TBMM GENEL KURULU

TBMM Genel Kurulunda, kamu finansmanı ve borç yönetimini yeniden düzenleyen
kanun tasarısı kabul edilerek, yasalaştı.
Yasayla, dış borcun tahsisi tanımının kapsamına YÖK, üniversiteler ve
yüksek teknoloji enstitüleri de alındı.
Türkiye'nin, herhangi bir finansman kaynağından geri ödeme yükümlülüğü
olmaksızın aldığı ayni veya nakdi yardım ile Türkiye'nin yabancı
ülkeler, yabancı ülkelerin kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ve
oluşturulacak uluslararası yardım konsorsiyumlarına verdiği ayni ve
nakdi yardımlar, hibe sayılacak.
Hazine yatırım garantisi ve Hazine ülke garantisi vermeye, verilen
garantilerin şartlarında değişiklik yapmaya; borç ve hibe vermeye;
DPT'nin uygun görüşü ile gerçekleştirilmesi acil ve zaruri olan
projeleri tespit etmeye ve gerektiğinde tespit edilen bu projelere
Türkiye adına sağlanan dış finansmanın anlaşmalardaki koşullara bağlı
kalmaksızın dış borcun ikrazı suretiyle kullandırılmasına karar vermeye;
Hazine Müsteşarlığının görüşü ve ilgili bakanın teklifi üzerine Bakanlar
Kurulu yetkili olacak.
Genel yönetim kapsamındaki mahalli idareler ile bağlı kuruluşları ve
iktisadi teşebbüslerinin yurt içi piyasalarda yapacakları tahvil
ihraçları, Müsteşarlığın iznine bağlı olacak. Bu iznin verilmesi, Hazine
garantisi sağlandığı anlamına gelmeyecek. Söz konusu izin süresine
ilişkin usul ve esaslar, Müsteşarlık tarafından hazırlanacak
yönetmelikle belirlenecek. Sermaye Piyasası mevzuatı hükümleri ise saklı
olacak.

-BORÇLANMA LİMİTİ DEĞİŞTİRİLEMEYECEK-

Borçlanma limiti değiştirilemeyecek. Ancak borç yönetiminin ihtiyaçları
ve gelişimi dikkate alınarak, bu limit yıl içinde en fazla yüzde 5
oranında artırılabilecek. Bu miktarın da yeterli olmadığı durumlarda,
ilave yüzde 5 oranında bir tutar, Müsteşarlığın görüşü ve bakanın
teklifi ile Bakanlar Kurulunun kararıyla yükseltilecek.
Bütçenin denk olması durumunda da borçlanma, ana para ödemesinin en
fazla yüzde 5'ine kadar artırılabilecek.
Mali yıl içinde sağlanacak garantili imkan ve dış borcun ikrazı limiti,
bütçe kanunuyla belirlenecek.
Dış borcun ikrazı halinde ilgili kurumlardan, ikraz edilen tutar
üzerinden, bir defaya mahsus olmak üzere, yüzde 1 oranında ikraz ücreti
alınacak. Bu oranı 5 katına kadar artırmaya Bakan yetkili olacak.
Kamu mevduat bankaları ile özel yatırım ve kalkınma bankaları hariç,
kanun kapsamındaki kuruluşlarca sağlanacak her türlü dış imkan ile diğer
kurum ve kuruluşlar lehine verilecek garantiler, Müsteşarlığın iznine
bağlı olacak. Kamu yatırım kalkınma bankaları tarafından sağlanacak bir
yıl ve daha kısa vadeli dış imkan, bu izin dışında tutulacak.

-HİBE ANLAŞMALARI-

Hazineden sorumlu bakan, hibe alınmasına ilişkin anlaşmalarda değişiklik
yapabilecek. Nakdi hibe vermeye ve bu yöndeki anlaşmaları imzalamak için
Türkiye temsilcilerini tayine, Dışişleri Bakanlığı ve Hazine
Müsteşarlığının uygun görüşü alınarak, bakanın teklifi üzerine Bakanlar
Kurulu yetkili olacak. Savunma ve güvenlik amaçlı hibelerde bu kural
uygulanmayacak. Söz konusu hibe tutarları, müsteşarlık bütçesine bu
amaçla konulacak ödenekten karşılanacak.
Türkiye Cumhuriyeti adına; yabancı ülkeler, yabancı ülkelerin
kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ve oluşturulacak uluslararası
yardım konsorsiyumlarına borç vermeye, bu borcun esas ve şartlarını
belirlemeye, verilen borçların yeniden yapılandırılmasına ve bu yöndeki
anlaşmaları imzalamak için Türkiye Cumhuriyeti temsilcilerini tayine
Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

