2006-02-01 - 17:20
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu'nda Kredi Kartlarına İlişkin Kanun Tasarısı'nın ilk 9 maddesi kabul edildi. Kabul edilen önerge ile kullanıcıların tüm kredi kartlarının limiti bir yıl süreyle aylık gelirinin iki katı ile sınırlı olacak.
TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu'nda, ''Banka Kredi Kartları ve Kredi Kartları Kanunu Tasarısı''nın ilk 9 maddesi kabul edildi. Bankaların, kart hamili talep etmedikçe kredi kartı limitini artırmalarını önleyen ve kullanıcıların bir yıl süreyle tüm kredi kartlarının limitini aylık gelirinin 2 katı ile sınırlandıran önergeler kabul edildi.
''KREDİ KARTLARI, KAYIT DIŞI EKONOMİNİN KAYIT ALTINA ALINMASI VE KÜÇÜLTÜLMESİ BAKIMINDAN BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR''
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullatif Şener, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu'nda, Banka Kredi Kartları ve Kredi Kartları Kanunu Tasarısı'nı sunarken gelişmiş ekonomilerde olduğu gibi, kredi kartlarının etkin kullanımını sağlayacak yasal altyapının oluşmasının, kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması ve küçültülmesi bakımından da büyük önem taşıdığını ifade etti. Şener, Türkiye'de kredi kartı kullanımında ilgili tarafların hak ve yükümlülüklerinin tespitinde hukuki altyapının oluşturulmaması; kredi kartı kullanımından doğan sorunların giderilmemesi ve yetkili mercilerin açıklığa kavuşturulmamasının, sistemin etkin ve rekabetçi şekilde işlemesini engellediğini kaydetti.
Banka kartı ve kredi kartı kullanan tüketicilerin haklarının güvence altına alındığı, ispat yükünün açıklığa kavuşturulduğu, ilgili suç ve cezaların belirlendiği bir kanunun zorunlu olduğunu ifade eden Şener, şöyle dedi:
''Yukarıda açıklanan hususlar, Ulusal Program, temel kanunlarda yapılan değişiklikler, Avrupa Birliği'nin ilgili direktifleri, Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi tarafından hazırlanan prensip ve raporlar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu, 4389 Sayılı Bankalar Kanunu, Finansal Hizmetler Kanunu Tasarısı Taslağı, 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, son zamanlarda yapılan ülkemiz uygulama esasları ve sektörde karşılaşılan sorunlar da dikkate alınarak, Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu Tasarısı hazırlanmıştır.''
Bakan Şener, 11 bölüm, 50 madde ve 3 geçici maddeden oluşan tasarının getirdiği yenilikleri de şöyle sıraladı:
''- Kanun kapsamındaki kuruluşlara faaliyet izni verilmesi ve verilen iznin iptal edilmesine ilişkin hükümler, bankalar için düzenlenen hükümlere paralel olarak tesis edilmiştir.
-Kart çıkaran kuruluşların, kişilerin talebi olmaksızın veya sözleşme imzalamaksızın kredi kartı düzenleyemeyecekleri öngörülmüştür.
-Kredi kartı limit artışları için müşterinin rızası aranmış ve kart limiti ile gerçek kişinin geliri arasında azami bir oran belirlenmiştir.
-Kart çıkaran kuruluşların, son ödeme tarihinden önce olmak üzere, sözleşmede belirtilen süre içinde kart hamiline yazılı veya elektronik ortamda veya kurumca belirlenecek başka yollarla hesap özetini bildirmesi şartı getirilmiş ve kart hamilinin korunması ve taraflar
arasında herhangi bir anlaşmazlığa mahal vermemesi amacıyla hesap özetinde bulunması gerekli hususların Kurulca belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
-Yapılan işlemlerin kart hamillerinin rızası hilafına gerçekleşmesi söz konusu olduğunda, bu kişilerin haklarını arayabilmelerini teminen yasal süreler belirlenmiş olup, şikayet ve
itiraz durumunda takip edilecek usuller belirlenmiştir.
-Kart sahibinin kayıp ve çalınma durumunda mağdur olmasının önlenmesi amacıyla kayıp veya çalınmaya ilişkin olarak, kart çıkaran kuruluşa yapacağı bildirim anından önceki 24 saat içindeki sorumluluğu, 150 YTL ile sınırlandırılmıştır.
