Komisyon, AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında toplandı.
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, bir teklifin yine "torba" yasa olarak Meclise geldiğini belirterek, bu yasama sisteminin son derece yanlış olduğunu savundu.
Birbiriyle ilişkisiz düzenlemelerin bir arada görüşülmesinin gayriciddi bir yaklaşım olduğunu öne süren Türeli, "torba" kanun şeklindeki düzenlemelerin, kanun yapma tekniğine de aykırı olduğunu söyledi. Türeli, "Bu teklif için Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu tali komisyon olarak belirlenmiş ama bana göre asli komisyon orası olmalı. Teklif komisyonumuzla ilgili değil." diye konuştu.
Komisyon Başkanı Muş, İçtüzüğe göre tekliflerin hangi komisyonlarca görüşüleceğinin TBMM Başkanlığınca belirlendiğini belirterek, bugün görüşülecek düzenleme için Meclis Başkanlığınca esas olarak Plan ve Bütçe Komisyonunun, tali olarak ise Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunun belirlendiğini söyledi. Muş, teklifin görüşmelerine başlanması konusunda bir tereddüt bulunmadığını da kaydetti.
Teklifin ilk imza sahibi AK Parti Çorum Milletvekili Oğuzhan Kaya, düzenlemeyle ilgili Komisyona sunum yaptı.
AK Parti Çorum Milletvekili Oğuzhan Kaya, resmi verilere göre Türkiye'de yaklaşık 30 bin civarında turizm amaçlı kiralanan konut bulunduğunu belirterek, çok sayıda kayıt dışı konut kiralandığı da dikkate alındığında yasal düzenleme yapılarak kayıt dışılığın önlenmesinin, kuralsız şekilde faaliyet gösteren bu sektörün ülke turizmine verdiği zararların giderilmesinin zaruret haline geldiğini söyledi.
Konutların Turizm Amaçlı Kiralanmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin görüşmeleri, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda devam ediyor.
Teklifin ilk imza sahibi AK Parti Çorum Milletvekili Oğuzhan Kaya, yaptığı sunumda, son yıllarda konutların kısa süreli kiralamasının oldukça yaygınlaştığını ve konutların adeta turizm sektörünün bir alt kolu haline geldiğini ifade etti.
İspanya, İtalya, Fransa ve ABD örnekleri incelendiğinde, genel olarak bu ülkelerde turistik amaçlı kiralanan konutların ve turistlerin bilgilerinin kamu düzenini koruma amacıyla kayıt altına alındığını anlatan Kaya, bu ülkelerde vergi potansiyelini artırmaya yönelik düzenlemeler olduğunu, yükümlülüklere uyulmadığında yaptırımların öngörüldüğünü kaydetti. Oğuzhan Kaya, Türkiye'de resmi verilere göre yaklaşık 30 bin civarında turizm amaçlı kiralanan konut olduğunun tespit edildiğini belirterek, "Bunun yanı sıra çok sayıda kayıt dışı konut kiralanması yapıldığı da dikkate alındığında, yasal düzenleme yapılarak mevzuattaki eksikliğin giderilmesi, kayıt dışılığın önlenmesi, kuralsız şekilde faaliyet gösteren bu sektörün ülke turizmine verdiği zararların giderilerek turizm hedefimize ulaşmamıza katkı sağlayacak şekilde düzenlenmesi zaruret haline gelmiştir." diye konuştu.
AK Parti'li Kaya, Türkiye'nin 2028 yılı hedefi olan 100 milyar dolar turizm gelirine ulaşılabilmesi amacı doğrultusunda sektörde gösterdiği büyük ilerlemenin, turistik konutların da dahil olduğu bir sistemle artarak devam etmesi için düzenleme yapılarak, Türkiye'nin dünya turizm sektöründeki trendlere uyum sağlamasının hedeflendiğini söyledi.
