değişikliklerle kabul etti.

AK Parti Kütahya Milletvekili Soner Aksoy başkanlığında toplanan komisyonda, Sezer'in, 5, 6 ve 7. maddelerini bir kez daha görüşülmesi için TBMM'ye iade ettiği kanun görüşüldü.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Sami Demirbilek, Sezer'in iade gerekçelerini de dikkate alarak, kanunda bazı değişiklikler yaptıklarını söyledi. Yaptıkları değişiklikle, şirketin, ömrünü tamamlayan nükleer santralin sökülmesi işinin masraflarını karşılaması amacıyla oluşturulacak fona, 0.15 cent/kWh (ABD doları cinsinden) katkı pay ödemekle yükümlü olacağını ifade eden Demirbilek, ''Bir nükleer santralin ömrü, yaklaşık 40 yıldır. Yaptığımız hesaplamalara göre, santralin 40 yıl sonra sökümünün maliyeti, 200 ile 500 milyon dolar arasında değişiyor. Biz şirketten, fona aktarmak amacıyla fon başına 0.15
cent aldığımız zaman, fonda, nemasıyla 450-500 milyon dolar birikecek. Bu parayla da Hazineye yük olmadan, o santralin söküm işlemleri yapılabilecektir'' diye konuştu.

''SÖKÜM MALİYETLERİ UCUZLUYOR''

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) Başkanı Oktay Çakıroğlu, dünyada santrallerin söküm işlemi maliyetinin giderek ucuzladığını belirtti. Santrallerin, gelişen teknolojiyle birlikte artık 60 hatta 100 yıl faaliyette kalabildiğini ifade eden Çakıroğlu, ''Santral ömrünü tamamladığı zaman, şirketten alınacak katkı payıyla, söküm işlemleri Hazineye gerek kalmadan yapılabilecektir. Burada asıl sorun, 15 yıl sonra şirket bırakıp gittiği zaman ne
olacaktır, 15 yılda fonda, santralin sökümü için gerekli olan para toplanabilecek midir? Ona bakmak lazım'' dedi. CHP Manisa Milletvekili Nuri Çilingir, kanunla getirilen sistemin belirsiz olduğunu öne sürdü. ''Birisi para kazanacak, bunun vebalini millet, devlet
ödeyecek'' diyen Çilingir, ömrümü tamamlayan nükleer santrallerin söküm
işlemlerinin, Hazinenin sırtına yük olarak kalacağını iddia etti.


Çilingir'e yanıt veren Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler,
'Burada, herhangi bir kişiye para kazandırmak, Hazinenin parasını dağıtmak için
bu düzenlemeyi yapmıyoruz'' dedi. Güler, şirketin fona aktarması gereken payın,
dünya standartlarında 0.10 olmasına rağmen kendilerinin bunu 0.15 olarak
belirlediklerini bildirdi.


Kanunun Komisyonda benimsenmesinin ardından söz alan CHP İzmir Milletvekili
Sedat Uzunbay, nükleer santrallerin kurulmasına karşı olduklarını ve muhalefet
şerhini yazıp Komisyona sunacaklarını söyledi.

Bakan Güler, Uzunbay'a, ''Sayın Baykal'ın nükleer enerji konusundaki
görüşleri belli, sizin bu sözlerinizi duymasın'' karşılığını verdi.

Komisyon toplantısında hazır bulunan Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun da
kendisinin, 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal başbakan yardımcısı, Kenan Evren devlet
başkanı, Bülent Ulusu da başbakan olduğu dönemde, ''Nükleer Enerji, Sorunları ve
Çözüm Yolları'' başlıklı bir raporu, İzmir İktisat Kongresine sunduğunu söyledi.
Coşkun, şunları kaydetti:

''Raporun üzerinden 25 yıl geçmiş. Bugün tartışılanları o gün söylemiştim.
Nükleer enerji santrallerinin kurulması gerektiğini söylemiştim. Ancak o zaman bu
iş yapılamadı. Türkiye önlem almazsa, 2 yıla kadar enerji bakımından karanlıkta
kalacak, kesintiler başlayacak. O yüzden bu santralleri bir an önce kurmalıyız.
Keşke 25 yıl önce bu işe başlayabilseydik. Ama geç de olsa bugün kabul ettiğiniz
için teşekkür ediyorum.''


Kanuna göre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı nükleer santral kuracak ve
işletecek şirketlerin seçilme sürecini başlatacak. Bu sürece, kanunun yürürlük
tarihinden itibaren 2 ay içinde Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun (TAEK)
yayınlayacağı ölçütleri karşılayabilecek teknolojileri teklif eden şirketler
katılabilecek.

Şirket veya şirketlerin seçimi, toplam santral üretimi, yer tahsisi, lisans bedeli, altyapıya yönelik teşviklerle seçim sürecine ilişkin usul ve esasların ilgili bakanlık ve kurumların görüşleri alınarak bakanlık tarafından belirlenmesinin ve Bakanlar Kurulunca onaylanmasının ardından, düzenlenecek yarışmayla yapılacak.

Yarışma sonucunda, en düşük teklifi veren şirket veya şirketler seçilecek. Farklı üretim miktarı öneren tekliflerde kıyaslama, eşit üretim miktarı üzerinden yapılacak.


Seçim süreci sonunda seçilen şirket ile perakende ve toptan satış lisansı
sahibi tüzel kişiler arasında, teklif edilen fiyat üzerinden 15 yıl süreli ikili
anlaşmalar yapılacak. Bu kanun kapsamında, toptan ve perakende satış lisansı
sahibi tüzel kişiler tarafından ikili anlaşmalarla üstlenilecek elektrik enerjisi
alımına ilişkin hükümler, lisanlarına eklenecek.

Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi (TETAŞ), toptan ve
perakende satış şirketlerine satışı yapılacak miktar ile santralin üreteceği
yıllık elektrik miktarı arasında ikili anlaşmaya bağlanamayan üretim bakiyesi
oluşursa, bu miktar için alım anlaşması yapacak.

Ancak ikili anlaşma talep etmeyen şirketler, TAEK'in yayınlayacağı ölçütleri
karşılamaları kaydıyla, bu kanunun şirket seçimi ve ikili anlaşmalara ilişkin
hükümleri hariç diğer hükümlerine tabi olacak. Bu durumda şirket, yarışmaya
katılmayacak.

ATIKLARIN BERTARAFI İÇİN FONA KATKI

Şirket, santralin kurulması aşamasında oluşabilecek herhangi bir zararın tazminine yönelik olarak yatırım sigortası yaptırmak zorunda olacak. Santralin faaliyeti süresince oluşacak atıkların taşınması, depolanması ve bertaraf edilmesiyle ilgili her türlü finansal maliyetlerin ve santralin işletme süresinin sonunda işletmeden çıkarma masraflarının karşılanması için oluşturulacak fona, her bir fon için 0.15 cent/kWh (ABD doları cinsinden) katkı payı ödeyecek.

Şirket, TAEK'in yayınlayacağı ölçütler çerçevesinde, yakıt temininden ve işletme döneminin sonunda santralin devreden çıkarılmasından ve sökümünden sorumlu olacak.

Atık yönetimi kapsamında geçici veya nihai depolama yerinin belirlenmesine,
inşasına, lisanslanmasına ve işletilmesine, kullanılmış yakıt ya da yüksek
radyoaktif seviyeli atıkların taşınmasına, radyoaktif atıkların yönetimini
sağlayacak araştırma faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin maliyetlerin ve
nükleer güç santralinin sökümünden dolayı oluşacak maliyetlerin karşılanması
amacıyla, bakanlık ve Hazine Müsteşarlığınca, ''ulusal radyoaktif atık hesabı
(URAH)'' ile ''işletmeden çıkarma hesapları'' (İÇH) oluşturulacak.
Nemalandırılması dahil URAH ve İÇH'ye ilişkin işlemler, tüm vergilerden muaf
tutulacak.

KAMU DA SANTRAL YAPABİLECEK

Kanunla, devletin de nükleer santral yapması öngörülüyor. Özel sektörün
yapmaması halinde, devlet bunu yapabilecek. Kanuna göre, kanundan yararlanmaya
hak kazanan şirket ile bir KİT, iştirak ilişkisi kurabilecek.Kamu şirketleri de
santral yapabilecek. Bu amaçla, Bakanlar Kurulunca santral kurmak, kurdurmak,
işletmek, işlettirmek ve üretilen elektriğin satışını yapmak üzere 233 sayılı
Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmündeki Kararname hükümlerine tabi
şirket kurulmasına karar verilebilecek.

FON YETERSİZ KALIRSA, YÜZDE 25'İNİ HAZİNE KARŞILAYACAK

Bakanlar Kurulu, kurulacak santrale ilişkin teknoloji edinmeye yönelik
yatırımlarla işletme personelinin eğitimini, teşviklerden yararlandırabilecek.

Üzerinde santral kurulacak taşınmazların, Hazinenin özel mülkiyetinde veya
devletin hüküm ve tasarrufu altında olması halinde, bu taşınmazlar üzerinde
şirket lehine Maliye Bakanlığı tarafından; diğer kamu kurum veya kuruluşlarının
mülkiyetinde bulunması halinde ise Bakanlar Kurulu kararıyla bedelsiz olarak
kullanma izni, irtifak hakkı tesis edilecek.

Bu taşınmazlara ilişkin sözleşme sürelerinin sonunda, nükleer santral,
maliyeti, kurulan fonlardan karşılanmak üzere sökülecek. Şirket, söküm işinden ve
taşınmazın, çevre kuralları kapsamında kabul edilebilir hale getirilerek Hazineye
iadesinden sorumlu olacak. Bu işlemler için fonun yetersiz kalması halinde, fonda
oluşan kaynakların en fazla yüzde 25'i, Hazinece karşılanacak.

Bu kanun hükümlerine aykırı hareket eden toptan ve perakende satış lisansı
sahibi tüzel kişiler hakkında, Elektrik Piyasası Kanununun yaptırım hükümlerine
göre işlem yapılacak.

ELEKTRİK SANTRALLERİ-

TAEK, nükleer faaliyetlerin düzenlenmesi için bir kurum kurulana kadar
düzenleme ve denetleme işlemlerini yerine getirmek için gerekli önlemleri alacak.
TAEK, özel bilgi ve ihtisas gerektiren işlerde, kadro aranmaksızın uygun
nitelikli yerli ve yabancı sözleşmeli personel çalıştırabilecek. Bunlara ödenecek
ücret ve mali haklar, başbakan tarafından belirlenecek.

Elektrik Üretim Anonim Şirketince (EÜAŞ) yapılacak kömür tahsis ihalesiyle,
kömür kullanım hakkı elde edecek şirketler tarafından yapılacak 1000 MW üzeri
güçte yerli kömür yakıtlı elektrik santrallerinden, 2014 sonuna kadar işletmeye
girenlerin ürettiği elektrik, perakende ve toptan satış lisansı sahibi
şirketlerce, 15 yıllık ikili anlaşmalar çerçevesinde satın alınacak.