ANAYASA KOMİSYONU...

Anayasa değişikliği teklifinin görüşmeleri, Anayasa Komisyonu'nda sürüyor.Teklifin 3'üncü gün görüşmeleri, AK Parti Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu ile başladı.

Akbaşoğlu, anayasa değişikliğini neden getirdiklerini, 1876'dan bugüne kadarki önemli tarihi olaylarla birlikte 2 saat 15 dakika süren bir konuşmayla aktardı.

Muhammet Emin Akbaşoğlu, 1982 Anayasası ile yürütmenin çift başlı inşa edildiğini belirterek, bunun yansımalarının yaşandığını, Turgut Özal ile Mesut Yılmaz, Süleyman Demirel ile Tansu Çiller, Bülent Ecevit ile Ahmet Necdet Sezar arasında sorunların görüldüğünü söyledi.

Her sistem önerisini kendi bağlamında değerlendirmek gerektiğine işaret eden Akbaşoğlu, "Bizim önerdiğimiz kendine özgü bir Cumhurbaşkanlığı modelidir. Başkanlık sistemini esas alan ama Türk tipi ve Türkiye'ye özgü bir model ortaya koyan, kendi tarihi tecrübemizi, milli ve yerli bakışımızı evrensel anlamda ortaya koyacak bir perspektif ve düzenlemedir. Kendi sistematiğinde ve bağlamında doğru ve isabetli şekilde değerlendirilmeli." dedi.

Muhammet Emin Akbaşoğlu'nun, muhalefet milletvekillerinin "bizi ikna edin" dediğini söylemesine, HDP Adana Milletvekili Meral Danış Beştaş, "Bizi ikna edin demedik, ikna için çabanız yok." diye itiraz etti.

Beştaş'ın "Millet bu teklifin neresinde" sözüne ise Akbaşoğlu, "Millet bu çalışmanın merkezinde, temelinde. Ulusal egemenliğin sahibi olarak milletimiz taslağın tam özündedir. Yani bir modeldir. Bunu, rejim değişikliği olarak sunmak önyargıya dayalı bir önermedir. Bu teklifi doğru teşhis etmek gerekir. Kendi kafamızda ve bir takım sonuçlara varmak için kurgulandığında haksızlık olur. Ortak geleceğimize güç katacak bir tekliftir." karşılığını verdi.

Sistemin kriz üretmeye müsait düzenlemeyi içinde barındırdığını aktaran Muhammet Emin Akbaşoğlu, "Biz kendimiz, şahıslarımız, Tayyip Erdoğan, AK Parti için değil; milletin yoluna krizsiz devam etmesi, Türkiye'nin badirelerle karşılaşmaması için istiyoruz. Sistemsel bir taleptir bizimki. Ortak geçmişimizi ortak geleceğimize taşıyalım. Birlik ve berberliğimizi koruyarak, farklı fikirleri tartışarak, büyük Türkiye'yi yeniden inşa ederek, daha güçlü yürütme, yargı ve yasamayı hayata geçirelim." değerlendirmesinde buundu.

CHP Antalya Milletvekili Mustafa Akaydın, "Gazi Meclisi şehit edeceksiniz" demesine Akbaşoğlu, "Bu Gazi Meclisin üyesi olmaktan şeref duyuyorum. 15 Temmuz, milletin ikinci İstiklal mücadelesidir. 15 Temmuz'da uluslararası güç odakları ve onların kuklalarına en güzel cevap verilmiştir." yanıtını verdi.

CHP Aydın Milletvekili Bülent Tezcan da konsolosluklarda adres kaydı olmayanların bir referandum yapılması halinde oy kullanamayacaklarını ifade ederek, adres kaydı yaptırmaları gerektiğini kaydetti.

Bu durumda 1 milyon vatandaşın olduğuna dikkati çeken Tezcan, şunları kaydetti:

"Adres kaydı yaptırmazsa oy kullanamayacak. Nüfus Kanunu değiştirilerek MERNİS'te yurt dışı kaydı olmayan vatandaşların nakledilerek, YSK tarafından liste oluşturulması yönünde bir hazırlık var. Bunun da bir torba kanuna monte etme girişimi olduğu haberini alıyoruz. Bu, Türkiye'de adres kaydı olmayanların seçmen kütüğüne yazımı mümkün değilken, yurt dışındakilerin bu şekilde kütüğe yazılması anlamına geliyor. Bu telaşı anlamak mümkün değil. Hükümeti bu niyetten vazgeçmeye davet ediyoruz. Arkadan dolanarak seçim kanunlarını etkileyecek düzenlemeleri uygun bulmayız."
CHP Ankara Milletvekili Murat Emir'in konuşma sırasını CHP Aydın Milletvekili Bülent Tezcan'a vermek istediğini söylemesi üzerine, toplantıyı yöneten Komisyon Sözcüsü Abdurrahman Öz, "O zaman sizi 60'ıncı sıraya yazabiliriz." dedi.

