TTK Genel Müdürü Muharrem Kiraz, Komisyonda yaptığı sunumda, kurumun stratejik taşkömürü rezervlerini enerji sektörünün ihtiyaçları doğrultusunda, çevresel etkileri gözeterek ve güvenli üretim yöntemleriyle ekonomiye kazandırmayı hedeflediğini belirterek, Türkiye’nin metalürjik kömür ihtiyacının önemli bir bölümünü karşıladığını söyledi.
TTK'de toplam 9 bin 932 çalışan olduğunu anlatan Kiraz, "2024'te tüvenan bazda 1 milyon 99 bin 65 ton ve satılabilir bazda 764 bin 642 ton üretim yapılmıştır. 2024 yılı yatırımı 286 milyon lira olarak planlanmış olup, yıl sonu itibarıyla 283 milyon lira ile yaklaşık yüzde 100’e yakın bir gerçekleşme sağlanmıştır. 2025 yılı yatırım programı 700 milyon liradır." diye konuştu.
Kiraz, geçen yıl kurumun satış miktarının 722 bin 298 ton olduğunu vurgulayarak, "Bu miktarın yüzde 30'u demir-çelik sektörüne, yüzde 68'i enerji sektörüne, yüzde 2'si ise muhtelif ve ısınma amaçlı olarak satılmıştır." ifadesini kullandı.
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi ile yürütülen çeşitli projelere değinen Kiraz, nadir toprak elementlerinin ekonomiye kazandırılması amacıyla Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) ile pilot çalışma planladıklarını söyledi.
Kiraz, TTK'de kurum içi ve kurum dışı tahlisiye eğitimleri verildiğini kaydederek, şöyle konuştu:
"AFAD koordinatörlüğünde faaliyet gösterecek arama-kurtarma ekiplerinin oluşturulması amacıyla gerek madencilik gerekse ülkemiz çapında meydana gelen her türlü felaketlerde arama kurtarma ekibi oluşturmak üzere madencileri yetkinlik ve yeterlilikte hazırlamak ve sertifikalandırmak üzere çalışmalarımız devam etmektedir. Bu kapsamda 2 bin kişilik bir arama kurtarma ekibi ile bin kişilik yedek ekip oluşturulmuştur."
TTK'nin kademeli olarak üretim artışı yapmayı hedeflediğini aktaran Kiraz, "Kişi başı üretimin kısa vadede 1000 kilogram, orta vadede 1250 kilogram, uzun vadede 1500 kilogram seviyelerine çıkarılmasıdır." dedi.
Kiraz, toplam 23 sahanın rödovans yoluyla özel sektör tarafından işletildiğini belirterek, "Bu sahalarda 2024'te 290 bin 140 ton taşkömürü üretimi gerçekleştirilmiştir. Diğer taraftan ruhsat alanımızda bulunan 6 adet büyük ölçekli taşkömürü sahası bölünerek yeniden ruhsatlandırılmıştır ve ihale yoluyla ruhsat devri yapılmıştır." ifadelerini kullandı.
- İşçi açığı giderilecek
TTK'nin 1 numaralı ruhsat sahasında kömür kaynaklı metan gazı potansiyelinin değerlendirilmesi amacıyla Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile 49 yıllık bir sözleşme imzaladığının altını çizen Kiraz, iklim değişikliğiyle mücadele ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine yönelik enerji tasarrufu sağlayan teknolojilerin kullanılması ve geliştirilmesi çalışmalarını da sürdürdüklerini bildirdi.
Kiraz, kurumun Türkiye'nin taşkömürü üreten tek kuruluşu olduğunu ifade ederek, ülkenin yıllık koklaşabilir taşkömürü ihtiyacının yerli kaynaklardan sağlanmasına yönelik çalışmaların sürdüğünü kaydetti.
Türkiye'nin koklaşabilir taşkömürü ihtiyacının 6 milyon ton seviyesinde bulunduğunu ve bunun gelecekte 7-8 milyon ton seviyesine ulaşacağının öngörüldüğünü ifade eden Kiraz, "Kurumumuzda üretimin artırılması, yeterli sayıda işçi çalıştırılması ve üretim ile hazırlıklarda mümkün olduğunca mekanizasyonun yaygınlaştırılmasıyla sağlanabilecektir. Bu doğrultuda işçi açığımızın giderilmesi emekli olanların yerine yeni işçi alınması ve her alanda mekanizasyon ve yeni teknolojilerin kullanılması için çalışmalarımız sürdürülecektir." diye konuştu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Abdullah Tancan da toplantı esnasında verilen önerilerin bakanlık ve genel müdürlük tarafından dikkate alınacağını ifade ederek, "Tüm madencilik faaliyetlerindeki temel prensibimiz önce insan, sonra çevre, daha sonra katma değerli madencilik." dedi.
Tancan, sonraki süreçlerde yapılan tespitler doğrultusunda TTK'nin faaliyetlerinde verimliliğin ve iş gücünün artırılması konusunda atılacak adımların Bakanlık tarafından takip edileceğini söyledi.
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinde madencilerin arama-kurtarma faaliyetlerinde aktif rol aldığını anımsatan Tancan, bu katkıların bilinçli bir şekilde artırılması amacıyla çeşitli kuruluşlar aracılığıyla toplam 11 eğitim parkuru hazırlandığını ifade etti. Tancan, "Önce bu eğitimi verecek olan eğiticilerin eğitimini temin ettik. Daha sonra da şu ana kadar bize verilen 2024’teki hedef yaklaşık 5 bin madencimizin bu nitelikli eğitime haiz olmasıydı. 4 bin 600 madencimiz bu nitelikli eğitimi aldı." diye konuştu.
