TBMM ADALET KOMİSYONU

AK Parti Zonguldak Milletvekili Köksal Toptan'ın başkanlığında toplanan
Komisyon, tasarıyla ilgili çalışmalarını tamamladı.

Tasarıya göre, koruma tedbirleri ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet
hapis ve alt sınırı 10 yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlar, bir
örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen alt sınırı 2 yıl veya daha fazla hapis
cezasını gerektiren suçlar ile terör örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlenen
suçlarda tanıklık yapanlar yönünden uygulanacak.
İşlenen suçun etkisiyle psikolojisi bozulmuş çocuk ve mağdurlar, mahkemede
dinlenenlerin nişanlısı, evlilik bağı kalmasa bile eşi, kan hısımlığından veya
kayın hısımlığından üst soy veya alt soyu, ikinci derece dahil kan veya ikinci
derece dahil kayın hısımları ve evlatlık bağı bulunanlar ile yakın ilişki içinde
olduğu kişiler, tanık koruma kapsamına alınacak.

-TANIK KORUMA TEDBİRLERİ-

Kimlik ve adres bilgileri kayda alınarak gizli tutulacak ve kendisine
yapılacak tebligatlara ilişkin, ayrı bir adres tespit edilecek.
Tanık koruma programı kapsamında olan kişiler, duruşmada hazır bulunma
hakkına sahip bulunanlar olmadan ya da ses veya görüntüsü değiştirilerek özel
ortamda dinlenilecek.
Tutuklu veya hükümlü olanlar, durumlarına uygun ceza infaz kurumu ve
tutukevlerine yerleştirilecek.
Tanık koruma programındaki kişilere, fiziki koruma sağlanacak.
Adli sicil, askerlik, vergi, nüfus, diploma, pasaport, sosyal güvenlik gibi
belgeler değiştirilecek ve yeniden düzenlenecek.
Koruma altına alınan kişilerin taşınır ve taşınmaz mal varlığıyla ilgili
haklarını kullanmasına yönelik tedbirler alınacak.
Geçici olarak geçimini sağlaması amacıyla maddi yardımda bulunulacak; koruma
altındaki kişi çalışıyorsa iş yeri ya da iş alanı değiştirilebilecek. Öğrenim
görenin devam etmekte olduğu her türlü eğitim ve öğretim kurumunu değiştirmesi
sağlanacak. Uluslararası anlaşmalara ve karşılıklılık ilkesine uygun şekilde,
geçici olarak başka bir ülkeye yerleştirilebilecek.
Fizyolojik görünümünün estetik cerrahi yoluyla veya estetik cerrahi
gerektirmeksizin değiştirilmesi ve buna uygun kimlik bilgilerinin yeniden
düzenlenmesi sağlanacak.

-KİMLER KARAR VERECEK-

Tanık koruma tedbiri kararları, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı
tarafından; kovuşturma evresinde ise mahkemece verilecek. Gecikmesinde sakınca
bulunan bulunan hallerde, tanığın isteminin bulunması koşuluyla Cumhuriyet
savcısından karar alıncaya kadar, kolluk amirinin yazılı emriyle de bu tedbirler
alınabilecek.
Fizyolojik görünümün estetik cerrahi yoluyla veya estetik cerrahi
gerektirmeksizin değiştirilmesine ilişkin karar; tanığın istemi halinde Tanık
Koruma Kurulu tarafından verilecek.

-GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULACAK HUSUSLAR-

Tanık koruma kararının alınmasında, korunan kişi veya yakınlarının karşı
karşıya kaldığı tehlikenin ağırlığı ve ciddiliği, soruşturma ve kovuşturma konusu
suçun önemi, tanığın yapacağı açıklamalar, alınacak tedbirin yaklaşık maliyeti,
tanığın psikolojik durumu ve benzer mahiyetteki diğer özellikler de göz önünde
bulundurulacak.

-TANIK KORUMA TEDBİRİNİN KALDIRILACAĞI HALLER-

Tanık koruma tedbirleri şu durumlarda kaldırılabilecek:
''Koruma kararı verilmesine neden olan olay hakkında yanlış bilgi vermesi
veya bildiği hususları açıklamaması, koruma kararı verilmesine neden olan olay
hakkında yalan tanıklık veya iftiradan mahkum olması, önceki kimlik bilgileriyle
ilgili kendisinden talep edilen bilgiler hakkında yanlış beyanda bulunması,
koruma kararında belirtilen tedbirlere aykırı bir davranış içine girmesi, koruma
sebeplerinin ortadan kalkması.''

-TANIKLARIN DİNLENMESİ...-

Tanık, olayı hangi sebeple öğrenmiş olduğunu açıklamakla yükümlü olacak.
Hazır bulunanların huzurunda dinlenmesi, tanık için ağır bir tehlike teşkil
edecek ve bu tehlike başka türlü önlenemeyecekse ya da maddi gerçeğin ortaya
çıkarılması açısından tehlike oluşturacaksa; hakim, hazır bulunma hakkına sahip
bulunanlar olmadan da tanığı dinleyebilecek. Tanığın dinlenmesi sırasında, ses ve
görüntülü aktarma yapılacak.
Tanığın, duruşma salonunda fiziksel görünümünü engelleyecek tarzda mahkemece
belirlenecek usule göre dinlenmesine de karar verilebilecek.

