2006-05-31 - 23:00
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı'nı kabul etti.
Tasarıya göre, suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi konusunda faaliyet göstermek üzere Maliye Bakanlığı'na bağlı Mali Suçları Araştırma Kurulu kurulacak. Kurul, kısaca ''MASAK'' olarak adlandırılacak.
MASAK, Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu ile Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı'ndan oluşacak. Başkanlık doğrudan Bakana
bağlı olacak.
Bankacılık, sigortacılık, bireysel emeklilik, sermaye piyasaları, gibi alanlarda faaliyet gösterenlerin oluşturduğu yükümlüler; nezdinde yapılan veya aracılık ettikleri işlemlerde işlem yapılmadan önce, işlem yapanlar ile nam veya hesaplarına işlem yapılanların kimliklerini tespit edecekler.
ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİMİ
Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işlemlere konu malvarlığının yasadışı yollardan elde edildiğine veya yasadışı amaçlarla kullanıldığına dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halinde, bu işlemlerin yükümlüler tarafından MASAK Başkanlığı'na bildirilmesi zorunlu olacak.
Yükümlüler, başkanlığa şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğunu, yükümlülük denetimi ile görevlendirilen denetim elemanları ve yargılama sırasında mahkemeler dışında, işleme taraf olanlar dahil hiç kimseye açıklayamayacak.
DEVAMLI BİLGİ VERME
Yükümlüler, taraf oldukları veya aracılık ettikleri işlemlerden, bakanlıkça belirlenecek tutarı aşanları Başkanlığa bildirmek zorunda olacak.
Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlar, başkanlık ve denetim elemanları tarafından istenilecek her türlü bilgi, belge ve bunlara ilişkin her türlü ortamdaki kayıtları, bu kayıtlara erişimi sağlamak veya okunabilir hale getirmek için gerekli tüm bilgi ve şifreleri tam ve doğru olarak vermek ve gerekli kolaylığı sağlamakla yükümlü olacak.
ERİŞİM SİSTEMİ
Kanunları veya faaliyet konuları gereğince, ekonomik olaylara, servet unsurlarına, vergi mükellefiyetlerine, nüfus bilgilerine ve yasadışı faaliyetlere ilişkin kayıt tutan kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki kurum ve kuruluşların bilgi işlem sistemlerine, bakanlık ve ilgili bakanlığın veya kamu kurumu niteliğindeki kurum ve kuruluşların yetkili organlarının birlikte belirleyeceği usul ve esaslar dahilinde başkanlıkça erişim sistemi
kurulabilecek. Ancak Merkez Bankası hariç kamu sermayeli bankalarla kamu iktisadi teşebbüsleri bu kapsam dışında olacak.
Başkanlığın görev alanına giren konularda uluslararası bilgi değişimini teminen yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla uluslararası antlaşma niteliğinde olmayan mutabakat muhtıraları imzalamaya ve imzalanan mutabakat muhtıralarını değiştirmeye Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanı yetkili olacak.
CEZALAR
İşlem yapanlar veya hesaplarına işlem yapılanların kimliklerini tespit etmeyenler, şüpheli işlemleri bildirmeyenler, yükümlülüklere uyuma sağlamaya yönelik sistemleri oluşturmayanlar, belirlenen tutarı aşan işlemleri bildirmeyen yükümlülere 5 bin YTL idari para cezası verilecek. Yükümlünün banka, finansman şirketi, faktoring şirketi, ikrazatçı, finansal kiralama şirketi, sigorta ve reasürans şirketi, emeklilik şirketi, sermaye piyasası kurumu veya yetkili müessese olması halinde, idari para cezası 2 kat artırılacak.
Kimlik tespiti yapmayan veya şüpheli işlemi bildirmeyen görevliye de ayrıca 2 bin YTL idari para cezası verilecek.
Yükümlülüğün ihlal edildiği tarihten itibaren 5 yıl geçtikten sonra idari para cezası verilemeyecek.
