TBMM ANAYASA KOMİSYONU...

TBMM Anayasa Komisyonunda, seçim kanunlarında
değişiklik öngören yasa teklifi kabul edildi.
Komisyon, AK Parti Ankara Milletvekili Haluk İpek'in ''Seçimlerin Temel
Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'' ile ''Milletvekili Seçimi
Kanunu''nda değişiklik yapılmasını öngören teklifini bazı değişikliklerle
benimsedi.
Teklifin gelecek hafta TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi bekleniyor.

SİYASİ PARTİLER VE ADAYLAR; SEÇİM DÖNEMİNDE, TÜRK VATANDAŞLARININ
GÜNLÜK YAŞAMLARINDA GELENEKSEL OLARAK KULLANDIKLARI YEREL DİL
VE LEHÇELERDE DE SÖZLÜ PROPAGANDA YAPABİLECEK

Seçim kanunlarında değişiklik yapılmasını
öngören yasa teklifi, TBMM Anayasa Komisyonunda kabul edildi.
Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile
Milletvekili Seçimi Kanunu'nda değişiklik öngören teklif, bazı değişikliklerle
benimsendi.
Teklife göre, seçime katılan siyasi partilerden, son yapılan genel
seçimlerde en çok oyu almış 4 siyasi parti ve son dönemde TBMM'de grubu bulunan
siyasi parti, o siyasi parti genel başkanları tarafından yazılı olarak yetki
verilmiş olması şartıyla, YSK'da bir asil ve bir yedek temsilci
bulundurabilecek.
Siyasi partiler ve bağımsız adaylar, kamuya ait bina ve tesisler dışında
kalan yerlerde seçim büroları açabilecek. Bu bürolarda görüntülü ve sesli
propaganda yapılabilecek. Seçim bürosu olarak kullanılamayacak yerler arasına
banka ve üretici birliklerine ait tesisler de alındı. Diğer faaliyetler saklı
kalmak koşuluyla, seçim bürolarında görüntülü ve sesli propaganda yapılabilecek,
saat 23.00'e kadar halka açık faaliyette bulunulabilecek.
Açık yerlerde, güneşin batmasından sonra da propaganda yapılabilmesinin
yolu açılıyor. Güneşin batmasını takiben 2 saat daha propaganda sürebilecek.
Seçimin başlangıç tarihinden itibaren oy verme gününden önceki 24 saate
kadar olan sürede, siyasi partiler veya adaylar, radyo ve televizyonlarda
birlikte veya ayrı ayrı açık oturum, röportaj, panel gibi programlara katılarak
görüşlerini açıklayabilecek. Siyasi partiler veya adayların açık veya kapalı
toplantıları, radyo ve televizyonlarda canlı olarak yayınlanabilecek.
Seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar, seçim propaganda
süresinin sona ermesine kadar yazılı basında ilan ve reklam yoluyla veya internet
sitesi açarak sözlü, yazılı veya görüntülü propaganda yapabilecek.
Vatandaşların elektronik posta adreslerine gönderilecek mesajla
taşınabilir veya sabit telefonlarına sesli, görüntülü, yazılı mesaj göndermek
suretiyle propaganda yapılamayacak.
Oy verme gününden önceki 10 günlük sürede, yazılı, sözlü ve görsel basın
ve yayın araçlarıyla, kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve
iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla bir siyasi partinin
veya adayın lehine veya aleyhine veya vatandaşın oyunu etkileyecek biçimde yayın
yapılması ve herhangi bir surette dağıtımı yasak olacak. Bu sürenin dışında
yapılacak yayınların tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine uyulması şartı
aranacak. Kamuoyu araştırmaları ve anketlerinin kim tarafından, kaç denekle
yapıldığı ve kim tarafından finanse edildiğinin açıklanması da zorunlu olacak.
Seçim döneminde broşür, el ilanı, parti bayrağı, poster, afiş, CD, DVD
dışında hediye ve eşantiyon dağıtımı da yasak olacak.