Komisyonda halen 50 milletvekilinin konuşmak için ismini yazdırdığı ifade edildi.

Komisyonun, teklifin görüşmelerini tamamlamak amacıyla hafta sonu da dahil olmak üzere aralıksız çalışacağı öğrenildi.

AK Parti Grubu, 30 Aralık Cuma gününe kadar her gün için Komisyon'da görev alacak milletvekilleri ile ilgili nöbet listesi hazırladı.

MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, iyi gerekçelerle kişilerden bağımsız olarak sisteme ilişkin görüşlerini ifade ettiklerini söyledi.

Akçay, yeni düzenlemenin hayata geçmesi halinde Cumhurbaşkanının sınırsız yetkiye sahip olamayacağını savunarak, şöyle konuştu:

"Anayasa tartışmalarına boğulmaya ve anayasa fetişizmine kapılmamak gerekir. 'Kanun-i Esasi gelecek, dertler bitecek' dendi. Dertlerimiz bitmedi. Bu kaçıncı değişiklik ve hala anayasayı tartışıyoruz. Anayasayı işletmek önemlidir. İkincil mevzuatın da iyi hazırlanması da en az Anayasa değişikliği kadar önemlidir. Önemli olan ülkeyi kurumlar ve kurallarıyla yönetmektir. Ülkenin iyi yönetememe sorunu vardır. Türkiye şahsi ve keyfi anlayışla yönetilmemelidir. Devleti idare etmek ile vazifeyi idare etmek arasında dağlar kadar fark vardır. Yönetemeyenler suçu sisteme atarak kaçamayacaklar. Elbette sistemden kaynaklanan arızalar mutlaka giderilmeli. Değişikliğin hiçbir yerinde üniter yapıdaki devlet vasfı tartışma konusu bile yapılmamıştır."

CHP Grup Başkanvekili Levent Gök, "16 askerimizin niçin öldüğünü iktidar açıklamayacak mı? İktidar her zaman yanlış yapacak ama her zaman mağdur. Rus Büyükelçisini öldüren 22 yaşındaki çocuğu CHP mi, MHP mi, HDP mi yetiştirdi? Bir partinin iç işinde anayasa propagandası yapılıyor. Ekranın bir yarısında Rus büyükelçisinin cenaze töreni, başbakan il başkanları toplantısında nükteler yapıyor, güldürüyor. Atatürk?ün heykeli Rize'den, resmi Meclisten kaldırılıyor. Seyirci mi kalacağız? Bu tablo içinde varsa yoksa başkanlık sistemi..." diye konuştu.

İktidar partisi içinde bazı milletvekillerinin kafasının karışık olduğunu ileri süren Gök, "Konuyu kendi içinizde bile tartışmadınız. AKP'nin de kendi içinde mutabakatın olduğu bir metin değil. Hani 316 milletvekilinin imzası var da niye arkadaşlarınızın kafası karışık? Başbakanın kafası da net değil. Bugün Magna Carta'ya atıfta bulundu. 800 yıl önceki Magna Carta ile anayasayı karşılaştırdı. Bu düzenleme bütçe hakkını yok ediyor. Tam bir otoriter kayış var. Meclisi ortadan kaldırmak var bu teklifte. Kendisini lağveden bir Başbakan'ın bunu gülerek anlattığı bir ülke yok. " ifadelerini kullandı.

HDP Batman Milletvekili Ayşe Acar Başaran da ülkenin gündeminde anayasa değişikliği teklifinin olmadığını belirterek, "Yapacağınız referandumda insanlar özgür iradeleriyle oy kullanabilecek mi? Ya istikrar ya kaos deniyor? Ülkede artık darbelerin önüne geçmemiz gerekiyor. Seçme ve seçilme yaşı 18?e düşüyor. Biz Mecliste yaş sınırını aşağı çekiyoruz. İktidarın kaç milletvekili genç?" diye sordu.

"Yedek milletvekilliği"nden herkesin korktuğunu öne süren Başaran'a AK Parti milletvekilleri "kimse korkmuyor" diye tepki gösterdi.

Başaran, bir arada yaşama umudunu güçlendirecek bir anayasa için çalışılması gerektiğini söyledi.

Teklif üzerinde konuşan HDP Mardin Milletvekili Erol Dora, metnin hazırlanışı ve içeriği açısından meşru olmadığını savunarak, kardeşliği hedeflemediğini savundu. OHAL'in gölgesinin yapılacak referanduma da yansıyacağını ileri süren Dora, "Referandum sürecinde muhalifler özgürce kampanya yapabilecek mi? Basın özgürlüğünün olmadığı ortamda yeni anayasa tartışmalarının sürdürüldüğünü iddia etmek ahlaki değildir." dedi.

