Komisyon, AK Parti İstanbul Milletvekili Cüneyt Yüksel başkanlığında toplandı.
Yüksel, kamuoyunda "9. Yargı Paketi" olarak bilinen Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin TBMM Genel Kurulunun gündeminde bulunduğunu hatırlatarak, Komisyonda görüşülecek yargıya ilişkin düzenlemeler içeren kanun teklifinin bunun devamı niteliğinde olduğunu ifade etti.
Teklifin 23 maddeden oluştuğunu anlatan Yüksel, "Teklif, kamu hizmeti olan noterliğin etkinliğinin artırılması, hukuki güvenliğin sağlanması, temel hak ve özgürlüklerin daha etkin korunması, uygulamada yaşanabilecek tereddütlerin giderilmesi için önemli düzenlemeler içermektedir." dedi.
Cüneyt Yüksel, teklifle, Anayasa Mahkemesinin iptal kararları doğrultusunda bazı yasal düzenlemelerin de hayata geçirileceğini dile getirdi.
Suçun niteliğinin değişmesi durumunda müdafinin yanı sıra ek savunma hakkına ilişkin bildirimlerin sanığa da yapılabileceğini anlatan Yüksel, "Casusluk eylemleriyle daha etkin mücadele edilmesi için yeni suç ihdas edilecektir." diye konuştu.
- "Türk Ceza Kanunu'nda yeni bir suça yer verilecek"
Teklifin ilk imza sahiplerinden AK Parti İstanbul Milletvekili Nurettin Alan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Yargı Reformu Strateji Belgesi ile İnsan Hakları Eylem Planı kapsamında önemli reformların hayata geçirildiğini anlattı.
Kamuoyunda "9. Yargı Paketi" olarak bilinen kanun teklifinin bu hafta TBMM Genel Kurulunda görüşülmesinin planlandığını hatırlatan Alan, Yargı Reformu Strateji Belgesi ve İnsan Hakları Eylem Planı kapsamında yapılması gerekenlerin önemli bölümünün gerçekleştirildiğini bildirdi.
Milletin hassasiyetlerini dikkate alarak teklifi hazırladıklarını aktaran Alan, teklifin 12 farklı kanunda değişiklik veya düzenleme içerdiğine işaret etti. Noterlerin kamu hizmeti yürüttüğünü vurgulayan Nurettin Alan, noterlik müessesinin daha iyi işleyebilmesi ve daha kolay işlem yapılabilmesi için düzenlemeler yapılacağını belirtti.
Teklifle Noterlik Ücret Tarifesinin her yılın mart ayı yerine ocak ayında düzenleneceğini dile getiren Alan, öte yandan Anayasa Mahkemesinin iptal kararları çerçevesinde de bazı düzenlemeler yapılacağını söyledi.
Alan, şunları kaydetti:
"Boşanma davasının reddine dair kararın kesinleşmesinden itibaren 3 yıl içinde ortak hayatın yeniden kurulamaması durumunda eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verileceğine ilişkin hükümde yer alan süre 1 yıla indirilecektir. Çocuk izlem merkezlerinin üniversiteler tarafından da kurulabilmesine imkan tanınmaktadır. Teklifle, casusluk eylemleriyle daha etkin mücadele edilebilmesi amacıyla Türk Ceza Kanunu'nda yeni bir suça yer verilecek. Devletin güvenliği ile iç veya dış siyasal yararları aleyhine yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda suç işlenmesi yaptırıma bağlanmaktadır."
- "Casusluk düzenlemesinin anayasaya aykırı olduğunu düşünüyorum"
Komisyonda daha sonra muhalefet milletvekillerinin, teklifin anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle usul tartışması açılmasına ilişkin önergeleri görüşüldü.
Önergeler üzerinde söz alan Saadet Partisi Antalya Milletvekili Serap Yazıcı Özbudun, teklifin "torba kanun" niteliğinde olduğunu söyledi.
Torba kanunların, hukuk devletinin belirlilik unsurunu ihlal ettiğini savunan Özbudun, torba kanun uygulamasından vazgeçilmesini istedi. Özbudun, "Casuslukla ilgili düzenlemede, insan haklarıyla milli güvenlik arasındaki dengenin insan hakları aleyhine bozulduğunu; casusluk düzenlemesinin anayasaya aykırı olduğunu düşünüyorum." diye konuştu.
- "Casus olan kişi vatan hainidir"
CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, teklifte yer alan casusluk düzenlemesini eleştirdi.
