TBMM SANAYİ KOMİSYONU..

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler,
nükleer güç santrallerinin kurulmasına ilişkin kanun tasarısına ekleyecekleri bir
maddeyle, 1000 megavat üzerinde yerli kömür kullanan santrallere de alım
garantisi getirmek istediklerini belirtti.
Güler, ''Para yazı da tura da gelse dik de dursa, nükleer santralleri
kuracağız'' dedi.
TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu,
Nükleer Güç Santrallerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin
Kanun Tasarısının görüşmelerine başlandı.
Güler, tasarı üzerinde milletvekillerinin soru ve eleştirilerini
yanıtlarken, Türkiye'nin gecikmiş, prestij bir yatırımını gerçekleştirmek
durumunda olduğunu söyledi. Güler, ''Tasarıya, Afşin Elbistan C ve D gibi yerli
kömür santrallerimizin kurulması için de alım garantisi olabilecek şekilde ilave
yaptık. 1000 megavatın üzerinde yerli kömür kullanan santrallerde alım garantisi
getiriyoruz'' diye konuştu. Güler, tasarıyla alım garantisi getirmeleri halinde,
yerli kaynağın kullanımı açısından zaman kazanacaklarını belirtti.

-''NÜKLEER BİLİNÇ VAR''-

Nükleer santrallerinin maliyetinin söylenildiği kadar yüksek olmadığını
ifade eden Güler, ev ödevlerini yapmamaları halinde DSİ yatırımları, Pendik
Tersanesi gibi santral yapımlarının 30-40 yıl sürebileceğini söyledi.
''Eczaneden aspirin alır gibi bir durumun olamayacağını'' belirten Güler,
yer seçimi, çevre analizi gibi hazırlıklarını yaptıklarını vurguladı.
Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun (TAEK) yaklaşık 300 tıbbi nükleer cihazının
çalıştığı merkezleri yönettiğine işaret eden Güler, nükleer teknolojinin
kullanıldığını; nükleer tıp merkezlerine gidildiğini söyledi.
Bakan Güler, TAEK'in Uluslararası Atom Enerjisi Kurumundan 1 yıl önce
kurulduğunu ve kurucu üyesi olduğunu, bununla iftihar edilmesi gerektiğini ifade
etti.
Güler, Türkiye'de çok güzel bir nükleer bilinç bulunduğunu, böyle bir
ortamda yatırım yapmanın ciddiyetini hissettiklerini dile getirdi.

-''ÇERNOBİL'DE 9 ÜNİTE YAPILDI''-

Türkiye'nin, nükleer teknolojide diğer ülkelerden eksiğinin değil,
fazlasının bulunduğunu belirten Güler, ''Para yazı da tura da gelse dik de dursa,
biz bunu kuracağız'' dedi. Güler, seçimlerden önce halkın karşısında, ''nükleer
santral kuracaklarını söyleyerek oy istediklerini'' kaydetti.
Güler, hesaplanabilir riske dikkati çekerek, ''2010'da araba çıkacak diye
araba almayalım mı, uçak düşecek diye uçağa binmeyelim mi'' dedi.
Bakan Güler, Çernobil kazasının yaşandığı Ukrayna'da, daha sonra 9 tane
ünite yapıldığını; 6 tanesinin de yolda olduğunu vurguladı.