-Kanun kapsamındaki kuruluşların yönetim ve teşkilat yapısına, muhasebe ve raporlama sistemine, kurumsal yönetime ilişkin usul ve esasların Kurulca belirleneceği hüküm altına alınmış ve kredi kartlarına uygulanan her türlü faiz ve komisyon oranı ile istenilen
diğer bilgileri kamuoyuna yayımlanmak üzere, aylık olarak Kuruma bildirmeleri şartı getirilmiştir.
-Kanun kapsamındaki kuruluşlar, düzenlemeler çerçevesinde belirlenen sınırlamaları ve standart oranları hesaplamak, tutturmak ve idame ettirmek, gerekli görülmesi halinde Kurum tarafından istenen tedbirleri almak ve uygulamakla yükümlü tutulmuştur.
-Üye işyerleri kart kullanılarak satın alınmış bir malın iadesi veya hizmetin alımından vazgeçilmesi veya yapılan işlemin iptalinin talep edilmesi halinde, söz konusu işleme ilişkin belgeleri düzenlemekle yükümlü kılınmıştır.
-Üye işyeri anlaşması yapan kuruluşların, kartın kabulü hususunda kart çıkaran kuruluştan onay alınmasını sağlayacak altyapıyı oluşturmaları zorunluluğu getirilmiştir.
-Kart hamili ile kart çıkaran kuruluş arasında kurulacak ilişkinin taraflarca imzalanacak yazılı sözleşmeyle başlayabileceği öngörülerek, söz konusu sözleşmede yer alacak hususlar hüküm altına alınmıştır. Faizin hesaplanmasına yönelik olarak faiz başlangıcı, faiz oranı ve gecikme faizine ilişkin hükümler ihdas edilmiştir. Sözleşme hükümlerinde kefilin sorumluluğunu artırıcı nitelikteki değişikliklerde kefilin artan sorumluluğunun devam ettirilebilmesi için kefilin yazılı onayının alınması şart koşulmuştur.
-Kanun kapsamında yer alan kuruluşların denetiminin Kurum tarafından yapılması öngörülerek, kuruluşların iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinin, muhasebe ve finansal raporlama birimlerinin her türlü kayıt, bilgi, yapı ve sistemlerini denetime
uygun hale getirmeleri zorunlu tutulmuştur.
-Kart hamillerinin risk durumlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve kontrolü, müşterilerin kredi değerliliği bilgilerinin toplanması ve müşteri hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla; bilgi ve belge alışverişi ile takas ve mahsup işlemlerinin kurulacak şirketler tarafından yapılması öngörülmüştür.
-Finans sektörünün düzenli işleyişi, denetimi ve piyasa riskinin yönetimi amacıyla bu Kanunun uygulanması ve kredi kartları politikalarının yürütülmesiyle ilgili konularda, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Rekabet Kurumu, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Kurulca belirlenecek diğer kurumlar arasında işbirliği yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
-Tarafların, bu kanuna aykırı olarak gerçekleştirdikleri işlemler nedeniyle maruz kalacakları idari ve adli cezalarla kanunda belirtilen suçlara ilişkin yapılacak soruşturma ve kovuşturmanın usulleri belirlenmiştir.''
"KREDİ KARTI KULLANICILARININ YÜZDE 7'Sİ TEMERRÜTTE"
Komisyonda, tasarı üzerinde söz alan CHP Manisa Milletvekili Hasan Ören, tasarının, kredi kartlarını ödeyemez duruma düşen kişilerin sorunlarına çözüm getirmesini istedi ve bankaların uyguladığı faiz oranlarını eleştirdi. Ören, kredi kartı kullanıcılarının yüzde 7.2'sinin temerrüde düştüğünü, bunların sorunlarına çözüm getirilmedikçe tasarıya destek vermeyeceklerini söyledi. Ören, ''Bankalar, kendileri zor duruma düştüğünde TMSF ne yaptıysa, kredi kartı mağdurlarına da onu yapsın'' dedi.
AK Parti Aydın Milletvekili Ahmet Rıza Acar, kredi kartı borcunu ödemedikleri iddia edilen kesimin yüzde 7.2 değil, binde 7 olduğunu iddia etti. Acar, kredi kartlarını şikayet etmeden kullanan yüzde 99.3'lük kesimin haklarının da korunması gerektiğini ifade etti.
KULLANILMAYAN KARTTAN 2 BİN YTL İSTENDİ
Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün, komisyonda yaptığı konuşmada, kredi kartı mağdurlarının af beklemediğini belirtti. Tasarı hazırlanırken kendilerinden de görüş istendiğini bildiren Aygün, tasarının sorunların sadece yüzde 5'ine çözüm getirdiğini savundu.
