Komisyon, AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş Başkanlığı'nda toplandı.
Teklifin ilk imza sahiplerinden AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Ali Özkaya, teklife ilişkin sunumunda, uzun süredir üzerinde çalıştıkları ve toplumun büyük bir kısmının beklediği önemli düzenlemeler içeren teklifin hayırlı olmasını diledi.
Muhalefetin, bu tür kanun tekliflerine ilişkin "torba kanun" ifadesini kullandığını anımsatan Özkaya, toplumsal ihtiyaçların hızla değiştiğini, dünyada oluşan ekonomik sıkıntılar ve yüksek enflasyon sonrası birçok kanunlardaki parasal değerlerin günün şartlarına uyarlanmasının zorunlu olduğunun altını çizdi. Özkaya, "Zamanın değişmesiyle hükümlerin de değişebileceği kuralına istinaden bu ve benzeri kanunlara 'torba kanun' demek yerine 'uyarlama kanunu' demeyi, parlamento hukukumuza 'uyarlama kanunları' olarak geçmesinin daha uygun olacağını değerlendiriyor ve takdirlerinize sunuyorum." dedi.
Özkaya, toplam 28 kanun ile 2 kanun hükmünde kararnamede değişiklik yapan 80 maddelik bir kanun teklifi hazırlandığını ifade ederek, şöyle devam etti:
"Dünyanın son yıllarını etkisi alan pandemi ile başlayan ekonomik daralmalar, krizler, Ukrayna-Rusya savaşıyla tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de enflasyon artış göstermiştir. Son olarak ülkemizde 6 Şubat'ta meydana gelen tarihin en büyük felaketlerinden birisi olan Kahramanmaraş merkezli depremlerde 13,5 milyondan fazla vatandaşımız, 11 ilimiz doğrudan, 85 milyon insanımız da hem doğrudan hem de dolaylı olarak etkilenmiştir. Bu olaylar neticesinde ne yazık ki çok ciddi ekonomik bir sıkıntıyla karşı karşıya kalmış bulunuyoruz. Tespitlere göre 110 milyar dolar civarında bir zararın olduğu ifade edilmektedir. Bu kanun teklifimiz ülkemizi de etkileyen bu ekonomik sürecin hasarlarının en aza indirilmesiyle ilgili bir katkı olarak da sunulmaktadır."
Teklifin, Türkiye'nin ekonomik hedeflerinin gerçekleştirilmesine de önemli bir katkı sağlayacağını anlatan Özkaya, teklifin, ekonomik anlamda birçok kolaylığı, vergisel muafiyeti, indirimi ve indirim iptallerini beraberinde getirirken, birçok alanda kayıt dışıcılıkla mücadeleyi esas aldığını vurguladı.
Özkaya, kanun teklifinin hayata geçirilmesinin ardından yapılacak uygulamalarla devletin hazinesine ciddi manada ilave kaynak sağlanacağını; deprem başta olmak üzere dünyada etkisini hissedilen siyasi ve sosyal olaylar neticesinde ortaya çıkan ekonomik daralmanın etkisinin azaltılmasının hedeflendiğini belirterek, "Türkiye, kararlı tutumuyla ekonomik mücadelesine devam edecek, sorunları bertaraf etme kabiliyetini artıracaktır." diye konuştu.
Ali Özkaya'nın sunumunun ardından teklifin geneli üzerine görüşmelere geçildi.
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, "Torba kanun" formatına karşı olduklarını defalarca dile getirdiklerini belirterek, "Bu verimli bir görüşme sistematiği değil. Birbiriyle ilgisi olmayan kurumlarla alakalı maddelerin, sırf içinde mali hükümler içeriyor diye Plan ve Bütçe Komisyonuna gelmesinin bir anlamı yok." dedi.
Teklifle, vergiyle ilgili konularda cumhurbaşkanına verilen bazı yetkilerin arttırıldığını ifade eden Türeli, "Bu torba kanunun adına isterseniz 'cumhurbaşkanına verilen yetkilerin arttırılması ve diğer kanunlarda değişiklik yapılması hakkında kanun' diyelim. Çünkü burada anayasaya aykırılık var. Bu konuda bir önerge vereceğiz. Bunun düzeltilmesini istiyoruz. Meclisin var olan yetkilerini Meclis kullansın. Bu yetkiler cumhurbaşkanına verilemez." değerlendirmesinde bulundu.