-''ATIĞA PARA''-

TAEK Başkanı Okay Çakıroğlu ise nükleer santrallerin güvenliğinden öte, Türk
mühendis ve fizikçisinin, bu konuda diğer ülkelerdekilere göre daha yetenekli
olup olmadığının tartışılması gerektiğini kaydetti.
Çakıroğlu, TAEK'i yeniden organize edecek bir çalışmaları bulunduğunu ifade
ederek, ''Santraller devlet eliyle kurulursa, hesaplarımıza göre 4. ünitede yerli
katkı yüzde 80'lere varıyor, yüzde 55 civarında tasarruf sağlanıyor'' dedi.
Atıkların bertarafına da değinen Çakıroğlu, ülkelerin neredeyse atığa da
para verir duruma geldiğini, bu atıkların uranyum açısından zengin bir kaynak
olduğunu belirtti. Çakıroğlu, atıkların tekrar yakılmasına yönelik teknolojileri
takip ettiklerini dile getirdi.
Komisyon Başkanı Soner Aksoy, nükleer enerjinin gelişmiş bir teknoloji
olduğunu; Türkiye'de nükleer enerji bulunmamasından üzüntü duyduklarını söyledi.
Tasarının tümü üzerinde söz alan CHP Adana Milletvekili Tacidar Seyhan,
nükleer teknolojinin geliştirilmesini istediklerini ancak, bunun için nükleer
santral kurulmasının şart olmadığını ifade etti.
Tasarının, orta vadede enerji ihtiyacına cevap vermediğini ifade eden
Seyhan, ''Nükleer teknolojiyle ilgili araştırmalar yapılmasına 'evet', nükleer
santraller kurulmasına 'hayır' diyoruz'' dedi.

-''BİR SANTRAL YETMEZ''-

AK Parti Sinop Milletvekili Mustafa Öztürk, nükleer teknolojiyi bütün
dünyanın kullandığını, Türkiye'nin ise 30 yıl geriden gittiğini belirtti. Öztürk,
nükleer santralleri zamanında kuran ülkelerin gelişme hızını tamamladıklarını,
toplum refahını yükselttiklerini kaydetti.
Öztürk, Türkiye'nin bir değil, birkaç tane nükleer santrala ihtiyacı
olduğunu savundu.
CHP Manisa Milletvekili Nuri Çilingir, santraller kurulurken yüzde 51'inin
devlet güvencesinde olması gerektiğini ifade ederek, ''Güney Kore şirketine nasıl
güveneceğim?'' diye sordu.

-''SİNOP ÖNCÜLÜK ETSİN''-

AK Parti Sinop Milletvekili Cahit Can, nükleer santraller ile söküm
maliyetlerinin söylenildiği kadar yüksek olmadığını, çevre kirliliği yapmadığını
ve patlamadığını savundu.
Türk cumhuriyetlerinde, İslam ve Ortadoğu ülkelerinde nükleer santral
olmadığını ifade eden Can, ''Niye gelişmiş ülkelerde var da bizde yok?'' diye
sordu.
Sinop'ta nükleer santral kurulmasını istediklerini, bir tane santralin
yetmeyeceğini söyleyen Can, gelişmiş ülkelerdeki gibi Türkiye'de de santral
olmasını; buna, Sinop'un öncülük etmesini istedi.
ODTÜ'den Prof. Dr. İnci Gökmen, nükleer santrallerin enerji gereksiniminin
ancak yüzde 5'ini karşılayabileceğini, ayrıca atık sorununun hafife alınmaması
gerektiğini vurguladı.
Hacettepe Üniversitesi'nden Prof. Dr. Üner Çolak ise Çernobil'de nükleer
değil, kimyasal patlama olduğunu; bu santralin bugünün teknolojisini
yansıtmadığını söyledi.

Görüşmelerin ardından, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar,
Bilgi ve Teknoloji Komisyonu, nükleer güç santralleri kurulmasına ilişkin kanun
tasarısını, değiştirerek kabul etti.
Komisyonda, tasarının yürürlük ve yürütme maddeleri hariç tüm maddeleri
önerge ile değiştirilirken, 2014 yılına kadar işletmeye girecek olan ve yerli
kömür kullanan elektrik santrallerine de 15 yıl alım garantisi verilmesi
benimsendi.