Aygün, serbest piyasa ekonomisinin ''her şeyin yapılabileceği'' anlamına gelmediğini belirterek, ''Ankara'da bir fırın, serbest piyasa var diye ekmeği 3 YTL'den satabilir mi?'' diye konuştu. Aygün, bir AK Parti milletvekilinin eşine bir bankadan kredi kartı geldiğini, kart hiç kullanılmadığı halde kart sahibinden 12 YTL istendiğini; adresi bulunamayınca yasal prosedürlerin işletildiğini ve işin gazete ilanlarına götürülerek, sonunda milletvekilinin eşinden 2 bin YTL istendiğini söyledi.
Milletvekilleri, Aygün'ün anlattığı olayı, ''Tıpkı bir film senaryosu gibi'', ''Çekseler iyi bir komedi filmi olur'' diye değerlendirdiler.
Görüşmelerden sonra tasarının maddelerine geçildi.
Tasarının ''Tanımlar'' başlıklı 3. maddesinde, bankaların kredi kartları için bir bilgi havuzu kurmasına ilişkin önerge verildi. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması Genel Müdürü Özcan Pekdaş, önergeyi desteklediğini ifade ederken, Başbakan Yardımcısı Şener ise katılmadığını bildirdi. Yapılan oylamada, önerge kabul edilmedi.
LİMİTLER
Tasarının ''Kredi Kartı Limiti'' başlıklı 9. maddesi görüşülürken, tartışmalar yaşandı.
CHP milletvekillerinin, bir kişiye bütün bankalardan verilen kredi kartı limitlerinin geliri ile sınırlandırılması yönündeki önergesi kabul edilmedi.
Bankalar Birliği temsilcileri önergeye karşı çıkarken, tüketici derneklerinin temsilcileri, önerge lehinde görüş bildirdi.
Tartışmalardan sonra, 9. maddede yer alan ''kart çıkaran kuruluşlar tarafından bir gerçek kişiye ilk yıl için tanınacak kredi kartları limiti aylık ortalama gelirinin iki katını aşamaz'' ibaresi, ''kart çıkaran kuruluşlar tarafından bir gerçek kişiye verilen tüm kredi kartlarının limiti, bir yıl süreyle aylık ortalama gelirinin iki katını aşamaz'' olarak değiştirildi. Bu durumda, bir kişi birden fazla kredi kartı sahibi olsa bile, bir yıl süreyle taşıdığı tüm kartların limiti aylık gelirinin iki katı ile sınırlı olacak.
Bir başka önergeyle maddeye, kart çıkaran kuruluşların, kart hamili talep etmedikçe kredi kartı limitini artırmayacakları hükmü eklendi.
''KREDİ KARTLARI, KAYIT DIŞI EKONOMİNİN KAYIT ALTINA ALINMASI VE KÜÇÜLTÜLMESİ BAKIMINDAN BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR''
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullatif Şener, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu'nda, Banka Kredi Kartları ve Kredi Kartları Kanunu Tasarısı'nı sunarken gelişmiş ekonomilerde olduğu gibi, kredi kartlarının etkin kullanımını sağlayacak yasal altyapının oluşmasının, kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması ve küçültülmesi bakımından da büyük önem taşıdığını ifade etti. Şener, Türkiye'de kredi kartı kullanımında ilgili tarafların hak ve yükümlülüklerinin tespitinde hukuki altyapının oluşturulmaması; kredi kartı kullanımından doğan sorunların giderilmemesi ve yetkili mercilerin açıklığa kavuşturulmamasının, sistemin etkin ve rekabetçi şekilde işlemesini engellediğini kaydetti.
Banka kartı ve kredi kartı kullanan tüketicilerin haklarının güvence altına alındığı, ispat yükünün açıklığa kavuşturulduğu, ilgili suç ve cezaların belirlendiği bir kanunun zorunlu olduğunu ifade eden Şener, şöyle dedi:
''Yukarıda açıklanan hususlar, Ulusal Program, temel kanunlarda yapılan değişiklikler, Avrupa Birliği'nin ilgili direktifleri, Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi tarafından hazırlanan prensip ve raporlar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu, 4389 Sayılı Bankalar Kanunu, Finansal Hizmetler Kanunu Tasarısı Taslağı, 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, son zamanlarda yapılan ülkemiz uygulama esasları ve sektörde karşılaşılan sorunlar da dikkate alınarak, Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu Tasarısı hazırlanmıştır.''