Türeli, daha önce Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle yapılan birçok düzenlemenin Anayasa Mahkemesince iptal edildiği; bu teklifteki birçok düzenlemenin yine Anayasa Mahkemesince iptal edileceğini savundu.
- "Barınma krizini mutlaka çözmemiz gerekiyor"
İYİ Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale, kanun teklifinde, turizmden ulaştırmaya, Hazine ve Maliye Bakanlığından Seçim Kuruluna kadar birçok farklı alanda konular bulunduğunu, bunların mutlaka diğer Komisyonlarda da müzakere edilmesi gerektiğini söyledi.
Kanun teklifine olumlu baktıklarını anlatan Özlale, "Torba yasayla ilgili genel görüşüm olumlu. Bizim çok karışık bir vergi mevzuatımız var. Bu vergi mevzuatımızda da istisna ve muafiyetler çok fazla. Bu açıdan bizim ilk başta bu vergi mevzuatını basitleştirmemiz, vergi harcamaları dediğimiz bu istisna ve muafiyetlerin bütçenin neredeyse yüzde 20'sini oluşturduğu bir yerde bu istisna ve muafiyetleri azaltmamız gerekiyor." diye konuştu.
Özlale, Torba yasada KDV iadelerinde iade hakkının kısmen veya tamamen kaldırılması veya yeniden koyulması konusunda cumhurbaşkanına yetki verildiğini aktararak, vergi istisna ve muafiyetlerinin kısılmasının önemli olduğunu ancak bunun ihracatı kapsamaması gerektiğini dile getirdi. Hükümetin, "sıfır cari açık" gibi çok iddialı bir hedefi olduğunu belirten Özlale, bu nedenle KDV iadelerinin iade hakkının kısmen veya tamamen kaldırılmasında ihracatçıların mutlaka istisna tutulması gerektiğini ifade etti.
Özlale, konut kredilerinden ilk konut dışında BSMV alınmasını da olumlu bulduğunu belirterek, şunları kaydetti:
"Önümüzdeki dönemlerde yapılacak olan düzenlemelerde barınma krizini mutlaka çözmemiz gerekiyor. Yurt dışında boş ev vergisi var. Bu boş ev vergisini en azından pilot bölgeler için deneyebiliriz. Denendiği yerlerde etkili olmuş. Ya da yerel yönetimlere hiç konut sahibi olamayanlar için çok düşük kirada sosyal konutlar inşa edebilmeleri için belli kaynaklar sağlanması lazım. Dolayısıyla, gelirleri arttırıcı yönde bu 2’nci konuttan, 3’üncü konuttan BSMV alınmasını ben olumlu buluyorum."
Saadet Partisi İstanbul Milletvekili Selim Temurci, teklifte, çok olumlu konular olduğunu, akaryakıt kaçakçılığından çek yasasına varıncaya kadar birçok alanda düzenleme yapılmasını desteklediğini dile getirdi.
Teklifte, cumhurbaşkanına, kur korumalı mevduatla ilgili uzatma yetkisi verildiğini ifade eden Temurci, "Biz Haziran 2014’ü tarih olarak artık bir dezenflasyonist sürece geçişin başlangıcı olarak kabul ediyoruz. Bu tarihe kadar devam edip, bunu biraz daha uzatacaksak biz Türk lirasını nasıl koruyacağız? Şu anda kur korumalı mevduatla birlikte değerlendirildiğinde Türkiye'deki mevduatın neredeyse üçte 2’si yabancı paraya endeksli hâle gelmiş durumda." eleştirisinde bulundu.
- "Teklifin geneline olumlu bakılıyor"
MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, kanun teklifiyle bazı kanun maddelerine uyarlama yapıldığını, ayrıca süresi bitecek bazı uygulamaların uzatılmasına ve güncellenmesine yönelik düzenlemeler olduğunu belirtti.
Cumhurbaşkanına verilecek yetkilere ilişkin eleştirilere değinen Kalaycı, yapılan düzenlemelerde bu alanda Anayasaya bir aykırılık bulunmadığını anlattı.
Teklifin neredeyse yarıdan fazlasının vergi kanunları, Gelir İdaresiyle ilgili kanun ve amme alacaklarıyla ilgili kanunda yapılan düzenlemeleri içerdiğini söyleyen Kalaycı, "Teklifin geneline olumlu bakılıyor. Teklifte, ihracatın desteklenmesine, ülkemize döviz girişini sağlamaya, vergi gelirlerini artırmaya dönük düzenlemeler var. Özellikle, denizcilik alanında harçları ve idari para cezalarını güncellemeye ve vergi güvenliğini sağlamaya dönük düzenlemeler var. Vatandaşlarımıza bazı alanlarda kolaylık getiren ve mali yüklerini azaltan, uygulamada karşılaşılan bazı ihtilafları sona erdirmeye dönük düzenlemeler var." diye konuştu.