-EXİMBANK'IN KREDİLERİ-

Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş'nin (Türk Eximbank), Yüksek Danışma ve
Kredileri Yönlendirme Kurulu tarafından yabancı ülkelere yönelik nakdi
ve gayri nakdi resmi destekli ihracat kredileri ile 2 yıl veya daha uzun
vadeli sigorta işlemlerine ilişkin olarak yıllık programında belirlenen
ülkelere ilişkin ülke limitleri listesi, Bakanlar Kurulu tarafından
onaylanacak.
Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş'nin bağlı olduğu bakan, yıllık
programda yer alan yabancı ülkelerdeki banka ve diğer kuruluşlara
açılacak 2 yıl ve daha uzun vadeli mal ve hizmet satış sözleşmeleri ile
2 yıl ve daha uzun vadeli sağlanacak sigorta desteğinin esaslarını ve
finansal hükümlerini düzenlemeye yetkili olacak.
Bakan bu yetkisini, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek limitler
çerçevesinde Türk Eximbank'ın Yönetim Kuruluna devredebilecek.
Türkiye açısından özel önem taşıyan ülkelerdeki kuruluşlara düşük
faizli, düşük primli veya uzun vadeli tavizli nakdi ve gayri nakdi resmi
destekli ihracat kredisi açılması konusunda, Bakanın teklifi üzerine
Bakanlar Kurulu tarafından bankaya görev verilebilecek.

-ZARARLAR HAZİNE'DEN KARŞILANACAK-

Banka tarafından açılacak tavizli nakdi ve gayri nakdi resmi destekli
ihracat kredileri nedeniyle uğrayacağı gelir kayıpları ile Bankanın
politik riskler nedeniyle kredi, garanti ve sigorta işlemlerinden
doğabilecek zararları Hazine tarafından karşılanacak.
Bankanın tavizli resmi destekli ihracat kredileri nedeniyle uğrayacağı
gelir kayıpları ile politik riskler nedeniyle kredi, garanti ve sigorta
işlemlerinden doğabilecek zararlarının Hazinece ödenmesine ilişkin usul
ve esaslar Bakanlar Kurulunca belirlenecek.
Türk Eximbank'ın, yabancı ülkelere ve bu ülkelerdeki bankalar ve diğer
kuruluşlara verdiği tavizli veya tavizsiz nakdi ve gayri nakdi resmi
destekli ihracat kredileri ile yaptığı 2 yıl veya daha uzun vadeli
sigorta işlemlerine ilişkin alacakların, 3 yıl veya daha uzun vadeli
olarak yeniden yapılandırılmasına ilişkin anlaşmalar, Müsteşarlığın
uygun görüşü ve Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından
onaylanacak. Bunların 3 yıldan daha az süreyle yeniden
yapılandırılmasına ilişkin esasları ve finansman hükümlerini düzenlemeye
Hazineden sorumlu Bakan yetkili olacak. Bakan bu yetkisini; Bakanlar
Kurulu tarafından belirlenecek tutar veya süre limitleri çerçevesinde,
Türk Eximbank Yönetim Kuruluna devredebilecek.
Müsteşarlık, kanun hükümlerine göre imzalanan garanti, ikraz ve hibe
anlaşmaları kapsamında oluşan Hazine alacakları nedeniyle ilgili
kuruluşlardan her türlü bilgi ve belge isteyebilecek.