Çözüm Süreci'nde kimsenin yaşamını yitirmediğini belirten Dora, ayrıca ülkeye bir tecrübe kazandırdığını, sorunların diyalogla çözülmesinin denenmesinin önemli olduğunu ve sürecin yeniden canlandırılabileceğini vurguladı.

Dora, 25 Aralık?ın Noel Bayramı oluğunu hatırlatarak, Mecliste farklı partilerden 5 Hristiyan milletvekilinin bulunduğunu hatırlattı. Milletvekillerinin çok yorulduğunu ifade eden Dora, "Uygun görülürse pazar günü hem milletvekillerinin dinlenmesi hem de Hristiyan aleminin bayramı olarak çalışmalara ara verebilirsiniz." değerlendirmesinde bulundu.

CHP İzmir Milletvekili Musa Çam?ın "Bir gün mü?" sorusuna Dora, "Normalde üç gündür. Komisyon açısından bir gün yeterli olur." karşılığını verdi.

Toplantıyı yöneten Komisyon Sözcüsü Abdurrahman Öz ise "Ben sadece sürece vekalet ediyorum. Talebinizi Komisyon Başkanına ileteceğim." dedi.

CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, Başkanlık sisteminin her derde deva olarak gösterildiğini savunarak, "Bu bir sihirli değnek midir? Eğer bir anayasa değişikliği gizli yapılıyorsa, halktan kaçırılıyorsa sorunların bu yolla aşılması mümkün değil. Sürekli sorun yaratacak bir tekliftir. Sorun, parlamenter sistemden kaynaklanmıyor. Elbette sistemde sorun var ama iyileştirilebilir. Parlamenter sistemi iyileştirmeden, bilmediğimiz bir sisteme geçmenin topluma maliyeti ağır olur. Sorun sistemden değil, doğru karar alınamamaktan kaynaklanıyor." ifadelerini kullandı.

Tanal?ın koalisyonların yararı olduğunu, öcü gibi gösterilmemesini söylemesi üzerine bazı AK Parti milletvekilleri "koalisyon kriz getirir" dedi. Yapılmak istenenin rejim değişikliği olduğunu ileri süren Tanal, "Eksik demokrasiyi sonlandırıp otoriter diktatörlüğün anayasal zemini oluşturulmak isteniyor." görüşünü savundu.

Mahmut Tanal, Cumhurbaşkanının af yetkisi olduğunu belirterek, "Cumhurbaşkanı FETÖ?yü, Apo?yu affedip kendisine yardımcı olarak atayabilir." demesi üzerine toplantıyı yöneten Komisyon Başkanvekili Reşat Petek, "Mahkum kişiler atanamaz." karşılığını verdi.

Bunun üzerine Tanal, "Cumhurbaşkanı kalktı bunları afetti, atayabilir mi atayamaz mı? O zaman ne yapacaksınız? Atanacak kişilerin nitelikleri de teklifte yok. Olduğunu gösterirseniz size istifa dilekçesini sunarım, yoksa siz sunar mısınız?? sorusuna Petek, varsayımlar üzerine değerlendirme yapılmamasını istedi.

Teklifle, cumhurbaşkanının parti genel başkanı olacağını ve milletvekili adaylarını belirleyebileceğini savunan Tanal, bunun parti devletine yol açacağını savundu.

Öte yandan, CHP Eskişehir Milletvekili Cemal Okan Yüksel, anayasa değişikliği teklifinin bazı maddelerinin "Suriye anayasası ile benzerlik taşıdığı" iddiasıyla karşılaştırmalı olarak hazırladığı metni Komisyonda milletvekillerine dağıttı.

Komisyonda söz alan milletvekilleri, teklifle ilgili görüşlerini ifade etti.

CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, görüşmelerin başladığı günden bu yana en uzun konuşmayı yaptı. Tanal, yaklaşık 3 saat süren konuşmasında, teklifle ilgili görüşlerini dile getirdi.

Başkanlık sisteminin Türkiye'ye uygun olmadığını savunan Tanal, denge ve denetim mekanizmasının teklifte öngörülmediğini söyledi. Başkanlık sisteminin federasyon yapılarına uygun olduğunu öne süren Tanal, "Federasyonu getirme niyetiniz yoksa bu değişiklik uygun değil. Sistemimiz zaten fiilen yarı başkanlık gibi uygulanıyor." diye konuştu.

Tanal'ın konuşmasını sürdürmesi üzerine AK Parti'li milletvekilleri, "Kaç sayfa kaldı? Bugüne kadar rekor sizde..." dedi.

Mahmut Tanal, konuşmasını bitirirken, "Umarım sizi ikna etmişimdir. Bu teklif terörü bitirmeyecek, hukuku egemen kılmayacak, işsizliği bitirmeyecek, taşeron sorununu halletmeyecek. Bu teklif gücü yozlaştırır." değerlendirmesini yaptı.

Komisyon, teklifin geneli üzerindeki görüşmelerini bugün saat 14.30'dan itibaren sürdürecek.