- "Pek çok ilimizin havacılık taşımacılığında problemlerini ortadan kaldıracaktır"
AK Parti Uşak Milletvekili İsmail Güneş, 80 maddelik kanun teklifindeki düzenlemelerin çoğunun, bazı uygulamalarının Anayasa Mahkemesince iptal edilen düzenlemelerin kanunla değiştirilmesiyle ilgili olduğuna işaret etti.
Teklifin maddeleriyle ilgili bilgi veren Güneş, "Buradaki önemli düzenlemelerden bir tanesi Gelir Vergisi Kanunu'nun 20/B maddesi kapsamında gerçekleştirilen internet ortamındaki sosyal ağ taşıyıcıları üzerinden yapılan bireysel eğitim, veri işleme, geliştirme gibi işlemlerin dahil edilmesi. Bazı internet fenomenleri var, çok fazla para kazanıyorlar ama vergi vermiyorlardı. Burada tabii bunun yüzde 15'le sınırlandırılması da bence çok uygun. Bu ilk adım. Sonrasında kademeli olarak bunun da artırılması gerektiğini düşünüyorum." dedi.
Güneş, teklifte, hava yolu taşımacılığıyla ilgili de düzenlemenin yer aldığını bildirerek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Türkiye'deki hava taşımacılığını yapan şirketler kendi uçaklarıyla bu hizmeti verebiliyorlardı, yurt dışından kiralanan uçaklarla bu hizmeti veremiyorlardı. Uşak Havaalanı'nın açılması konusunda ilgililer, 'Elimizdeki uçaklar 180 kişilik, oysa bize 130 kişilik uçaklar lazım. Bu uçakları kiralarsak ve bunların şehirler arası veya ülke içinde taşımacılığında kanuni olarak düzenleme yapılırsa biz bunu yapabiliriz' demişlerdi. Bu düzenleme bu açıdan önemli ve Uşak gibi pek çok ilimizin havacılık taşımacılığında problemlerini ortadan kaldıracaktır."
HEDEP Muş Milletvekili Sezai Temelli, teklifteki düzenlemelerin, ülkede yaşanılan sorunları aşmaya yönelik çözümler gibi görünse de aslında günü kurtarmaya yönelik olduğunu savundu.
Teklifte, vergilere dair çok sayıda düzenleme yer aldığını anımsatan Temelli, verginin, toplumsal ahlakın, vicdanın ve barışın en önemli belirleyici güçlerinden biri olduğunu; mevzuat üzerinde yapılan değişikliklerin bu alanda karmaşayı arttırdığını söyledi.
Temelli, sözlerini şöyle sürdürdü:
"İsim vermek istemiyorum, kimseyi suçlamak da istemiyorum ama futbol gibi toplumun üzerinde büyük bir hassasiyetle, büyük bir keyifle, buluştuğu futbol gibi bir yerden çıkan bu bahsettiğimiz gayriahlaki ilişkiler. Bir fon meselesinin nerelere kadar geldiğini görüyoruz ya da daha öncesinde bir aile üzerinden yürüyen, o kozmetik sektörü üzerinden yürüyen bir facianın nerelere kadar ulaştığını görüyoruz, arkasındaki kirlilikleri görüyoruz. Neden; demek ki bu ülkenin vergi yasaları toplumsal ahlak, toplumsal vicdan, toplumsal barışın güçlenmesine ve toplumun kendi kendini denetlemesine yol açacak bir vergi anlayışı değil tam tersine bu meselelerin giderek çoğaldığı bir toplumsal yaşama neden oluyor."
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, ekonomi alanında düzenlemeler içeren Bazı Kanun ve Kanun Hükmündeki Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin 33 maddesi kabul edildi.
Teklifin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından maddelerin görüşülmesine geçildi.
HEDEP Van Milletvekili Gülcan Kaçmaz Sayyiğit, son yıllarda neredeyse bütün tekliflerin "torba yasa" olarak karşılarına çıktığını belirterek, "AKP ve MHP iktidarı son süreçte bunu fazlasıyla yapıyor. Bu şekilde hukuk mantığı açısından aslında kabul edilmesi mümkün olmayan torba yasama tekniğini yasamanın yeni normali olarak karşımıza çıkarıyor. Bu son derece yanlıştır." dedi.
