Komisyon, AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında toplandı.
Muş, görüşmelere başlanmadan önce CHP milletvekillerinin talebi üzerine usul tartışması açtı.
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, kaliteli yasama faaliyeti için muhalefet olarak katkı vermeye hazır olduklarını belirtti.
Teklifin tali komisyonlarda görüşülmesi gerektiğini söyleyen Türeli, teklifin Anayasa Mahkemesinin 2023'teki iptal kararları doğrultusunda hazırlandığını dile getirdi. Türeli, teklife ilişkin etki analizlerinin yeterli olmadığını savundu.
Teklifteki düzenlemelerin bütçeye etkisini görmek istediklerini kaydeden Türeli, kanun teklifinde Diyanet İşleri Başkanlığına yönelik 8 madde bulunduğunu aktararak, "Diyanet İşleri Başkanı neden yok? Geçen hafta TRT Genel Müdürü vardı. İlgili kamu yönetiminin başında kim varsa buraya gelirler, maddeleri anlatırlar." ifadesini kullandı.
İYİ Parti Samsun Milletvekili Erhan Usta da bazı kurumların başkanlarının komisyona gelmekten kaçındığını öne sürdü.
- "Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün, UETS yoluyla tebligat yapmasına olanak sağlanmaktadır"
Usul tartışmasının ardından teklifin ilk imza sahiplerinden AK Parti Aksaray Milletvekili Hüseyin Altınsoy, düzenlemeye ilişkin Komisyonda sunum yaptı.
Kanun teklifinin 29 maddeden oluştuğunu anlatan Altınsoy, teklifle Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararları doğrultusunda düzenlemelere gidildiğini ifade etti. Altınsoy, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kanun teklifiyle, Diyanet İşleri Başkanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, Rekabet Kurumu ile Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun teşkilat yapısı, görev ve yetkileri, personelin atama, mali ve sosyal hakları düzenlenmekte ve yürüttükleri iş ile işlemlere yönelik mali ve idari hükümlere yer verilmektedir. Teklifle, hac ve umre seyahatlerinin yürütülmesine ilişkin iş ve işlemlere, yapılan harcamaların denetlenmesine yönelik düzenleme yapılmaktadır."
Altınsoy, Diyanet İşleri Başkanlığının, kendi kuruluşu dışındaki dini kültür, tecrübe ve ihtisasları ile tanınmış kişilerden, Din İşleri Yüksek Kurulu çalışmalarında, rapor, tebliğ, makale, kitap hazırlatmak; tercüme yaptırmak ve vaaz konularında faydalanabileceğini aktardı.
Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) ile Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumunun (TENMAK) bütün mal ve varlıklarının devlet malı hükmünde olacağını ve haczedilemeyeceğini dile getiren Altınsoy, "TENMAK'ın stratejik önemi haiz enerji, nükleer ve maden teknolojileri alanlarında ülkemizin ihtiyaç duyduğu araştırma, inovasyon ve teknoloji geliştirme çalışmalarını yaparak bunları üretime ve ticari değere dönüştürebilmesi öngörülmektedir. Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün ruhsat ve hak sahiplerine kayıtlı elektronik posta adresi (KEP) veya Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi (UETS) yoluyla tebligat yapmasına olanak sağlanmaktadır." diye konuştu.
Teklifin tümü üzerinde söz alan CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, sistem sorunu yaşandığını belirtti. Dağınık bir yapının bulunduğunu savunan Türeli, bazı düzenlemelerin KHK'lerle, bazı düzenlemelerin de kanunlarla yapıldığını aktardı.
Anayasa Mahkemesinin iptal kararları doğrultusunda bir kanun teklifinin daha TBMM'ye geleceğini bildiren Türeli, "Bu çalışma şekli Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerinin motivasyonlarını yok ediyor. Biz kanun yapıcılarız. Toplum sorunlarının çözülmesini bekliyor ancak biz aynı şeyleri görüşüyoruz." diye konuştu.