-ÖDEMELER, BÜTÇEYE KONULAN ÖDENEKTEN...-

Makro ekonomik dengeleri gözeterek maliye ve para politikaları ile
uyumlu bir şekilde nakit akışlarının yönetilmesi ve makul risk düzeyi
çerçevesinde orta ve uzun dönemde en uygun maliyeti sağlayacak borçlanma
yapısının oluşturulması amacıyla gerekirse borç yapısının değiştirilmesi
için işlemler yapılması ve bunun için gerekli altyapının
güçlendirilmesine, bakanın verdiği yetki çerçevesinde müsteşarlık
yetkili olacak.
Nakit akışlarının yönetiminin gerektirdiği faiz ödemeleri, borç ve risk
yönetimi kapsamındaki finansal tekniklerin kullanılmasından kaynaklanan
ödemeler, müsteşarlık bütçesine bu amaçla konulan ödenekten karşılanacak.
Piyasa yapıcılığı sistemini kurmaya, sistemin işleyiş esaslarını
belirlemeye ve işleyişiyle ilgili her türlü tedbiri almaya veya sistemi
kaldırma, müsteşarlığın yetkisinde olacak.

-NEMALANDIRMA-

Genel bütçe kapsamındaki ödemeleri zamanında yapabilmek, nakit akımları
arasındaki dönemsel farklılıkların ödemeler üzerindeki olumsuz
etkilerini önlemek amacıyla, kısa dönemli nakit ihtiyacını karşılamak
için para piyasalarında nakit işlem yapmaya veya yaptırmaya ve bu amaçla
teminat almaya ve vermeye, Hazine hesaplarında oluşacak nakit
fazlalıklarını değerlendirmek amacıyla Merkez Bankası aracılığıyla
nemalandırılmasını sağlayacak işlem yaptırmak da bakanın görevleri
arasında yer alacak.
Nemalandırmaya ilişkin usul ve esaslar, Müsteşarlık ve Merkez Bankası
tarafından belirlenecek. Para piyasası nakit işlemleri stoku, ilgili yıl
bütçe başlangıç ödenekleri toplamanın yüzde 2'sini geçemeyecek. Bu oran,
Bakan tarafından 2 kat artırabilecek.

-İDARELERİN MALİ KAYNAKLARI-

Genel bütçe kapsamındaki idareler, kendi bütçeleri veya tasarrufları
altında bulunan her türlü mali kaynaklarını, Merkez Bankasına veya
muhabirinde açılacak hesaplarda toplayacak. Kamu bankaları, mazbut
vakıflar, özel kanunla kurulmuş kamu kurumu niteliğindeki meslek
kuruluşları ve bunların üst kuruluşları ile kefalet ve yardımlaşma
sandıkları hariç özel bütçeli kuruluşlar, sosyal güvenlik kurumları,
özel kanunla kurulmuş diğer kuruluşlar ile döner sermayeler, fonlar,
belediyeler, il özel idareleri, KİT'ler; her türlü mali kaynaklarını,
Merkez Bankasında veya Maliye Bakanı ile Hazineden Sorumlu Bakanın ortak
teklifi ve Başbakanın onayıyla belirlenecek esaslar dahilinde Türkiye'de
yerleşik bankalar nezdinde kendi adına açtıracakları hesaplarda
toplayacak.
Bu kuruluşlar, tahakkuk etmiş tüm ödemelerini bu hesaplardan yapacak.
Kamu kaynaklarının bu madde hükümlerine aykırı şekilde
değerlendirilmesinden elde edildiği belirlenen nemalar, genel bütçeye
gelir kaydedilecek.

-BORÇLANMA SENETLERİ-

Hazine'nin devlet dış borcu kapsamında ortaya çıkan yükümlülüklerinin
uluslararası sermaye piyasalarında mevcut muhtelif finansal araçlar
vasıtasıyla yönetimi amacıyla takas tahlil türev ürünleri kullanmaya,
nakit ile yurt içi ve yurt dışı menkul kıymetler şeklinde teminat almaya
ve değerlendirmeye, teminat vermeye ve bu amaçla gerektiğinde yurt
dışından menkul kıymet satın almaya, daha önce uluslararası sermaye
piyasalarında ihraç olunan tahvilleri geri almaya, başka tahvillerle
değiştirmeye ve benzeri işlemlere ilişkin anlaşma yapmaya Hazineden
sorumlu bakan yetkili olacak.
Bu anlaşmalar, aksine bir hüküm yoksa imza tarihinde yürürlüğe girecek.
Anlaşmalara ilişkin müzakereler, Hazine Müsteşarlığı tarafından
yürütülecek. Borç ve risk yönetimi amacıyla daha önce ihraç olunan
devlet iç borçlanma senetleri işlemiş faizleri ödenerek piyasa
koşullarından alınabilecek, başka senetlerle değiştirebilecek veya
gerektiğinde söz konusu senetlerin ana paraları ödenmeksizin sadece
işlemiş faiz tutarları kupon ödeme tarihinden önce erken itfaya tabi
tutulabilecek. Ayrıca bu amaçla takas dahil türev ürünler
kullanılabilecek. Bu kapsamda nakit ile yurt içi ve yurt dışı menkul
kıymet şeklinde teminat alınabilecek ve değerlendirilebilecek, teminat
verilebilecek ve bu amaçla gerektiğinde yurt dışından menkul kıymet
satın alınabilecek.