CHP Adana Milletvekili Müzeyyen Şevkin, 80 maddelik teklifte en çok görülen düzenlemenin, Cumhurbaşkanına verilen yetkilerin artırılması ile parlamentonun devre dışı bırakılması olduğunu öne sürdü.
Şevkin, birbirine benzemeyen, ilgisi olmayan onlarca maddenin yer aldığı teklifin karmakarışık olduğunu savunarak, "Seçim Kanunu ile ilgili iki maddenin, tam da yerel seçimler öncesi bu torbada yer alması düşündürücü. Teklifin 2'nci maddesine baktığımız zaman burada bir şartsız teminatla bir gemi serbestisi verilmesi sorunlu bir madde olarak görünüyor. Şartsız teminat gösterilmesi halinde gemi serbest bırakılacak. Yine 8'inci maddeye baktığımızda Cumhurbaşkanına yüzde 0'dan yüzde 100'e artırma yetkisi veriliyor. Cumhurbaşkanı başka bir partiden de olabilir; bu artırma yetkisinde yandaş şirketlere nasıl tavır sergileyeceğiyle ilgili nasıl bir teminat var?" diye sordu.
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, teklifin 12 maddesinin Anayasaya aykırı olduğunu iddia ederek, söz konusu maddelerin geri çekilmesi gerektiğini söyledi.
İYİ Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale, sosyal medya fenomenlerine yönelik düzenlemenin olumlu olduğunu ifade ederek, "Kazançların vergilendirmesinde bunlar tamamen kayıt dışıydı, şimdi yüzde 15'lik sabit bir vergi getiriliyor. Ben bunun artırılması gerektiğini düşünenlerdenim. Yani bunun en az kurumlar vergisi kadar artırılması gerekiyor." dedi.
Özlale, sosyal medya üzerinden yapılan ürün ve hizmet satışları için daha net, daha basit ve denetimi daha yüksek bir vergi sistemi oluşturulması gerektiğini kaydetti.
MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, teklifte, Cumhurbaşkanına verilen bazı yetkilerin daha önce Bakanlar Kurulu'na verildiğine dikkati çekerek, "Burada yeni bir vergi koyulması da söz konusu değil. Vergiyi ancak kanunla koyarız. Bunda hemfikiriz ama uygulamayı uzatma konusunda, yürütme yetkisi Anayasaya göre Cumhurbaşkanında." ifadelerini kullandı.
- "Haziran ayına kadar KKM'nin sonlanması bizim de arzumuz"
Teklifin ilk imza sahiplerinden AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Ali Özkaya, Cumhurbaşkanına verilen yetkilerle ilgili eleştirilere katılmadıklarını; mevcut, onlarca kanunda Cumhurbaşkanının yetkisiyle ilgili düzenlemeler bulunduğunu ve Anayasaya aykırılığın söz konusu olmadığını dile getirdi.
Hava yolu firmalarının uçak kiralaması konusundaki düzenlemeye de değinen Özkaya, "Sadece kiralama ihtiyacı olduğu dönemde kiralama yapılacak. Yabancı bir şirketten ancak Türk şirketleri kiralayabilecek ve 2 nokta arasında yolcu, yük ve posta taşımacılığını Türk şirketleri yapacak. Burada paranın yurt dışına gitmesi söz konusu değil. Yerli ve milli bir düzenleme yapıyoruz." dedi.
Kur korumalı mevduat uygulamasıyla ilgili eleştirilere değinen Özkaya, şunları kaydetti:
"Hazine ve Maliye Bakanlığımız, Merkez Bankamız bu kur korumayı bitirmeye doğru gidiyor, azalıyor. Devlet bunun bir anda çıkmasını değil, bir kademe içinde çıkmasını arzu ediyor. İnşallah, haziran ayına kadar bunun sonlanması bizim de arzumuz. Buradaki oranların artırılmasıyla sayın Cumhurbaşkanımıza verilen yetki... Belki onların artırılarak buradan daha hızlı bir çıkışı temin etme açısından da faydalı olacaktır."
Komisyonda teklifin 33 maddesi kabul edildi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Mehmet Muş, teklifin 33'üncü maddesinin kabul edilmesinin ardından komisyonun çalışmalarına yarın saat 11.00'de devam edeceğini söyledi.