-SÖZLÜ PROPAGANDA-

Propaganda için kullanılan el ilanları ve diğer her türlü matbuatlar
üzerinde, Türk bayrağı, dini ibareler bulundurulması yasak olacak. Radyo ve
televizyonlarda yapılacak propaganda yayınlarıyla, diğer seçim propagandalarında
Türkçe'nin kullanılması esas olacak. Ancak siyasi partiler ve adaylar seçim
döneminde, Cumhuriyetin Anayasada belirtilen temel niteliklerine, devletin ülkesi
ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne aykırı olmamak şartıyla, Türk vatandaşlarının
günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları yerel dil ve lehçelerde de
sözlü propaganda yapabilecek.
Bilboardlarda propaganda süresi uzatılarak, 20 günden 30 güne
çıkarılıyor.
Vatandaşlar, konutlarına, iş yerlerine veya taşıtlarına, partilere veya
adaylara ait bayrak, afiş veya poster gibi tanıtıcı malzemeleri asabilecek. İlan
ve reklamlar her türlü vergi ve harçtan muaf olacak.

-TAHTA SANDIK TARİHE KARIŞIYOR-

Teklifin yasalaşması halinde, tahta oy sandıkları tarihe karışacak. Buna
göre oy sandıkları, eni 35, boyu 55, yüksekliği 450 cm, şeffaf, ısıya ve
kırılmaya dayanıklı sert plastikten olacak.
Seçimlerde kullanılacak oy verme kabinleri, eni 120, boyu 150, yüksekliği
180 cm, portatif, hafif metal profil üzerinde, bir tarafı açılıp kapanabilir ve
içini göstermeyen koyu renk dayanıklı sentetik kumaşla kaplı, kolay taşınabilir
ve katlanabilir olacak şekilde yaptırılacak.
Sandıkların ve oy kabinlerinin üzerinde Yüksek Seçim Kurulu ibaresi ve
logosu bulunacak.
Oy zarflarının boyu büyütülüyor. Zarflar, her seçim için ayrı renkte, eni
15 cm, boyu 21 cm olacak.
Teklifle, ''sandık alanı'' ve ''sandık çevresi'' ayrımı da tarif
ediliyor. Sandık alanı, sandık kurulunun görev yaptığı yer merkez olmak üzere 100
metre yarıçaplı alandan oluşacak. Sandık çevresi ise sandık kurulunun görev
yaptığı yer merkez olmak üzere 15 metre yarıçaplı alandan oluşacak.
Sandık seçmen listesinde kaydı olmayanların oy kullanmalarına izin
verilmeyecek, ancak kesinleşen muhtarlık bölgesi askı listelerinde adı yazılı
olduğu veya bu listelere yazılması için askı süresi içinde başvurduğu ve listeye
kaydedilmesine karar verildiği halde, çoğaltılarak sandık kurullarına verilen
sandık seçmen listelerinde ismi yer almayan seçmenlerin, muhtarlık bölgesi askı
listelerinin kesinleşmesine bakılmaksızın, ilçe seçim kurulundaki liste ile oy
verecekleri sandık seçmen listesine ilave edilmelerine, ilçe seçim kurulu başkanı
tarafından karar verilecek. Böylece, seçmenin oy kullanması sağlanacak.

-KİMLİK NUMARASIZ BELGEYLE DE OY KULLANILABİLECEK-

Üzerinde TC Kimlik Numarası bulunmayan belgeyle de oy kullanabilecek. TC
Kimlik Numarası olmayan bir kimlikle oy kullanılabilmesi için seçmen bilgi
kağıdını ve TC Kimlik Numarasını ispata elverişli, YSK tarafından ilan edilen
belgenin gösterilmesi yeterli olacak.
Seçmenler, cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü
kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla kapalı oy verme yerine
giremeyecek. Bu tür cihazlar, kapalı oy verme yerine girmeden önce kapatılarak
sandık kurulu başkanına teslim edilecek ve oy kullanma işlemi bittikten sonra
seçmene iade edilecek.
Sandık kurulunda görev yapanlarla, güvenliğini sağlayan güvenlik
görevlileri de oy kullanabilecek.
Milletvekilleri ile milletvekili adayları, seçmen bilgi kağıdını
göstermek suretiyle kayıtlı oldukları seçim çevresi dışında da oylarını
kullanabilecek.