Türkiye'deki gündemin "yenidoğan çetesi, kadına yönelik şiddet ve cezasızlık algısı" olduğunu, buna karşın iktidarın noterliklerle ve diğer alanlarla ilgili teklifi TBMM'ye getirdiğini söyleyen Bülbül, "Türkiye'nin gündemi farklı, bize getirdiğiniz gündem farklı. Etki ajanlığı yasal düzenlemesini getiriyorsunuz. Muğlak ifadelerle, fiili belli olmayan ifadelerle 'casusluk yasası' diyorsunuz. Casus olan kişi vatan hainidir. Vatan haini olan kişiye 3 yıl ceza veremezsiniz." ifadelerini kullandı.
Teklifin anayasaya aykırı olduğunu ileri süren Bülbül, düzenlemenin geri çekilmesini talep etti.
DEM Parti Hakkari Milletvekili Onur Düşünmez ise casusluk düzenlemesini kabul etmediklerini, bu düzenlenmeye TBMM Genel Kurulundaki görüşmeler sırasında da karşı çıkacaklarını söyledi.
TBMM Adalet Komisyonunda, yargıya ilişkin düzenlemeler içeren Noterlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin tümü üzerindeki görüşmeler tamamlandı.
Teklifin tümü üzerinde söz alan Saadet Partisi Antalya Milletvekili Serap Yazıcı Özbudun, "torba kanun" uygulamasına son verilmesini istedi.
"Yenidoğan çetesi" soruşturmasını ve kadına yönelik şiddet olaylarını hatırlatan Özbudun, şiddet sorununun yaşandığına işaret etti.
Özbudun, teklifte yer alan casusluk düzenlemesinin Anayasaya aykırı olduğunu ve geri çekilmesi gerektiğini savundu.
İYİ Parti Afyonkarahisar Milletvekili Hakan Şeref Olgun, teklifin "torba kanun" niteliğinde olduğunu söyledi. Teklifin 12 kanunda değişiklik öngördüğünü dile getiren Olgun, teklifin amacının, casusluk düzenlemesinin yasalaştırılması olduğunu ve bunun keyfi uygulamalara neden olacağını öne sürdü.
- "Teklifin özünü casusluk düzenlemesi oluşturuyor"
DEM Parti Van Milletvekili Zülküf Uçar, teklifin vatandaşların beklentilerine cevap vermediğini söyledi.
Casusluk düzenlemesini eleştiren Uçar, "Teklifin özünü casusluk düzenlemesi oluşturuyor." dedi.
MHP Kırıkkale Milletvekili Halil Öztürk, teklifte önemli düzenlemelerin bulunduğunu, çocuk izlem merkezlerinin devlet üniversitelerince kurulabilmesinin yerinde bir karar olduğunu dile getirdi.
Kadına ve çocuklara şiddet olaylarını kabul etmediklerini vurgulayan Öztürk, "Son dönemlerde kadına, çocuklara karşı şiddet ve taciz suçları toplumda ciddi yara açan konular arasındadır. İstismar gibi suçları işleyenlerin cerrahi kastrasyon ile cezalandırılması, tedbirlerden biri olmalı ve uygulanmalıdır. Bizim kastettiğimiz kimyasal kastrasyon değil cerrahi kastrasyon." diye konuştu.
- "Maddeyi apar topar geçirme niyeti var"
CHP İstanbul Milletvekili Turan Taşkın Özer, teklifin Anayasaya aykırı olduğunu söyledi.
Casusluk düzenlemesini eleştiren Özer, "Bu madde yeniden önümüze getiriliyor. Maddeyi apar topar geçirme niyeti var. Her ne kadar bu yasa maddesinde etki ajanlığı ifadesi yer almasa da bu açıkça etki ajanlığı düzenlemesidir." ifadelerini kullandı.
Turan Taşkın Özer, casusluk düzenlemesinin sınırlarının belli olmadığını, düzenlemedeki suç tanımının ne olduğunu anlayamadıklarını savundu.
Düzenlemenin yasalaşmasıyla gazetecilerin, insan hakları savunucularının casuslukla suçlanacağını ileri süren Özer, düzenlemenin tekliften çıkarılmasını istedi.
Teklifin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından maddelerinin görüşülmesine geçildi.
TBMM Adalet Komisyonunda, yargıya ilişkin düzenlemeler içeren Noterlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin ilk 13 maddesi kabul edildi.
Kabul edilen maddelere göre, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı doğrultusunda Avukatlık Kanunu'nda değişikliğe gidiliyor. Avukatlık stajına fiilen engel olmamak şartıyla herhangi bir işte sigortalı olarak çalışılması, avukatlık stajının yapılmasına engel olmayacak.
Adli ve idari yargı hakim ve savcı adayları veya yardımcıları ile hakim ve savcılar hariç olmak üzere, kamu kurum ve kuruluşlarının kadro veya pozisyonlarında görev yapanlar da görev yeri saklı kalmak kaydıyla mahkemelerde yapılan staj sürecinde aylıksız veya ücretsiz izinli olarak avukatlık stajı yapabilecek. Bu dönemde ilgilinin talebi üzerine yıllık izinler de kullandırılabilecek.
