TBMM ADALET KOMİSYONU..

AK Parti Zonguldak Milletvekili Köksal Toptan'ın başkanlığında toplanan Adalet Komisyonu,
alt komisyon metni üzerinden ele aldığı tasarıyla ilgili çalışmasını tamamladı.
Kabul edilen tasarıya göre, her şirket, internet sitesi kurmak zorunda olacak.

TBMM Adalet Komisyonunda kabul edilen Türk
Ticaret Kanunu Tasarısına göre, şehirlerarası yolculuklarda yumurta, soğan, pide
ve lahmacun yenilmeyecek; otobüslerde tavuk ve horoz gibi canlı hayvan
taşınmayacak.
Eşya ve yolcu taşımacılığı, değişik tür araçlarla yapılan taşımalar ve
taşıma işleri komisyonculuğu, Karayollarında Eşya Taşınmasına İlişkin
Milletlerarası Sözleşme (CMR) hükümleri doğrultusunda düzenlenme içeren tasarı,
bu alanda önemli yenilikler getiriyor.
Buna göre, tehlikeli eşya taşınacaksa, gönderen, taşıyıcıya açık ve
anlaşılır bir içerikte ve yazılı şekilde zamanında bildirimde bulunacak.
Eşyanın niteliği, ambalaj yapılmasını gerektiriyorsa, gönderen, eşyayı
hasardan koruyacak ve taşıyıcıya zarar vermeyecek şekilde ambalajlamak zorunda
olacak.
Gönderen, kusuru olmasa da yetersiz ambalajlama ve işaretleme, tehlikeli mal
hakkında bildirimde bulunmamaktan kaynaklanan taşıyıcının zararlarını tazminle
yükümlü olacak. Gönderenin bu durumlarda sorumlu olduğu tazminat miktarı,
gönderinin her kilosu için 35 YTL ile sınırlı olacak.
Gönderen, taşıma sözleşmesini her zaman feshedebilecek. Gönderen sözleşmeyi
feshederse, taşıyıcı ücret talep edebilecek. Taşıma ücreti, eşyanın tesliminde
ödenecek. Taşıyıcı, eşyayı kararlaştırılan sürede teslim etmekle yükümlü olacak.
Taşıyıcı, eşyanın taşınmak üzere teslim alınmasından teslim edilmesine kadar
geçecek süre içinde eşyanın kaybından, hasarından veya teslimindeki gecikmeden
doğan zarardan sorumlu tutulacak. Taşıyıcı, eşyanın tamamen veya kısmen
kaybolmasından dolayı tazminat ödemekle sorumlu tutulduğunda, bu tazminat,
eşyanın taşınmak üzere teslim alındığı yer ve zamandaki değerine göre
hesaplanacak.

-EV VE BÜRO EŞYALARININ TAŞINMASI-

Ev ve büro eşyalarının taşınması açısından da önemli yenilikler getiriliyor.
Taşıyıcının yükümlülükleri, mobilyalarının sökülmesi ve kurulması ile
eşyanın yüklenip boşaltılmasını da kapsayacak.
Bir evden, bürodan veya benzeri bir yerden alınan eşyaları benzeri bir yere
taşıyan taşıyıcının, kaybolma veya hasar nedeniyle sorumluluğu, taşıma
sözleşmesinin ifası için gerekli olan yükleme hacminin metreküpü başına 6 bin YTL
ile sınırlı olacak.
Eşyanın kaybolmasından veya hasara uğramasından doğan talep hakları,
kaybolma veya hasar açıkça görülüyorsa, eşyanın teslimini takip eden 3 iş günü
içinde, açıkça görülmüyorsa, teslimi takip eden 14 iş günü içinde taşıyıcıya
bildirilmemişse sona erecek.