Teklifin tümü üzerinde söz alan Yeşil Sol Parti Muş Milletvekili Sezai Temelli, konutundaki odaları kiraya verenlerin, turizm amaçlı değil yoksulluk nedeniyle buna yöneldiğini söyledi.
Kira artışına yüzde 25 sınır getirildiğini anımsatan Temelli, enflasyon nedeniyle bugün hane halkı gelirinin yarısının kiraya verildiğini belirtti. Ev sahibi ve kiracılar arasında kriz yaşandığını anlatan Temelli, gayrimenkullerin emsal bedellerinin sağlıklı bir şekilde tespit edilemediğini, rant alanı yaratıldığını, sonuçta fahiş kira ve ev bedellerinin ortaya çıktığını savundu.
Sezai Temelli, gayrimenkul, konut ve iş yeri alanı ile vergi düzenlemelerinin birlikte ele alınıp değerlendirilmesini talep ederek, "Her alan vergilendirilmeli, kayıt dışılık olmamalı ama vergilendirmeyi yaparken herkesi aynı sepetin içine koymamak gerekiyor. Sosyal ve adaletli yaklaşımla düzenleme yapılmalı. Bu yasa teklifinde bunları göremiyoruz." ifadelerini kullandı.
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, su ve katı atık tesislerin mahalli hizmetler kapsamında belediyelerce yapıldığını belirterek, teklifle, bu yetkilerin Kültür ve Turizm Bakanlığına verilecek olmasını "yanlış bir uygulama" olarak nitelendirdi.
İktidarın neden böyle bir teklifi Meclise getirdiğini soran Türeli, "Bu konu aslında tamamıyla turizmin değişik alanlarını, paydaşlarını da ilgilendiriyor. Böyle bir konunun Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülmesi son derece yanlıştır." dedi.
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, teklif hazırlanırken bu sektördeki dernek ve sivil toplum kuruluşlarının görüşlerinin alınmadığını savundu.
Son dönemde kiralardaki artışa değinen Ağbaba, "Türkiye'de artan kiralardan dolayı hiç olmadığı kadar büyük bir barınma sorunu ortaya çıktı. Asgari ücretle İstanbul'da da Malatya'da da ev bulabilmek mümkün değil. Bu kanunun hayata geçmesiyle apartlarla ilgili sorun çıkabilir. Onun da düşünülmesi lazım." şeklinde konuştu.
- "Gecelik ortalama harcamada önemli artış var"
İYİ Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale, evini kısa süreli kiraya veren 30 bin kişinin bulunduğunu, bunun bir sektör haline geldiğini, kanun teklifinin "bu sektörü bitirmek üzere hazırlandığını" ileri sürdü.
Konutunu kiraya veren kişinin bakanlıktan izin belgesi almasının doğru olduğunu ancak dairenin bulunduğu binadaki tüm kat maliklerinin onayını da alması gerekeceğini anlatan Özlale, bütün kat maliklerinden bu onayı alacak kimseyi tanımadığını söyledi. Özlale, "Hem hukuki hem de iktisadi açıdan sorunlu bir kanun teklifi görüyoruz. Tüm dünyada büyüyen bu sektörü büyütmek için biraz daha esnek bir mevzuat getirilmeli. Bu şekilde kayıt dışılığa özendirirsiniz." diye konuştu.
"Özensiz yazılmış bir kanun teklifinin görüşüldüğünü" ileri süren Özlale, teklifte yer alan bir maddede mülakatın önünün açıldığını, bunun iktidarın vaatlerine aykırı olduğunu savundu.
MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, MHP olarak "torba" yasalara karşı olduklarını daha önce defalarca dile getirdiklerini, bugünkü düzenlemeyi, konu ve amaç bütünlüğü bulunduğu için "torba" olarak nitelendirmenin doğru olmadığını belirtti. Kalaycı, öte yandan kayıt dışılık ve verginin, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunun ihtisas alanında yer aldığını da anımsattı.