-TANIK KORUMA BİRİMLERİ-

Koruma tedbirlerini uygulamak üzere, Jandarma Genel Komutanlığı ve Emniyet
Genel Müdürlüğünce tanık koruma birimleri kurulacak.
Kamu kurum ve kuruluşları ile diğer gerçek ve tüzel kişiler, koruma
kararının uygulanmasıyla ilgili kendi görev alanına giren konularda, işbirliği ve
yardımda bulunmakla yükümlü olacak.

-TANIK KORUMA KURULU-

Tanıkların kimliğinin saklı tutulması ve güvenliğinin sağlanması konusunda
alınacak önlemlere ilişkin, İçişleri Bakanlığında Tanık Koruma Kurulu
oluşturulacak.
Kurul; mesleklerinde fiilen en az 15 yıl görev yapma şartıyla, Adalet
Bakanlığında idari görevde çalışan birinci sınıf hakimler arasından 2, Hakimler
ve Savcılar Yüksek Kurulunca Ankara'da görev yapan birinci sınıf adli yargı hakim
veya Cumhuriyet savcıları arasından seçilecek 1, Milli Savunma Bakanlığında idari
görevde çalışan birinci sınıf askeri hakimler arasından 1, İçişleri Bakanlığı
merkez teşkilatından 1, Jandarma Genel Komutanlığından 1, Sahil Güvenlik
Komutanlığından 1, Emniyet Genel Müdürlüğünden 3, Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler
Muhafaza Genel Müdürlüğünden 1 üye olmak üzere toplam 11 üyeden oluşacak.
Kurul, koruma kararını verirken, bu kararı uygulayacak koruma birimince
düzenlenecek korumanın şekli, süresi ve diğer özelliklerine ilişkin ön
değerlendirme raporunu dikkate alacak.
Tanık Koruma Kurulu ile hakkında koruma kararı verilen kişi arasında
mutabakat metni hazırlanacak. Kurul kararları, mutabakat metninin imzalanmasından
sonra uygulanacak.
Kurul, koruma kararı verdiği kişilerle ilgili uygulanan önlemler hakkında
hazırlayacağı faaliyet raporunu, her yıl Ocak ayı sonuna kadar İçişleri ve Adalet
bakanlıklarına sunacak.

-GİZLİLİK ESASI-

Tanık koruma programı kapsamında alınan kararlar ve yürütülen işlemler gizli
olacak ve gizlilik, tedbir sona erince de devam edecek. Kamu görevlileri ile bu
işlemlerde görev alan diğer kişiler, öğrendikleri bilgileri görevleri sona
erdikten sonra da açıklayamayacaklar.

-GİDERLER, İÇİŞLERİ BAKANLIĞI ÖRTÜLÜ ÖDENEĞİNDEN-

Koruma tedbirlerinin yerine getirilmesine ilişkin giderler, İçişleri
Bakanlığı bütçesine konulacak örtülü ödenekten karşılanacak.
Tanık koruma tedbirlerinin uygulanması için gerekli mal ve hizmet alımları,
Kamu İhale Kanunundan (KİK) muaf tutulacak.

Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdürü Niyazi Güney,
TBMM Adalet Komisyonunda kabul edilen tasarının görüşmelerinde CHP
Niğde Milletvekili Orhan Eraslan'ın sorusu üzerine, tasarının uygulanmasına
yönelik 5 yönetmeliğin hazırlanacağını belirtti.
Gerçek kişilerin, tanık koruma programının uygulanmasına yönelik olarak
yapacakları işbirliği hakkında örneklerle bilgi veren Güney, fizyolojik görünümün
estetik cerrahi yoluyla değiştirilmesi konusunda doktorların, ev bulunması
konusunda emlakçıların yükümlü olacaklarını söyledi.

-ASKERİ ÜYEYE İTİRAZ-

AK Parti Erzurum Milletvekili Mustafa Nuri Akbulut, Tanık Koruma Kurulunda
askeri üyenin bulunması ve bu üyenin başkan seçilmesi konusunda bir engel
olmamasını eleştirdi. DGM, YÖK gibi kurumlarda askeri üyelerin görevlerine son
verildiğini, MGK Genel Sekreterliğinin sivilleştiğini vurgulayan Akbulut, Kurulun
yapısının, AB uyum sürecine ve Türkiye'nin demokratikleşmesine uygun olmadığını
ifade etti.
Tekrar söz alan Güney, kaçakçılık suçlarını önleme ve takipte görevli
kurumlardaki uzman kişilerin Kurulda yer alması gerektiğini ifade ederek,
düzenlemenin son derece doğru olduğunu kaydetti. Üye sayısını azaltmanın Kurulu
işlevsiz kılacağını savunan Güney, üyelere her toplantı için 40 YTL ücret
ödeneceğini söyledi.
AK Parti Kastamonu Milletvekili Hakkı Köylü, Kurul üyesi askeri hakimin
başkan olabileceğini, buna bir engel bulunmadığını ifade etti.
Bunun üzerine CHP'li Eraslan, ''cübbe geldi, rütbe gitti'' diye espri yaptı.

-ÖRTÜLÜ ÖDENEK-

CHP'li Eraslan'ın sorusu üzerine Maliye Bakanlığı yetkilisi, tanık koruma
giderlerinin İçişleri Bakanlığı bütçesine konulacak örtülü ödenekten
karşılanacağını kaydetti.
Örtülü ödeneğin tek elden, Başbakanlıktan kullanılması düşüncesini
taşıdığını söyleyen Eraslan, ''Her bakanlığının ayrı örtülü ödeneğe doğru
gitmesini, devlette birliğin sağlanması açısından doğru bulmam. Örtülü
ödeneklerin çoğaltılmasını doğru bulmam'' diye konuştu.