BAŞKASI HESABINA İŞLEM BEYANI YAPMAYANLAR
Yükümlüler nezdinde veya aracılığıyla yapılacak kimlik tespitini gerektiren işlemlerde, kendi adına fakat başkası hesabına hareket eden kimseye, bu işlemleri yapmadan önce kimin hesabına hareket ettiğini yükümlülere yazılı olarak bildirmediği takdirde 6 aydan 1 yıla kadar
hapis veya 5 bin güne kadar adli para cezası verilecek.
Türk parası, döviz veya bunlarla ödemeyi sağlayan belgeleri yurt dışına çıkaran veya yurda getiren yolcular, gümrük idaresinin talebi üzerine bunlarla ilgili olarak tam ve doğru açıklama yapmak zorunda olacak.
Yetkililerce talep edildiği halde herhangi bir açıklama yapılmaması veya yanlış ya da yanıltıcı açıklama yapılması halinde, yolcunun beraberindeki değerler gümrük idaresi tarafından muhafaza altına alınacak.
Aklama ve terör finansmanı suçunun işlendiğine dair kuvvetli şüphe bulunması halinde, malvarlığı değerlerine el konulabilecek. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcı da el koyma kararı verebilecek.
MASAK'IN GÖREV VE YETKİLERİ
MASAK'ın görev ve yetkileri arasında, ''Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi amacıyla politika hazırlamak ve uygulama stratejileri geliştirmek, bu amaçla kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, ortak çalışmalar yapmak, görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak, aklama veya terörün finansmanı suçunun işlendiğine dair ciddi şüphelerin mevcut olması durumunda konuyu Cumhuriyet savcılığına veya diğer yetkili mercilere intikal ettirmek'' yer alıyor.
KOORDİNASYON KURULU
Tasarı uyarınca, suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine ilişkin kanun ve Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe girecek yönetmelik taslaklarını değerlendirmek ve uygulamayla ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyon sağlamak üzere Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu oluşturulacak.
Koordinasyon Kurulu, yılda en az iki defa toplanacak.
Mali suçları araştırma uzman yardımcısı olarak atanabilmek için, devlet memuru olma koşullarına ek olarak, en az 4 yıllık eğitim veren yüksek öğretim kurumlarının hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinden ya da bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca kabul edilen yüksek öğretim kurumlarından mezun olma şartı aranacak.
Koordinasyon kurulu başkan ve üyeleri, denetim elemanları, kurul personeli, bilgilerine başvurulan kişiler ve bu bilgileri görevleri dolayısıyla öğrenen kamu görevlileri; görevlerinden ayrılsalar dahi öğrendikleri sırları ifşa edemeyecek, kendilerinin veya 3. şahısların yararına kullanamayacak.
Bu kişiler, sırları ifşa etmeleri halinde 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.
Tasarıyla, Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığında kullanılmak üzere, Maliye Bakanlığı'na 61 kadro ihdas ediliyor.
TERÖRÜN FİNANSMANI SUÇU
Terörle Mücadele Kanunu'nun 8. maddesi bu tasarı kapsamında, ''Her kim terör eylemlerinin gerçekleştirilmesinde kullanılması kastıyla fon sağlar veya toplarsa 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 150 günden 1500 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır'' şeklinde değiştirilerek, ''terörizmin finansmanı'' suç kapsamına alınıyor.
Tasarıya göre fon; para veya değeri para ile temsil edilebilen her türlü mal, hak, alacak, gelir ve menfaat ile bunların birbirine dönüştürülmesinden hasıl olan menfaat ve değeri ifade ediyor.
GÖRÜŞMELER
CHP'li milletvekilleri, 7 saat süren görüşmede, tasarı üzerindeki eleştirilerini dile getirdiler.
CHP İstanbul Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu, tasarıyla kara para ile mücadelede yetkinin MASAK'tan savcılara geçtiğini öne sürerek, ''MASAK'ı bugünkü konumundan Koordinasyon kurulu haline dönüştürmek, geri adım atmak, kara para ile mücadele etmemek demektir'' dedi.