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, maden ocaklarının, bulundukları bölgelere fayda sağlamadığını öne sürdü. Madenlerin çıkarılmasını savunduklarını ifade eden Ağbaba, madenlerden elde edilen karların yerel yönetimlere aktarılması gerektiğini söyledi. Ağbaba, Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş'ı da eleştirdi.
İYİ Parti Samsun Milletvekili Erhan Usta, Diyanet İşleri Başkanlığında, "kul hakkına girecek" işlerden kaçınılması gerektiğini belirtti.
Diyanet İşleri Başkanlığında "aday memurluk" uygulamasına geçilmesini talep eden Usta, fahri Kur'an kursu öğreticilerine kadro verilmesi gerektiğini dile getirdi. Usta, hac ve umre faaliyetlerine yönelik harcamalarla ilgili düzenlemeyi eleştirerek, şunları söyledi:
"Hac ve umre faaliyetlerinde yapılan harcamaların denetlenmesinde Sayıştay denetimini ortadan kaldırıyorsunuz. Hac ve umre faaliyetlerinin, emsal ülkelere göre pahalı olduğunu da biliyoruz. Sayıştay denetimini neden çıkarıyorsunuz? Hac ve umre faaliyetleri harcamalarında geçmişte olduğu gibi Sayıştay denetiminin yapılması, hesapların şeffaf olması lazım. Hac ve umre faaliyetlerine yönelik harcamaların kamuoyuyla paylaşılması lazım."
MHP İstanbul Milletvekili İsmail Faruk Aksu, Anayasa Mahkemesi tarafından 703 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname'deki bazı düzenlemelerin iptal edilmesi dolayısıyla hazırlanan üçüncü kanun teklifinin ele alındığını hatırlattı.
İptal edilen bazı düzenlemelerle ilgili sürenin 4 Haziran'da dolacağını anımsatan Aksu, şöyle konuştu:
"Kanun teklifi, 8 kanunda, bir kanun hükmünde değişiklik öngören 29 maddeden oluşuyor. Anayasa Mahkemesinin verdiği süreye kadar bu düzenlemeleri kanunlaştırmak gerekiyor. 'Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, kuvvetler ayrılığını ortadan kaldırdı' gibi ifadeler oluyor. Tam tersine başkanlık sistemlerinde katı kuvvetler ayrılığı vardır, parlamenter sistemde hükümetler parlamentonun içinden çıkar. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin en temel özellikleri, denge ve denetim mekanizmasının çok güçlü olması, uzlaşmaya dayalı kültürü oluşturmasıdır."
- "Eleştiriler, sistematik bir yıpratma kampanyasıdır"
Teklifin ilk imza sahiplerinden AK Parti Denizli Milletvekili Nilgün Ök, teklifin Anayasa Mahkemesinin iptal kararları doğrultusunda hazırlandığını anımsattı.
Diyanet İşleri Başkanlığına yönelik bazı eleştirilerde bulunulduğunu belirten Ök, Diyanet İşleri Başkanlığının hedefe konulmasını "siyasi nezaketsizlik" olarak nitelendirdi.
Ök, Başkanlığın, din hizmetlerinde asli kurum olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
"Diyanet Başkanlığı, milyonlarca insanımıza hitap eden bir kurumdur. Eleştiriler, sistematik bir yıpratma kampanyasıdır. Diyanet İşleri Başkanlığı, 82 ülkede temsilciliğiyle milletimizin inancını, merhametini ve değerlerini dünyaya taşıyor, milyonlarca insanımıza doğrudan din hizmeti sunuyor. Diyanet İşleri Başkanlığı sadece hutbe okuyan bir yapı değildir. Milletin manevi direncini ayakta tutan, doğru dini bilgiyle toplumu buluşturan, aileden bağımlılığa, gençlikten dijital sapmalara kadar geniş yelpazede sosyal sorumluluk üstlenmektedir, çağın tehditlerine karşı da yol gösterici görevini ifa etmektedir."
Teklifin tümü üzerindeki görüşmelerin ardından maddelerin görüşülmesine geçildi.