-OTOBÜSLERDE LAHMACUN YENMEYECEK, TAVUK TAŞINMAYACAK-

Yolcu taşımacılığı açısından geleneksel alışkanlıklar terk edilecek, çağdaş
düzenlemeler benimsenecek.
Yolcuya, kurallara uyma zorunluluğu getirilirken, firmalara da hizmetten
doğan kusurları için sorumluluk yüklenen tasarıya göre, sefer herhangi bir
sebeple yapılamamışsa, yolcunun katlanamayacağı süre hareket gecikirse, yolcu
sözleşmeden cayıp ödediği ücreti ve varsa zararını isteyebilecek. Yolcu,
gecikmeye rağmen seyahat etmişse, sadece gecikmeden doğan zararını isteyebilecek.
Yolcu, bagajı için aksine sözleşme yoksa, ayrı ücret ödemeyecek.
Yolcu hakları ve çevrenin korunmasına ilişkin hükümlere göre, taşıyıcı,
yolcuları rahat bir yolculukla ve sağlıklı olarak gidecekleri yere ulaştırmakla,
özellikle hava, ses, yer ve çevre kirliliğine meydan vermemek için gerekli düzeni
kurmakla, gerekli diğer tüm önlemleri almakla yükümlü olacak. Buna göre,
şehirlerarası toplu taşım araçlarında, başkalarını rahatsız eden yiyecekler
tüketilemeyecek.
Şehirlerarası yolculuklarda, yumurta, soğan, pide ve lahmacun yenilmeyecek;
otobüslerde, tavuk ve horoz gibi canlı hayvan taşınmayacak. Otobüslerde,
özellikle gece yarısından sonra olmak üzere, yolcular uyuduğu zamanlarda rahatsız
edici yükseklikte sesle müzik çalınmayacak.
Yolcuların seyahat edeceği koltukların temiz olması sağlanacak, otobüslerde
sigara içilmeyecek.

-DOLMUŞ VE KAMYON YAZILARI-

Toplu taşım araçlarının dış yüzeyinin de sade bir görünümde olması
gerekecek. Kamyon ve dolmuşlarda sık görülen, ''rampaların ustasıyım, gözlerinin
hastasıyım'', ''aşıksan vur saza, şoförsen bas gaza'', ''aşk çekenin, yol
gidenin'', ''yaklaşma toz olursun, geçme pişman olursun'', ''sollama beni, mahçup
ederim seni'' şeklindeki yazılar kaldırılacak.
Yolcu taşımacılığıyla ilgili tasarıda yer alan genel hükümlerin nasıl
uygulanacağı, Ulaştırma Bakanlığınca bir yönetmelikle düzenlenecek.

-YERİN BAŞKA KİŞİYE VERİLMESİ-

Taşıyıcı, bilette belirtilen yerin başka bir kişiye verilmesi, bilette
gösterilen araç yerine, onunla aynı düzeyde olmayan başka bir aracın sefere
konulması, aracın belli saatten önce hareketi nedeniyle yolcunun yetişememesi,
araçta ilk yardım malzemelerinin ve ilaçlarının bulundurulmaması nedenleriyle de
sorumlu olacak, herhangi bir zarar ispat edilmese bile taşıyıcı, bilet parasının
3 katı tazminat ödeyecek. Bu kurala uymayan araç şoförleri, araçları emri altında
bulunduran ve taşıma işinde kullananlara, 100 YTL'den 1500 YTL'ye kadar idari
para cezası verilecek.
Taşıyıcı, yolcuların kazaya uğramalarından doğacak zararı tazmin etmekle
yükümlü olacak. Ancak taşıyıcı, kazanın, en yüksek özeni göstermelerine rağmen
kaçınamayacakları ve önleyemeyecekleri bir nedenle ileri geldiğini ispat ederse,
tazminat ödemeyecek.

-DENİZ HUKUKU-

Deniz ticareti hukuku alanında, uluslararası sözleşmelere uyum sağlanan
tasarıyla, gemi sahiplerine, çevrenin korunmasına ilişkin yükümlülükler
getirilecek.
Payların tamamının Türklere ait olması durumunda bir geminin, Türk gemisi
sayılacağı yönündeki kural değiştirilerek, birlikte mülkiyet esaslarına göre
birden fazla kişiye ait olan gemiler, payların çoğunluğunun Türk vatandaşlarına
ait bulunması şartıyla Türk gemisi sayılacak.
Türk bayrağı çekme hakkı olmamasına rağmen Türk bayrağı çeken veya Türk
bayrağı çekmesi gerekirken başka bir devletin bayrağını çeken geminin kaptanına 6
aya kadar hapis cezası verilecek.