-İKİ KEZ SAYIM-

Oylar, sandık kurulu başkanı tarafından yüksek sesle iki defa sayılacak.
İki sayım arasında fark olması durumunda ise üçüncü sayım yapılarak sonucuna göre
işlem yapılacak.
Sandık sonuçlarının ilçe seçim kurulunda birleştirilmesi sırasında siyasi
parti temsilcilerine birer nüsha verilecek.
Sandık sonuçlarına oy verme gününden sonraki salı günü saat 15.00'e kadar
itiraz edilebilecek. Mevcut düzenlemede bu süre aynı gün saat 14.00'e kadar
geçerli olacak.

-CEZA-

Seçmenin oy kullanmasına engel olan kimse, bir yıldan 3 yıla kadar hapis
cezası ile cezalandırılacak.
Bunun için tehdit, cebir veya şiddet kullanan kimseye ise 3 yıldan 5 yıla
kadar hapis cezası verilecek. Bu fiillerin birden fazla seçmene karşı işlenmesi
halinde, verilecek ceza üçte birden yarısına kadar artırılacak.
Teklifle, birleşik oy pusulalarının şekli de yeniden düzenlendi. Birleşik
oy pusulasında siyasi partilerin özel işaretleri, tüzüğüne uygun biçimde renkli
olarak bastırılacak.
Siyasi partilerin adayları birleşik oy pusulasına yazılmayacak. Oy
pusulalarında, partinin adı ve kısaltılmışıyla, genel başkanının adı yazılı
olacak. Oy pusulularında, siyasi partilerin ardından bağımsız adayların adları
yer alacak.
Sandık başı iş ve işlemlerine karşı, ilçe seçim kuruluna itiraz
edilebilmesi için, önce sandık kuruluna şikayet veya itirazda bulunması şartı
aranmayacak.
İlçe seçim kurulundan YSK'ya elektronik ortamda gönderilen sonuçlar,
talepleri halinde siyasi parti genel merkezlerine iletilecek.
Adaylık için görevden çekilmesi gerekenlerin kapsamı genişletilirken,kamu
kurum niteliğindeki meslek kuruluşları, sendikalar, kamu bankaları ve üst
birliklerin yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar da adaylık için
görevinden ayrılmak zorunda olacak.

-SEÇİM BARAJI-

Komisyonda, BDP Hakkari Milletvekili Hamit Geylani, seçim barajının yüzde
10'dan yüzde 3'e düşürülmesi için önerge verdi. Geylani, önergesi üzerinde
yaptığı konuşmada, yüzde 10 barajına takılmayan parti bulunmadığını belirtti.
Önerge reddedildi.
Komisyon Başkanı Burhan Kuzu, Dünyada seçim barajının yüzde 10 olarak
uygulandığı ülke bulunmadığını belirterek, barajın uygulandığı ülkelerde ise
yüzde 2-5 arasında değiştiğini belirterek, Türkiye'de seçim barajının yüksek
olduğu konusundaki başvuruların hem Anayasa Mahkemesi hem de AİHM'den döndüğünü
söyledi. Kuzu'nun ''İnşallah Türkiye bu barajları bir gün kaldırır'' demesi,
gülüşmelere neden oldu.
CHP Mersin Milletvekili İsa Gök'ün ''Siyasi Partiler Yasasını da burada
konuşacaksak, kadın kotası da konulmalı'' sözlerine, AK Parti Adana Milletvekili
Fatoş Gürkan ''kadınları savunduğunuz için sizi tebrik ediyorum'' karşılığını
verdi.
Görüşmelerin ardından teklif kabul edildi.