ANAVATAN Kars Milletvekili Selami Yiğit de MASAK'ın kara para ile mücadelede yetkileri kısıtlanarak koordinasyon kurulu haline dönüştürülmesine rağmen, yeni kadro ihdas edilmesini eleştirdi.
CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi ise Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın bir danışmanının, uluslararası bir terör örgütü ile bağlantısı olan ve Türkiye'deki mal varlığı dondurulan Yasin El Kadı adlı kişinin Al Baraka Türk'teki hesabına para yatırdığını öne sürdü.
Bu hesaptaki paranın uluslararası terör örgütüne gittiğini iddia eden Hamzaçebi, ''Bu kişinin mal varlığının dondurulduğuna ilişkin Bakanlar Kurulu kararı, Resmi Gazete'de yayımlanmıyor, ama başkalarınki yayınlanıyor. Neden acaba? Olayı araştıran Maliye Bakanlığı müfettişine, bakan 'belgeleri isteme' diyor. Müfettiş de belgeleri isteyince görevden alınıyor'' diye konuştu.
MASAK Başkan Vekili Gençosman Yaraşlı da tasarı hakkında bilgi verirken, kurumlarınca yapılan bazı incelemelerin 7-8 yıl sürdüğünü söyledi. Kadrolarının yetersiz olması nedeniyle bu incelemeleri dışarıdan aldıkları uzmanlarla yaptıklarını ve bu yüzden incelemelerin uzun sürdüğünü belirten Yaraşlı, ''İncelemelerin gecikmesi soruşturmalardan sonuç alınamamasına neden oluyor. İnceleme uzun sürünce de suç örgütü delilleri karartabiliyor'' dedi.
Yaraşlı, Hamzaçebi'nin belirttiği Bakanlar Kurulu kararının 18 Şubat 2004 tarihli olduğunu ifade ederek, kararın gereği yapılmak üzere MASAK'a gönderildiğini ve yapılan inceleme sonunda hazırlanan raporun savcılığa iletildiğini kaydetti.
Görüşmelerin ardından, tasarı kabul edildi.
MASAK, Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu ile Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı'ndan oluşacak. Başkanlık doğrudan Bakana
bağlı olacak.
Bankacılık, sigortacılık, bireysel emeklilik, sermaye piyasaları, gibi alanlarda faaliyet gösterenlerin oluşturduğu yükümlüler; nezdinde yapılan veya aracılık ettikleri işlemlerde işlem yapılmadan önce, işlem yapanlar ile nam veya hesaplarına işlem yapılanların kimliklerini tespit edecekler.
ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİMİ
Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işlemlere konu malvarlığının yasadışı yollardan elde edildiğine veya yasadışı amaçlarla kullanıldığına dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halinde, bu işlemlerin yükümlüler tarafından MASAK Başkanlığı'na bildirilmesi zorunlu olacak.
Yükümlüler, başkanlığa şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğunu, yükümlülük denetimi ile görevlendirilen denetim elemanları ve yargılama sırasında mahkemeler dışında, işleme taraf olanlar dahil hiç kimseye açıklayamayacak.
DEVAMLI BİLGİ VERME
Yükümlüler, taraf oldukları veya aracılık ettikleri işlemlerden, bakanlıkça belirlenecek tutarı aşanları Başkanlığa bildirmek zorunda olacak.
Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlar, başkanlık ve denetim elemanları tarafından istenilecek her türlü bilgi, belge ve bunlara ilişkin her türlü ortamdaki kayıtları, bu kayıtlara erişimi sağlamak veya okunabilir hale getirmek için gerekli tüm bilgi ve şifreleri tam ve doğru olarak vermek ve gerekli kolaylığı sağlamakla yükümlü olacak.