-ÇEVRE YÜKÜMLÜLÜĞÜ-

Bir geminin kurtarılamayacak şekilde batması, yararlanılabilir enkaz
bırakmaksızın harap olması, patlaması ve tahrip edilmiş olması gibi nedenlerden
zarar görmesiyle, gemi üzerindeki mülkiyet hakkı sona erecek. Ancak gemi
sahibinin, yararlanabilir enkaz üzerindeki taşınır mülkiyeti ile her türlü
enkazın kaldırılmasına ve çevrenin korunmasına ilişkin yükümlülükleri devam
edecek.
Taşıyan, navlun sözleşmesinin yerine getirilmesinde, sadece yükün zarar ve
hasarından değil, gecikmesinden doğan zararlardan da sorumlu olacak.
Deniz alacaklarından başka alacaklar için gemi hakkında ihtiyati haciz
kararı verilemeyecek.

-GEMİ KAZALARINDA YOLCU LEHİNE DÜZENLEME-

Yolcular, gemi kazalarında tazminat alma hakkına kavuşacak.
Taşıyan, alabora olma, karaya oturma, çarpma, yangın ve arıza nedeniyle
meydana gelen gemi kazası yüzünden yolcunun ölmesi veya yaralanmasından doğan
zarardan sorumlu olacak. Taşıyanın sorumluluğu, zarar gören yolcu başına her bir
gemi kazası için 250 bin özel çekme hakkıyla (yani 1 milyon YTL ile) sınırlı
olacak.

-ZORUNLU SİGORTA-

12 kişiden fazla yolcu taşımak için ruhsat almış bir gemiyle yolcu taşındığı
takdirde, taşımanın tamamını veya bir kısmını üstlenen veya gerçekleştiren bütün
taşıyanlar, yolcuların ölümünden veya yaralanmasından doğabilecek
sorumluluklarına karşı sigorta yaptırmakla yükümlü olacak. Zorunlu sigorta
bedelinin tavanı, her kaza için kişi başına 1 milyon YTL'den az olamayacak.
Sigorta yaptırmayan 12 kişiden fazla yolcu kapasiteli gemilerin limandan
çıkışına izin verilmeyecek. Bu durumdan, turist taşıyan tekneler ile İstanbul
Boğazı'nda yolcu taşımacılığı yapanlar da etkilenecek.

-ÇEVRE ZARARI, ÖZEL TAZMİNAT-

Deniz kazalarında kurtarma ve yardım faaliyeti yapılırken, çevre de
korunacak.
Kirlenme, bulaşma, yangın, patlama veya benzeri olayların, kıyı sularında ve
ona bitişik bölgelerde insan sağlığına veya deniz canlılarına ya da kaynaklarına
verdiği ağır zararı ifade eden ''çevre zararı'' kavramı tasarıya alınarak,
taraflar, deniz kazalarında gemi ve yükün kurtarılması kadar, çevre zararının
önlenmesi ve sınırlandırılması için gerekli özeni gösterecek.
Kurtarma faaliyetinin, çevre kirliliğini önlemeye veya sınırlamaya yönelik
olduğu hallerde, kurtarana, giderleri için ''özel tazminat'' ödenecek.
Petrol kirliliğinin önlenmesi konusunda, uluslararası sözleşmelerde yer alan
düzenlemelere uyulacak.

-''ULLA'' GEMİSİ-

İskenderun'da ''Ulla'' gemisinin neden olduğu olayların önlenmesi amacıyla,
hacizli Türk veya yabancı bayraklı gemilerin ''vaktinden evvel'' satılmaları
olanağı getiriliyor. Buna göre, gemi veya içindeki eşya; insan ve çevre güvenliği
açısından tehlike gösterirse, icra müdürü veya liman başkanı, ihtiyaten veya icra
yoluyla haczedilmiş olan Türk veya yabancı bayraklı geminin vaktinden önce
satılması için mahkemeye başvurabilecek. Satış kararına karşı temyiz yolu açık
olacak. Ancak temyiz başvurusu, satışı durdurmayacak.