Bakan Şener, 11 bölüm, 50 madde ve 3 geçici maddeden oluşan tasarının getirdiği yenilikleri de şöyle sıraladı:
''- Kanun kapsamındaki kuruluşlara faaliyet izni verilmesi ve verilen iznin iptal edilmesine ilişkin hükümler, bankalar için düzenlenen hükümlere paralel olarak tesis edilmiştir.
-Kart çıkaran kuruluşların, kişilerin talebi olmaksızın veya sözleşme imzalamaksızın kredi kartı düzenleyemeyecekleri öngörülmüştür.
-Kredi kartı limit artışları için müşterinin rızası aranmış ve kart limiti ile gerçek kişinin geliri arasında azami bir oran belirlenmiştir.
-Kart çıkaran kuruluşların, son ödeme tarihinden önce olmak üzere, sözleşmede belirtilen süre içinde kart hamiline yazılı veya elektronik ortamda veya kurumca belirlenecek başka yollarla hesap özetini bildirmesi şartı getirilmiş ve kart hamilinin korunması ve taraflar
arasında herhangi bir anlaşmazlığa mahal vermemesi amacıyla hesap özetinde bulunması gerekli hususların Kurulca belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
-Yapılan işlemlerin kart hamillerinin rızası hilafına gerçekleşmesi söz konusu olduğunda, bu kişilerin haklarını arayabilmelerini teminen yasal süreler belirlenmiş olup, şikayet ve
itiraz durumunda takip edilecek usuller belirlenmiştir.
-Kart sahibinin kayıp ve çalınma durumunda mağdur olmasının önlenmesi amacıyla kayıp veya çalınmaya ilişkin olarak, kart çıkaran kuruluşa yapacağı bildirim anından önceki 24 saat içindeki sorumluluğu, 150 YTL ile sınırlandırılmıştır.
-Kanun kapsamındaki kuruluşların yönetim ve teşkilat yapısına, muhasebe ve raporlama sistemine, kurumsal yönetime ilişkin usul ve esasların Kurulca belirleneceği hüküm altına alınmış ve kredi kartlarına uygulanan her türlü faiz ve komisyon oranı ile istenilen
diğer bilgileri kamuoyuna yayımlanmak üzere, aylık olarak Kuruma bildirmeleri şartı getirilmiştir.
-Kanun kapsamındaki kuruluşlar, düzenlemeler çerçevesinde belirlenen sınırlamaları ve standart oranları hesaplamak, tutturmak ve idame ettirmek, gerekli görülmesi halinde Kurum tarafından istenen tedbirleri almak ve uygulamakla yükümlü tutulmuştur.
-Üye işyerleri kart kullanılarak satın alınmış bir malın iadesi veya hizmetin alımından vazgeçilmesi veya yapılan işlemin iptalinin talep edilmesi halinde, söz konusu işleme ilişkin belgeleri düzenlemekle yükümlü kılınmıştır.
-Üye işyeri anlaşması yapan kuruluşların, kartın kabulü hususunda kart çıkaran kuruluştan onay alınmasını sağlayacak altyapıyı oluşturmaları zorunluluğu getirilmiştir.
-Kart hamili ile kart çıkaran kuruluş arasında kurulacak ilişkinin taraflarca imzalanacak yazılı sözleşmeyle başlayabileceği öngörülerek, söz konusu sözleşmede yer alacak hususlar hüküm altına alınmıştır. Faizin hesaplanmasına yönelik olarak faiz başlangıcı, faiz oranı ve gecikme faizine ilişkin hükümler ihdas edilmiştir. Sözleşme hükümlerinde kefilin sorumluluğunu artırıcı nitelikteki değişikliklerde kefilin artan sorumluluğunun devam ettirilebilmesi için kefilin yazılı onayının alınması şart koşulmuştur.
-Kanun kapsamında yer alan kuruluşların denetiminin Kurum tarafından yapılması öngörülerek, kuruluşların iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinin, muhasebe ve finansal raporlama birimlerinin her türlü kayıt, bilgi, yapı ve sistemlerini denetime
uygun hale getirmeleri zorunlu tutulmuştur.
-Kart hamillerinin risk durumlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve kontrolü, müşterilerin kredi değerliliği bilgilerinin toplanması ve müşteri hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla; bilgi ve belge alışverişi ile takas ve mahsup işlemlerinin kurulacak şirketler tarafından yapılması öngörülmüştür.