ERİŞİM SİSTEMİ
Kanunları veya faaliyet konuları gereğince, ekonomik olaylara, servet unsurlarına, vergi mükellefiyetlerine, nüfus bilgilerine ve yasadışı faaliyetlere ilişkin kayıt tutan kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki kurum ve kuruluşların bilgi işlem sistemlerine, bakanlık ve ilgili bakanlığın veya kamu kurumu niteliğindeki kurum ve kuruluşların yetkili organlarının birlikte belirleyeceği usul ve esaslar dahilinde başkanlıkça erişim sistemi
kurulabilecek. Ancak Merkez Bankası hariç kamu sermayeli bankalarla kamu iktisadi teşebbüsleri bu kapsam dışında olacak.
Başkanlığın görev alanına giren konularda uluslararası bilgi değişimini teminen yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla uluslararası antlaşma niteliğinde olmayan mutabakat muhtıraları imzalamaya ve imzalanan mutabakat muhtıralarını değiştirmeye Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanı yetkili olacak.
CEZALAR
İşlem yapanlar veya hesaplarına işlem yapılanların kimliklerini tespit etmeyenler, şüpheli işlemleri bildirmeyenler, yükümlülüklere uyuma sağlamaya yönelik sistemleri oluşturmayanlar, belirlenen tutarı aşan işlemleri bildirmeyen yükümlülere 5 bin YTL idari para cezası verilecek. Yükümlünün banka, finansman şirketi, faktoring şirketi, ikrazatçı, finansal kiralama şirketi, sigorta ve reasürans şirketi, emeklilik şirketi, sermaye piyasası kurumu veya yetkili müessese olması halinde, idari para cezası 2 kat artırılacak.
Kimlik tespiti yapmayan veya şüpheli işlemi bildirmeyen görevliye de ayrıca 2 bin YTL idari para cezası verilecek.
Yükümlülüğün ihlal edildiği tarihten itibaren 5 yıl geçtikten sonra idari para cezası verilemeyecek.
BAŞKASI HESABINA İŞLEM BEYANI YAPMAYANLAR
Yükümlüler nezdinde veya aracılığıyla yapılacak kimlik tespitini gerektiren işlemlerde, kendi adına fakat başkası hesabına hareket eden kimseye, bu işlemleri yapmadan önce kimin hesabına hareket ettiğini yükümlülere yazılı olarak bildirmediği takdirde 6 aydan 1 yıla kadar
hapis veya 5 bin güne kadar adli para cezası verilecek.
Türk parası, döviz veya bunlarla ödemeyi sağlayan belgeleri yurt dışına çıkaran veya yurda getiren yolcular, gümrük idaresinin talebi üzerine bunlarla ilgili olarak tam ve doğru açıklama yapmak zorunda olacak.
Yetkililerce talep edildiği halde herhangi bir açıklama yapılmaması veya yanlış ya da yanıltıcı açıklama yapılması halinde, yolcunun beraberindeki değerler gümrük idaresi tarafından muhafaza altına alınacak.
Aklama ve terör finansmanı suçunun işlendiğine dair kuvvetli şüphe bulunması halinde, malvarlığı değerlerine el konulabilecek. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcı da el koyma kararı verebilecek.
MASAK'IN GÖREV VE YETKİLERİ
MASAK'ın görev ve yetkileri arasında, ''Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi amacıyla politika hazırlamak ve uygulama stratejileri geliştirmek, bu amaçla kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, ortak çalışmalar yapmak, görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak, aklama veya terörün finansmanı suçunun işlendiğine dair ciddi şüphelerin mevcut olması durumunda konuyu Cumhuriyet savcılığına veya diğer yetkili mercilere intikal ettirmek'' yer alıyor.
KOORDİNASYON KURULU
Tasarı uyarınca, suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine ilişkin kanun ve Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe girecek yönetmelik taslaklarını değerlendirmek ve uygulamayla ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyon sağlamak üzere Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu oluşturulacak.
Koordinasyon Kurulu, yılda en az iki defa toplanacak.