-SİGORTA HUKUKU-

Sigorta hukuku alanında da yeni düzenlemeler getiren tasarıya göre,
sigortacıya, sözleşme yapılması ve devamında, sözleşmeye ilişkin bilgi verme ve
sigortalının hakları konusunda, karşı tarafı aydınlatma yükümlülüğü getirilecek.
Sigorta ettiren de her türlü bilgi ve belgeyi sigortacıya verecek.
Bir kimsenin hayatı, bir veya birkaç sigortacı tarafından çeşitli bedeller
üzerine sigorta ettirilebilecek.
Sigortalı, güvence kapsamında değişiklik yapmadan, primin yükseltilmesi
durumunda, sözleşmeyi sona erdirebilecek.
Sigortacı da ilk taksidi veya tamamı bir defada ödenmesi gereken, prim
zamanında ödenmemişse, sözleşmeden 3 ay içinde vazgeçebilecek.

-SORUMLULUK SİGORTASI-

Meslekleri gereği bir hata yapıp, tazminat talebiyle karşılaşacağını düşünen
kişilerin düzenleyeceği sözleşmelerle ilgili olarak, ''sorumluluk sigortaları''
kavramı, Türk hukukuna ilk defa girecek. Zarar gören, uğradığı zararı doğrudan
sigortacıdan isteyebilecek.
Buna göre, sigortacı, sigortalının sözleşmede öngörülen ve zarar daha sonra
doğsa bile, sigorta süresi içinde gerçekleşen bir olaydan kaynaklanan sorumluluğu
nedeniyle zarar görene tazminat ödeyecek. Yanlış tedavi uygulayan doktor, yanlış
savunma yapan avukat, kötü yönetim sergileyen şirket yetkilisi, karşılaştıkları
tazminat taleplerini, sorumluluk sigortası kapsamında karşılayabilecek. Ancak
sigortacı, sigortalının sorumluluk konusu olayı kasten gerçekleştirmesinden doğan
zararlardan sorumlu olmayacak.

-HAYAT SİGORTASI-

Hayat sigortası konusunda, AB'ye uygun yapılan yeni düzenlemeye göre,
sigorta yatıranlar, sigortacının kendisine cayma hakkını kullanabileceğini
bildirmesinden itibaren 15 gün içinde sözleşmeden vazgeçebilecek.
Grup sigortasına olanak tanınacak. En az 10 kişiden oluşan grup lehine tek
bir sözleşmeyle sigorta yapılabilecek.

-SÖZLEŞMEYİ SONA ERDİRME-

Sigortalının sözleşmeyi sona erdirme süresi, 3 yıldan 1 yıla indirilecek.
Sigortalı, en az 1 yıldan beri yürürlükte bulunan ve 1 yıllık primi ödenmiş olan
sigorta sözleşmelerinde, istediği zaman sözleşmeyi sona erdirebilecek.
Yaşama olasılığına karşı yapılan sigortalarda, sigortacıdan ayrılma
değerinin istenebilmesi için sigortalı, sağlıklı olduğunu ispat edecek.
Sigorta ettiren, sigorta bedelini ödeme borcunun doğmasını sağlamak amacıyla
sigortalıyı öldürür veya öldürülmesinde suç ortaklığı ederse, sigortacı bedel
ödeme borcundan kurtulacak.
Sigortalının intiharı veya intihara teşebbüsü sonucu ölümü, akli
melekelerindeki bir rahatsızlık nedeniyle 3 yıldan önce gerçekleşmişse,
sigortacı, sigorta bedelini ödemek zorunda olacak.
Doğum sırasında, anne veya babadan biri için yaptırılmış bir hastalık veya
sağlık sigortasının bulunması halinde, aksi kararlaştırılmamışsa, doğumdan sonra
bebek, ek prim olmaksızın sigorta kapsamına girecek.