Tancan, arama kurtarma faaliyetlerinde yer alacak donanımlı madencilerin sayısının artması için gerekli çalışmaların süreceğini de sözlerine ekledi.
Komisyonda görüş ve önerilerin sunulmasından sonra TTK'nin 2021-2022 yıllarına ilişkin hesapları ibra edildi.
TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu'nda, daha sonra Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ) 2021 ve 2022 yılı hesapları görüşüldü.
TKİ Genel Müdürü Abdullah Çiftçi, TKİ sermayesinin 2,6 milyar lira olduğunu belirterek, 20 binden fazla kişiye istihdam sağlandığını ifade etti.
Türkiye'nin 20,53 milyar ton olan linyit kömürü rezervinin yaklaşık yüzde 12’sinin TKİ bünyesinde bulunduğunu aktaran Çiftçi, 2003'ten beri ihtiyaç sahibi hanelere yaklaşık 38 milyon ton kömür dağıtıldığını söyledi.
Çiftçi, 2020'den beri 81 ilde 20 binin üzerinde kurum ve okulun yaklaşık 1,8 milyon ton ısınma amaçlı kömür ihtiyacının TKİ tarafından üretilen kömürden karşılandığını ifade ederek, "Bu kapsamda okullarımızda kullanılan ithal kömürün yerine yerli kömürün kullanılması ile ülkemizin cari açığının azaltılmasına katkı sağlanmıştır." dedi.
TKİ'nin sahip olduğu kömür rezervleri ve yüksek üretim miktarıyla enerji sektöründe ağırlıklı yere sahip ve ürettiği kömürün yaklaşık yüzde 70'ini termik santrallere verildiğini belirten Çiftçi, bu doğrultuda TKİ'nin sahalarını özel sektör yatırımlarına açarak Türkiye'nin elektrik ihtiyacının karşılanmasına katkı sağlamayı hedeflediklerini aktardı.
Çiftçi, proje çalışmaları tamamlanıp ticari işletmeye alınan santrallerine değinerek, Şırnak Silopi'de bulunan termik santralden yılda ortalama 2,5 milyar kilovatsaat, Bolu Göynük'te bulunan termik santralden yılda ortalama 1,7 milyar kilovatsaat, Manisa Soma'da bulunan termik santralden ise yılda ortalama 3,3 milyar kilovatsaat elektrik üretildiğini belirtti.
Proje çalışmaları devam eden sahaların da bulunduğunu ifade eden Çiftçi, Kahramanmaraş Afşin-Elbistan Projesi kapsamında Çöllolar kömür sahasının 2022'de Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) tarafından TKİ'ye devredilen işletmenin devreye alınmasıyla Afşin-Elbistan-B Termik Santralinden yıllık yaklaşık 9 milyar kilovatsaat elektrik üretilmesinin planlandığını anlattı.
Kurum bünyesindeki bitümlü şeyl sahalarında Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile ortak çalışarak çeşitli projelerin hayata geçirilmesinin hedeflendiğini ifade eden Çiftçi, şöyle konuştu:
"Bu hedef doğrultusunda bugüne kadar toplam 36 bin 276 metre sondaj yapılmış ve söz konusu sondajlara ilişkin detay loglama, numune hazırlama işlemleri ve analizler yapılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda hazırlanan Fizibilite Raporu'nda, bölgede bulunan ruhsat sahalarımızda toplam 1,1 milyar ton toplam kaynak bulunduğu ifade edilmekte olup ruhsat sahalarımızın bir bütün olarak değerlendirilmesi için Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğüne (MAPEG) gerekli başvurular yapılmış ve tüm bitümlü şeyl arama ruhsatlı sahalarımız birleştirilerek tek bir ruhsatta işletme ruhsatına dönüştürülmüş olup proje çalışmaları tamamlanmıştır."
Çiftçi, kömürün enerji kaynağı olarak kullanılması sırasında oluşan emisyonların azaltılarak çeşitli çevre mevzuatına uygun hale getirilmesi ve birim hammadde başına üretilen enerji miktarının artırılarak düşük kalorili linyitleri ekonomiye kazandırmak için temiz kömür teknolojilerinin kullanılması gerektiğini belirterek, kurumun bu kapsamda bazı araştırmacı kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde çeşitli AR-GE faaliyetlerinin yürütüldüğünü söyledi.
Kömür üretimi tamamlanmış maden sahalarının düzenlenmesi ve doğaya yeniden kazandırılması hususunda madencilik sektörüne öncü olacak şekilde büyük çabalar sarf edildiğini aktaran Çiftçi, "Çevreye duyarlı ve çevreyle dost madenciliğin mümkün olduğu düşüncesinden hareketle, her yıl en az 250 bin adet fidan dikimi hedeflenerek her maden projesinin öncelikli olarak insan ve çevre duyarlılığını dikkate aldığını da anlatarak, kamuoyunun madencilik ile ilgili olan algısına olumlu bir katkı sunulması amaçlanmaktadır. 1991'den 2024'ün sonuna kadar 6 bin 225 hektar alanda değişik türde toplam 12 milyondan fazla ağaç dikimi gerçekleştirmiştir." dedi.
Çiftçi, bunun yanı sıra yenilenebilir enerji kaynaklarının ülke ekonomisine kazandırılması amacıyla çeşitli işletmelerde Güneş Enerji Santrali (GES) kurulumlarının gerçekleştirildiğine değinerek, Kurumun Tarım ve Orman Bakanlığı ve MTA arasında çeşitli konularda işbirliği protokolü imzalandığını da sözlerine ekledi.
Komisyonda görüş ve önerilerin sunulmasından sonra TKİ'nin 2021 ve 2022 yılı hesapları ibra edildi.