Mali suçları araştırma uzman yardımcısı olarak atanabilmek için, devlet memuru olma koşullarına ek olarak, en az 4 yıllık eğitim veren yüksek öğretim kurumlarının hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinden ya da bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca kabul edilen yüksek öğretim kurumlarından mezun olma şartı aranacak.
Koordinasyon kurulu başkan ve üyeleri, denetim elemanları, kurul personeli, bilgilerine başvurulan kişiler ve bu bilgileri görevleri dolayısıyla öğrenen kamu görevlileri; görevlerinden ayrılsalar dahi öğrendikleri sırları ifşa edemeyecek, kendilerinin veya 3. şahısların yararına kullanamayacak.
Bu kişiler, sırları ifşa etmeleri halinde 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.
Tasarıyla, Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığında kullanılmak üzere, Maliye Bakanlığı'na 61 kadro ihdas ediliyor.
TERÖRÜN FİNANSMANI SUÇU
Terörle Mücadele Kanunu'nun 8. maddesi bu tasarı kapsamında, ''Her kim terör eylemlerinin gerçekleştirilmesinde kullanılması kastıyla fon sağlar veya toplarsa 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 150 günden 1500 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır'' şeklinde değiştirilerek, ''terörizmin finansmanı'' suç kapsamına alınıyor.
Tasarıya göre fon; para veya değeri para ile temsil edilebilen her türlü mal, hak, alacak, gelir ve menfaat ile bunların birbirine dönüştürülmesinden hasıl olan menfaat ve değeri ifade ediyor.
GÖRÜŞMELER
CHP'li milletvekilleri, 7 saat süren görüşmede, tasarı üzerindeki eleştirilerini dile getirdiler.
CHP İstanbul Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu, tasarıyla kara para ile mücadelede yetkinin MASAK'tan savcılara geçtiğini öne sürerek, ''MASAK'ı bugünkü konumundan Koordinasyon kurulu haline dönüştürmek, geri adım atmak, kara para ile mücadele etmemek demektir'' dedi.
ANAVATAN Kars Milletvekili Selami Yiğit de MASAK'ın kara para ile mücadelede yetkileri kısıtlanarak koordinasyon kurulu haline dönüştürülmesine rağmen, yeni kadro ihdas edilmesini eleştirdi.
CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi ise Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın bir danışmanının, uluslararası bir terör örgütü ile bağlantısı olan ve Türkiye'deki mal varlığı dondurulan Yasin El Kadı adlı kişinin Al Baraka Türk'teki hesabına para yatırdığını öne sürdü.
Bu hesaptaki paranın uluslararası terör örgütüne gittiğini iddia eden Hamzaçebi, ''Bu kişinin mal varlığının dondurulduğuna ilişkin Bakanlar Kurulu kararı, Resmi Gazete'de yayımlanmıyor, ama başkalarınki yayınlanıyor. Neden acaba? Olayı araştıran Maliye Bakanlığı müfettişine, bakan 'belgeleri isteme' diyor. Müfettiş de belgeleri isteyince görevden alınıyor'' diye konuştu.
MASAK Başkan Vekili Gençosman Yaraşlı da tasarı hakkında bilgi verirken, kurumlarınca yapılan bazı incelemelerin 7-8 yıl sürdüğünü söyledi. Kadrolarının yetersiz olması nedeniyle bu incelemeleri dışarıdan aldıkları uzmanlarla yaptıklarını ve bu yüzden incelemelerin uzun sürdüğünü belirten Yaraşlı, ''İncelemelerin gecikmesi soruşturmalardan sonuç alınamamasına neden oluyor. İnceleme uzun sürünce de suç örgütü delilleri karartabiliyor'' dedi.
Yaraşlı, Hamzaçebi'nin belirttiği Bakanlar Kurulu kararının 18 Şubat 2004 tarihli olduğunu ifade ederek, kararın gereği yapılmak üzere MASAK'a gönderildiğini ve yapılan inceleme sonunda hazırlanan raporun savcılığa iletildiğini kaydetti.
Görüşmelerin ardından, tasarı kabul edildi.