Turizmin, ekonomi ve istihdam oluşturma bağlamında önemine işaret eden Kalaycı, salgın döneminin en çok turizm sektörünü olumsuz etkilediğini ancak Türkiye'nin aldığı önlemlerle bu süreci iyi yönettiğini kaydetti. Turizm verilerini aktaran Kalaycı, özellikle gecelik ortalama harcama tutarlarında önemli artış görüldüğünü söyledi.
MHP'li Kalaycı, teklifin, kayıt dışı alanın kayda alınması amacıyla hazırlandığını anlatarak, "Belgelendirmede binanın tüm kat maliklerinin oy birliğinin aranacak olması bana biraz uygulanamaz geldi. Bir kişi her şeye taş koyabilir. Bu kadar katı bir kural neden koyduk? Kurumsalları niye kapsamıyor?" diye konuştu.
- "Sektördeki başı boşluk ortadan kaldırılacak"
AK Parti Uşak Milletvekili İsmail Güneş, İsrail'in, Filistin'deki kadın ve çocukları acımasızca katlettiğini belirterek, kınadığını ifade etti.
Teklifi hazırlarken sektörde bir düzen sağlanmak istendiğini anlatan Güneş, "Oteller kayıt altında. Diğer tarafta ise kayıt dışı konut kiralanıyor. Belge alanlar vergi ödüyor, bu kesim ise ödemiyor. Ayrıca güvenlikle ilgili de problem var. Çıkarılması gereken bir kanun teklifi. Filistin'de yaşanan bir acı var, o konuda hükümetimiz, Cumhurbaşkanımız gerekenleri yaparken biz de ülkemizin ihtiyaçları doğrultusunda gereken düzenlemeleri çıkarmak zorundayız. Teklifle bu sektördeki başıboşluk ortadan kaldırılacak." değerlendirmesinde bulundu.
AK Parti'li Güneş, teklifin hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür ederek, hayırlı olmasını diledi.
Teklifin tümü üzerinde söz alan İYİ Parti Adana Milletvekili Ayyüce Türkeş Taş, herkesin gurur duyduğu bir şirket olan BAYKAR'ın şu andaki piyasa değerinin 10-15 milyar doları bulduğunu, bir "paylaşım ekonomisi" şirketi olan Getir'in ise 12 milyar dolarlık piyasa değerine sahip olduğunu anlattı.
Airbnb'nin piyasa değerinin ise 86 milyar dolara ulaştığını belirten Türkeş Taş, "Kısa süreli turizm amaçlı konut sağlamayı da bu başlık altında değerlendirmenin önemli olduğunu düşünüyorum çünkü burada yapılacak düzenlemeler paylaşım ekonomisinin diğer alanlarını da etkileyebilir." diye konuştu.
Türkeş Taş, teklifle getirilen izin belgesi alma sürecine değinerek, "Başvurup tabela almanın şahsen işleri zorlaştıracağını düşünüyorum. Bu dijital olarak yapılabilir. E-devlet üzerinden başvuru yapıp dijital bir belgeleme yapmak hem daha kolay hem daha hızlı olur." dedi.
AK Parti Bursa Milletvekili Ahmet Kılıç, Türkiye'nin turizmde dünya devleri ligine yükselmesinde partisinin uyguladığı klasik turizm anlayışının ötesinde katılımcı ve çevreci turizm anlayışının katkısının etkisinin büyük olduğunu kaydederek, "Bu sene 56 milyar dolarlık bir gelir hedefliyoruz Türkiye Cumhuriyeti olarak. Yıl sonunda da inşallah bu hedefi yakalamış olacağız." şeklinde konuştu.
Dünyada ve Türkiye'de turizmde alternatif konaklama arayışları sonucunda günlük ya da haftalık kiralamaların yükselen bir trend haline geldiğini hatırlatan Kılıç, "Bu sebeple ortaya çıkan bu ihtiyacın yasal bir zemine oturtulması söz konusudur." değerlendirmesinde bulundu.