Avukat yanında yapılacak staj sürecinde ise kamu kurum ve kuruluşu tarafından ilgilinin ifa ettiği kamu görevini aksatmayacak şekilde çalışma saatleri ile izin dönemleri ve süreleri düzenlenebilecek. Ancak ifa edilen kamu görevinin niteliğinden dolayı aynı anda staj yapma durumunda kamu görevinde aksama ortaya çıkacağı hallerde avukat yanında yapılan staj sürecinde de ilgiliye aylıksız veya ücretsiz izin verilebilecek.
İlgili mevzuatta memur kadrolarına geçiş hakkı tanınan sözleşmeli personel ancak memur kadrolarına geçiş hakkını kazandıktan sonra bu hükümlerden yararlanabilecek. Aylıksız veya ücretsiz izinler diğer mevzuatta yer alan sınırlamalara tabi olmayacak.
Kamu kurum ve kuruluşlarının kadro veya pozisyonlarında görev yapanların staj sürecindeki izin dönemleri ve süreleriyle çalışma saatlerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
Bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce avukatlık stajına başlamış olanlar hakkında önceki hükümler uygulanacak.
- Noterlere ilişkin düzenlemeler
Noterlik Kanunu'nda yapılan değişiklikle noterlerin tatil gün ve saatlerinde çalışmasına ilişkin usul ve esaslar düzenleniyor. Buna göre, noterlerin tatil gün ve saatlerinde çalışması, Türkiye Noterler Birliğinin mütalaası alınarak Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulacak yönetmelikte düzenlenecek.
Noterlik Ücret Tarifesi, her yıl mart ayı yerine ocak ayı başında düzenlenecek.
Noterliklerde yapılan işlemler ve düzenlenen kağıtlar sebebiyle ödenmesi gereken vergi, resim, harç, değerli kağıt bedelleri, noterlik ücretleriyle diğer işlem giderleri nakit olarak veya banka kartı, kredi kartı ve benzeri kartlar kullanılarak tahsil edilecek.
Noterlerin vergi, resim ve harçlarla değerli kağıt bedellerine ilişkin beyanname verme usulü sadeleştirilecek. Buna göre, bir önceki aya ait beyannameler, her ayın ilk 5 iş günü içinde hazırlanacak ve aynı süre içinde ilgili dairelere verilecek.
Araç sicil ve tescil sistemi veri tabanında yer alan bilgilerin Karayolları Trafik Kanunu'nun ek 18. Maddesi çerçevesinde kişi ve kurumlarla paylaşılması karşılığında sorgu veya dönen kayıt başına Türkiye Noterler Birliğince 2 lira işlem katılım payı alınacak. Bu miktar, her yıl bir önceki yıla ilişkin Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanacak. Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden katılım payı alınmayacak. Katılım payından muaf olan diğer kişi ve kurumlarla uygulamaya ilişkin hususlar yönetmelikle belirlenecek.
El yazısıyla imzalanarak hazırlanan noterlik işlemleri, güvenli elektronik imzayla Türkiye Noterler Birliğinin bilişim sistemine kaydedilecek.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı doğrultusunda Yargıtay ve Danıştay başkanlıkları ile hakim ve savcı kadrolarına ilişkin düzenlemeye gidilecek.
- Türk Medeni Kanunu'ndaki değişiklikler
Türk Medeni Kanunu'nda yapılan değişiklikle adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve Basın İlan Kurumunun ilan portalında ilan edilecek. Bu ilanda; hükmü veren mahkeme, kararın verildiği tarih, dosyanın esas ve karar numarası ile adının değiştirilmesine karar verilen kişinin nüfusa kayıtlı olduğu yer, doğum tarihi, anne ve baba adı, önceki adı ve soyadı, mahkeme kararıyla verilen yeni adı ve soyadı yer alacak.
Boşanma davası reddinin kesinleşmesinden sonra ortak hayatı kuramayan çiftlerin yeniden dava açabilmesi için gereken süre 3 yıldan 1 yıla indirilecek. Boşanma sebeplerinden herhangi biriyle açılmış bulunan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihten başlayarak 1 yıl geçmesi halinde, her ne sebeple olursa olsun ortak hayat yeniden kurulamamışsa, evlilik birliği temelden sarsılmış sayılacak ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verilecek.
Teklifin 13 maddesinin kabul edilmesinin ardından Komisyon Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Cüneyt Yüksel, görüşmelere yarın saat 11.30'da devam edileceğini bildirdi.