KAMU ŞİRKETLERİ DE NÜKLEER SANTRAL YAPABİLECEK,
ÖZEL SEKTÖR İLE ORTAK OLABİLECEK

PERAKENDE VE TOPTAN SATIŞ LİSANSI SAHİBİ TÜZEL
KİŞİLER, SANTRALDEN ÜRETİLEN ELEKTRİK ENERJİSİNİ 15
YILLIK İKİLİ ANLAŞMALAR ÇERÇEVESİNDE SATIN ALACAK

ŞİRKETLERİ BELİRLEMEDE, FİYAT VE MİKTAR ÇARPANI
KRİTER OLACAK. BELİRLENEN EĞRİNİN ALTINDA FİYAT
VERENLER TERCİH EDİLECEK

ŞİRKETLER, YAPILACAK YARIŞMA SONUCU SEÇİMLE
BELİRLENECEK

Nükleer Güç Santrallerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına
İlişkin Kanun Tasarısına göre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yapılacak
nükleer santrallere ilişkin olarak ilgili bakanlık ve kurumların görüşü
alındıktan sonra, santral kuracak ve işletecek şirketlerin seçilme sürecini
başlatacak. Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun (TAEK) belirlediği ölçütleri
karşılayan şirketler, bu sürece katılabilecek.
Şirketler, bakanlık tarafından megavat-elektrik (MWe) cinsinden toplam
santral kapasitesi, santrale yönelik yer tahsisi, lisans bedeli ve altyapıya
yönelik teşvikler ile tekliflerin yapılması ve değerlendirilmesine ilişkin usul
ve esasların belirlenmesinin ve Bakanlar Kurulunca onaylanmasının ardından
yapılacak yarışma sonucu, seçimle belirlenecek.
Tasarıyla, 15 yıllık alım garantisinde, fiyat ve alım miktarı göz önünde
bulundurulacak, şirketleri belirlemede fiyat ve miktar çarpanı kriter olacak.
Belirlenen eğrinin altında fiyat verenler tercih edilecek.
Buna göre, işletmeye girdikten sonra 15 yıl boyunca şirketler tarafından
yıllara sari teklif edilecek elektrik enerjisi üretim miktarı ile şirketlerin,
perakende ve toptan satış lisansı sahibi şirketlere teklif edilecek yıllık birim
elektrik enerjisi satış fiyatlarının çarpımı sonucu oluşacak elektrik alım
bedellerinin, önceden saptanmış belirli bir ıskonto haddi üzerinden, yarışmanın
yapıldığı tarihe indirgenmiş değerlerin toplamı olarak en düşük teklifi veren
şirket veya şirketler, bu kanundan yararlanacak.

-TETAŞ, ÜRETİM FAZLASI İÇİN ANLAŞMA YAPACAK-

Perakende ve toptan satış lisansı sahibi tüzel kişiler, santralden üretilen
elektrik enerjisini 15 yıllık ikili anlaşmalar çerçevesinde satın alacak.
Toptan ve perakende satış lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından
üstlenilecek elektrik enerjisi alımına ilişkin hükümler, lisanlarına eklenecek.
TETAŞ, toptan ve perakende satış şirketlerine satışı yapılacak miktar ile
santralin üreteceği elektrik miktarı arasında kontrata bağlanamayan üretim
fazlasında, bu miktar için alım anlaşması yapacak.