-STRATEJİK ÖLÇÜTLER-

Devlet iç ve dış borcu yönetiminde kullanılan finansal işlemler, faiz ve
ana para geri ödeme tarihinde oluşabilecek diğer değişimleri dikkate
alınmaksızın stratejik ölçütler esas alınarak gerçekleştirilecek.
Mali yıl içinde türev ürünler dahil olmak üzere ödenecek devlet iç ve
dış borç ana para ödemeleri ile iç ve dış borçlanma tutarlarını,
Hazinenin kısa vadeli nakit ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla para
piyasalarından yapacağı borçlanma tutarları ile borç verme tutarlarını,
dış borcun ikrazı ve ikrazen ihraç edilmiş olan devlet iç borçlanma
senetlerinden yapılan ana para tahsilatını ve türev ürünlerden ve para
piyasası nakit işlemlerinden kaynaklanan teminatları bütçe dışında özel
hesaplarda izlemeye bakan yetkili olacak.
Her ne suretle olursa olsun türev ürünler de dahil, yapılmış olan
borçlardan doğan devlet iç ve dış borç faizleri ile ıskonto giderleri,
genel giderler, teminatların faizleri ile Hazinenin kısa vadeli nakit
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla para piyasalarından yapacağı borçlanma
faizleri, bu amaçla bütçeye yeterli miktarda konularak ödeneklerle
karşılanacak.

-ISKONTO GİDERLERİ-

Türev ürünler de dahil yapılmış olan borçlardan doğan devlet iç ve dış
borç faizleri ile ıskonto giderleri, teminatların faizleri ile Hazinenin
kısa vadeli nakit ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla para piyasalarından
yapacağı borçlanma faizlerine ilişkin tertiplere yılının bütçe kanunu
ile konulan başlangıç ödeneklerine, Bakanın teklifi üzerine yüzde 5
oranına kadar ödenek eklemeye Maliye Bakanı yetkili olacak. Bu
ödeneklerden bütçenin diğer kalemlerine hiçbir şekilde para aktarma
yapılamayacak.
Kullanıcı ve borçlu bütün kamu kurum ve kuruluşları, ikraz ve tahsis
edilen krediler ile herhangi bir dış finansman kaynağından Hazine
garantisi altında veya Hazine garantisi olmaksızın sağladıkları dış
kredi anlaşmaları ve bu anlaşmalar kapsamındaki kullanım ve her türlü
ödemeleriyle ilgili bilgilerini Müsteşarlığa verecek.
Dış proje kredisi kullanımları, dış borç kaydı ve dış borç kaydının
muhasebeleştirilmesi, Müsteşarlığın sorumluluğunda, kullanımlara ilişkin
sorumluluk, kullanıcı kuruluşlara ait olacak.
Risk hesabına yapılan ödemeler hariç olmak üzere dış borcun ikrazı ve
ikrazen ihraç edilmiş olan devlet iç borçlanma senetleri suretiyle
kullandırılan finansman imkanları için Müsteşarlığa ödenen ana para
dışındaki taksit tutarları ile gecikme faiz ve cezaları, bütçeye gelir
kaydedilecek.
Müsteşarlıktan izin alınmaması, belirlenen ikraz ücretinin Müsteşarlıkla
talep edilen süre içinde ödenmemesi gibi yükümlülüklerini yerine
getirmeyenler hakkında 750 YTL idari para cezası verilecek. İdari para
cezalarının verilmesini gerektiren fiillerin 3 yıl içinde tekrarı
halinde, verilen para cezası 2 katı, aynı süre içinde tekrarı halinde
ise 3 katı artırarak uygulanacak.