-Finans sektörünün düzenli işleyişi, denetimi ve piyasa riskinin yönetimi amacıyla bu Kanunun uygulanması ve kredi kartları politikalarının yürütülmesiyle ilgili konularda, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Rekabet Kurumu, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Kurulca belirlenecek diğer kurumlar arasında işbirliği yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
-Tarafların, bu kanuna aykırı olarak gerçekleştirdikleri işlemler nedeniyle maruz kalacakları idari ve adli cezalarla kanunda belirtilen suçlara ilişkin yapılacak soruşturma ve kovuşturmanın usulleri belirlenmiştir.''
"KREDİ KARTI KULLANICILARININ YÜZDE 7'Sİ TEMERRÜTTE"
Komisyonda, tasarı üzerinde söz alan CHP Manisa Milletvekili Hasan Ören, tasarının, kredi kartlarını ödeyemez duruma düşen kişilerin sorunlarına çözüm getirmesini istedi ve bankaların uyguladığı faiz oranlarını eleştirdi. Ören, kredi kartı kullanıcılarının yüzde 7.2'sinin temerrüde düştüğünü, bunların sorunlarına çözüm getirilmedikçe tasarıya destek vermeyeceklerini söyledi. Ören, ''Bankalar, kendileri zor duruma düştüğünde TMSF ne yaptıysa, kredi kartı mağdurlarına da onu yapsın'' dedi.
AK Parti Aydın Milletvekili Ahmet Rıza Acar, kredi kartı borcunu ödemedikleri iddia edilen kesimin yüzde 7.2 değil, binde 7 olduğunu iddia etti. Acar, kredi kartlarını şikayet etmeden kullanan yüzde 99.3'lük kesimin haklarının da korunması gerektiğini ifade etti.
KULLANILMAYAN KARTTAN 2 BİN YTL İSTENDİ
Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün, komisyonda yaptığı konuşmada, kredi kartı mağdurlarının af beklemediğini belirtti. Tasarı hazırlanırken kendilerinden de görüş istendiğini bildiren Aygün, tasarının sorunların sadece yüzde 5'ine çözüm getirdiğini savundu.
Aygün, serbest piyasa ekonomisinin ''her şeyin yapılabileceği'' anlamına gelmediğini belirterek, ''Ankara'da bir fırın, serbest piyasa var diye ekmeği 3 YTL'den satabilir mi?'' diye konuştu. Aygün, bir AK Parti milletvekilinin eşine bir bankadan kredi kartı geldiğini, kart hiç kullanılmadığı halde kart sahibinden 12 YTL istendiğini; adresi bulunamayınca yasal prosedürlerin işletildiğini ve işin gazete ilanlarına götürülerek, sonunda milletvekilinin eşinden 2 bin YTL istendiğini söyledi.
Milletvekilleri, Aygün'ün anlattığı olayı, ''Tıpkı bir film senaryosu gibi'', ''Çekseler iyi bir komedi filmi olur'' diye değerlendirdiler.
Görüşmelerden sonra tasarının maddelerine geçildi.
Tasarının ''Tanımlar'' başlıklı 3. maddesinde, bankaların kredi kartları için bir bilgi havuzu kurmasına ilişkin önerge verildi. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması Genel Müdürü Özcan Pekdaş, önergeyi desteklediğini ifade ederken, Başbakan Yardımcısı Şener ise katılmadığını bildirdi. Yapılan oylamada, önerge kabul edilmedi.
LİMİTLER
Tasarının ''Kredi Kartı Limiti'' başlıklı 9. maddesi görüşülürken, tartışmalar yaşandı.
CHP milletvekillerinin, bir kişiye bütün bankalardan verilen kredi kartı limitlerinin geliri ile sınırlandırılması yönündeki önergesi kabul edilmedi.
Bankalar Birliği temsilcileri önergeye karşı çıkarken, tüketici derneklerinin temsilcileri, önerge lehinde görüş bildirdi.
Tartışmalardan sonra, 9. maddede yer alan ''kart çıkaran kuruluşlar tarafından bir gerçek kişiye ilk yıl için tanınacak kredi kartları limiti aylık ortalama gelirinin iki katını aşamaz'' ibaresi, ''kart çıkaran kuruluşlar tarafından bir gerçek kişiye verilen tüm kredi kartlarının limiti, bir yıl süreyle aylık ortalama gelirinin iki katını aşamaz'' olarak değiştirildi. Bu durumda, bir kişi birden fazla kredi kartı sahibi olsa bile, bir yıl süreyle taşıdığı tüm kartların limiti aylık gelirinin iki katı ile sınırlı olacak.
Bir başka önergeyle maddeye, kart çıkaran kuruluşların, kart hamili talep etmedikçe kredi kartı limitini artırmayacakları hükmü eklendi.