-ATIKLARIN BERTARAFI İÇİN FONA KATKI-

Şirket, santralin kurulması aşamasında oluşabilecek zararın tazminine
yönelik, zorunlu yatırım sigortası yaptıracak. Şirket, santralin faaliyeti
süresince oluşacak atıkların taşınması, depolanması ve bertaraf edilmesiyle
ilgili her türlü finansal maliyetlerin ve santralin işletme süresinin sonunda
işletmeden çıkarma masraflarının karşılanması için oluşturulacak fonlara katkı
yapacak.
Şirket, TAEK'in belirlediği kurallar çerçevesinde yakıt sağlayacak.
Atık yönetimi kapsamında geçici veya nihai depolama yerinin belirlenmesi,
inşası, lisanslanması, işletilmesi ve işletmeden çıkarılmasına, korunacak veya
bertaraf edilecek kullanılmış yakıt ya da yüksek seviyeli atıkların taşınması ve
işlenmesine, radyoaktif atıkların yönetimini sağlayacak araştırma, geliştirme
faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin maliyetleri ve nükleer güç santralinin
sökümünden dolayı oluşacak maliyetlerin karşılanması amacıyla şirketin katkıda
bulunacağı radyoaktif atıklar ve ulusal radyoaktif atık hesabı ile işletmeden
çıkarma hesapları oluşturulacak.
Nükleer yakıt, radyoaktif madde veya radyoaktif atık taşınırken veya
santralde bir kaza olması halinde, nükleer enerji alanında üçüncü kişilere karşı
sorumluluğa ilişkin Paris Sözleşmesi, diğer ulusal ve uluslararası mevzuatlar
uygulanacak.

-KAMU DA SANTRAL YAPABİLECEK-

Tasarıyla, kamunun da nükleer santral yapması öngörülüyor. Özel sektörün
yapmaması halinde kamu bunu yapabilecek ya da özel sektör ile kamu ortak
olabilecek.
Tasarıya göre, kamu şirketleri de santral yapabilecek. Bu amaçla, Bakanlar
Kurulunca santral kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek ve üretilen elektriğin
satışını yapmak üzere 233 sayılı KHK'ye tabi olmadan, özel hukuk hükümlerine tabi
şirket kurulmasına karar verilebilecek. Kurulacak şirketlere, özel sektör
şirketler de ortak olabilecek.

-FON YETERSİZ KALIRSA HAZİNE KARŞILAYACAK-

Üzerinde santral kurulacak taşınmazların Hazinenin özel mülkiyetinde veya
devletin hüküm ve tasarrufu altında olması halinde, bu taşınmazlar üzerinde
şirket lehine, Maliye Bakanlığı tarafından bedelsiz olarak kullanma izni, irtifak
hakkı kurulacak.
Bu taşınmazlara ilişkin sözleşme sürelerinin sonunda, nükleer güç santrali,
maliyeti kurulan fonlardan karşılanmak üzere sökülecek. Fonun yetersiz kalması
halinde maliyetler Hazinece karşılanacak.
Bu kanun hükümlerine aykırı hareket eden toptan ve perakende satış lisansı
sahibi tüzel kişiler hakkında, Elektrik Piyasası Kanununun yaptırım hükümlerine
göre işlem yapılacak.

-ELEKTRİK SANTRALLERİ-

Elektrik Üretim Anonim Şirketince (EÜAŞ) yapılacak kömür tahsis ihalesiyle
kömür kullanım hakkı elde edecek şirketler tarafından yapılacak 1000 MW üzeri
güçte yerli kömür yakıtlı elektrik santrallerinden, 2014 sonuna kadar işletmeye
girenlerin ürettiği elektrik, perakende ve toptan satış lisansı sahibi
şirketlerce, 15 yıllık ikili anlaşmalar çerçevesinde satın alınacak.
EÜAŞ tarafından yapılacak kömür tahsis ihalesinde isteklilerce, yıllara sari
olarak kömür tahsis bedeli ile 15 yıllık süre için yıllara sari olarak elektrik
enerjisi alım miktarları ve yıllık birim elektrik enerjisi satış fiyatları teklif
edilecek.
Bu ihalede seçim, şartnamede belirlenecek esaslar dahilinde, teklif edilecek
yıllık üretim miktarları ile yıllık birim elektrik enerjisi satış fiyatlarının
çarpımı sonucu oluşacak elektrik alım bedellerinin önceden saptanmış belirli bir
ıskonto haddi üzerinden, ihalenin yapıldığı tarihe indirgenmiş değerleri toplamı
ile kömür tahsis bedelinin değerlendirilmesi sonucunda yapılacak.
Bu arada, komisyon bu tasarının kabulünün ardından ele aldığı Sigortacılık
Kanunu Tasarısını, alt komisyona sevk etti.