-UZLAŞMA-

Hazine alacaklarıyla ilgili uzlaşma taksitlerinde, uzlaşma tarihinden bu
yana gecikmeye düşen kurum ve kuruluşlar, uzlaşmadan kaynaklanan
borçları ile gecikme faiz ve cezalarının tamamını, bu yılın sonuna kadar
ödedikleri takdirde uzlaşmaları iptal edilmeyecek.

Yasaya göre, devlet üniversitelerinin, 1 Ocak 2006 tarihinden önce
imzaladığı dış kredi anlaşmaları çerçevesinde sağlanan ve ödemesi devam
etmekte olan Hazine garantili dış borçlar, anılan kuruluşlara tahsisli
olarak kullandırılacak.
İstanbul'da 2009'da düzenlenecek Dünya Bankası Grubu ve Uluslararası
Para Fonu Toplantısı için organizasyon giderleri ile bu kapsamda
yapılacak mal ve hizmet alımları, Kamu İhale Kanunu ve Kamu Mali Kontrol
Kanununa tabi olmayacak. Giderler, Hazine Müsteşarlığının 2009 yılı
bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten karşılanacak.
Konut Edindirme Yardımı (KEY) hak sahiplerine yapılacak ödemelere
ilişkin, Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığının (EGYO) yükümlülüğü
için müsteşarlık tarafından EGYO'ya ikrazen Devlet İç Borçlanma
Senetleri (DİBS) ihraç edebilecek. EGYO'nun yükümlülüğünü aşan kısmı
içinse Müsteşarlık tarafından EGYO'ye özel tertip DİBS ihracı
yapabilecek.
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün,
vadesi geçmiş Hazine garantili kredilerinden müsteşarlık tarafından
yapılan üstlenmelerden ve ikrazen kullandırılan kredilerinden doğan
anapara, faiz, masraf ve gecikme zammından oluşan Hazine alacakları,
TCDD'nin Ulaştırma Bakanlığından yol bakım ve onarım giderleri
karşılığında mahsup edilecek. Söz konusu işlemden sonra kuruluşun bakiye
borcu kalması durumunda, bu tutarı kuruluşun ödenmemiş sermayesine
mahsuba, bakanın teklifi üzerine Maliye Bakanı yetkili olacak.

-TMSF'NİN HAZİNEYE OLAN BORCU-

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna (TMSF) 31 Aralık 2007 tarihine kadar
verilen özel tertip DİBS'ten doğan veya doğacak anapara, faiz, masraf ve
gecikme zammından oluşan Hazine alacaklarının bütçenin gelir ve gider
hesaplarıyla ilişkilendirmeksizin terkini, Bakanın teklifi üzerine
Maliye Bakanı tarafından yerine getirilecek.
Bu işlem, TMSF'nin, faaliyet izni kaldırılan veya yönetimi ve denetimi
kendisine devredilen bankalardan kaynaklanan alacaklarının takip ve
tahsiline ilişkin hak ve yetkilerini ortadan kaldırmayacak.
TMSF, Bankacılık Kanununda sayılan gelirlerinden oluşan ve sigorta
rezervi olarak tutulanlar hariç olmak üzere, faaliyet izni kaldırılan
veya yönetimi ve denetimi kendisine devredilen bankaların her türlü mal,
hak ve alacaklarından elde ettiği veya edeceği nakdi gelirleri, mevcut
ve muhtemel çözümleme giderleri ve bu kapsamda diğer kurumlara yapılması
zorunlu ödemeler düşüldükten sonra kalan tutarı, Müsteşarlığın ilgili
hesaplarına Müsteşarlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde
aktaracak. Bu çözümleme gelirlerinin aktarılması nedeniyle çözümleme
giderleri için ilave kaynağa ihtiyaç duyulması halinde, sigorta
rezervine başvurulmaksızın TMSF'ye Müsteşarlıkça özel tertip Devlet İç
Borçlanma Senedi ihraç etmeye Bakan yetkili olacak.