- "Anayasa'ya aykırılık" iddiası
CHP Şanlıurfa Milletvekili Mahmut Tanal, düzenleme kapsamında konut kiralamalarında binadaki tüm kat maliklerinin onayının alınmasının Anayasa'ya aykırı olduğunu savundu. Bu şekilde vatandaşın mülkiyet hakkının yok edildiğini söyleyen Tanal, "Alt kiracıyı da yasaklıyorsunuz. Anayasamız'da girişimci özgürlüğü var, ona aykırı. Mal sahibi olarak kiraya verirken onun da bir başkasına kiraya vermesine yetki veriliyor. Siz bunu da kısıtlıyorsunuz. Bu da Anayasa'daki sözleşme özgürlüğüne aykırı. Kimlik bildirme, vergilendirme doğru ama bu konuda sıkıntılar var." ifadelerini kullandı.
CHP Aydın Milletvekili Hüseyin Yıldız ise turizm bölgelerinde günübirlik veya kısa süreli konut kiralayanların vatandaşlar olduğunu söyleyerek, yabancı turistlerin bu konutları kiralamadığını, lüks otellerde konakladığını belirtti.
Kanun teklifini otelcilerin hazırladığını ileri süren Yıldız, yoksul insanların evlerinin bir odasını kiraya vermesinin bu teklifin yasalaşmasıyla engelleneceğini de söyledi. Yıldız, "Evini kiraya veren yoksul insanların bu izin belgelerini almaları mümkün değil. Bu teklif turizme katkı sunmayacak, turizmi engelleyecek." sözlerini sarf etti.
- "Kayıt altına alınacak"
Teklifin ilk imza sahibi, AK Parti Çorum Milletvekili Oğuzhan Kaya, milletvekillerinin soru ve eleştirilerine yanıt verdi.
Teklif konusunda her türlü öneriye ve eksikliklerin giderilmesine açık olduklarını söyleyen Kaya, teklifin, söz konusu konutlar açısından güvenlik zafiyetinin giderilmesini sağlayacağını vurguladı. Düzenlemeyle turizm amaçlı konut kiralamalarından elde edilen gelirlerin kayıt altına alınacağını ve vergilendirileceğini kaydeden Kaya, teklifte yer alan "100 gün" kıstasının, tek seferlik ve kullanıcı bazlı olacağını, yıl içerisinde 100 günü aşmamak üzere birden çok sözleşme düzenlenebileceğini anlattı.
Bu yerlerde genel ahlaka aykırılık tespitinin ise kanunda bu başlık altında sayılan hallerde uygulanacağını belirten Kaya, söz konusu durumların oluşması halinde yaptırım uygulanacağını bildirdi.
Düzenlemenin turizm amaçlı kiralamaları bazı koşullara bağladığına dikkati çeken Kaya, teklifin kiralık ev bulma sorununun çözümüne katkı sunabileceğini ifade etti.
Katı atık bertaraf tesisleri konusundaki eleştirileri anımsatan Kaya, "Atık su tesislerinin projelendirilmesi konusunda Bakanlık teknik destek sunuyor, belediyelerin işine karışmıyor." ifadelerini kullandı.
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Nadir Alpaslan, bazı milletvekillerinin kiraların yüksekliğinden şikayet ettiğini anımsatarak, "Bu teklif, bu ihtiyaca da cevap verecek bir fonksiyona sahip. Her konutun kayıt dışı kiralanması yerine, 100 günün üzerinde istenildiği gibi kiraya verilebildiği için nispeten kiralar daha uygun bir yere çekilebilir." şeklinde konuştu.
Alpaslan, teklifle, kat maliklerinin tümünün onayının zorunlu kılındığını da anımsatarak, "Bu, uzun süreli kiralamaya yöneltecek. Kat maliklerinin oybirliğiyle kiralamak için onayını alamıyorsa her vatandaş gibi uzun süreli kiralama yapabilirler." dedi.
