CHP GRUBU ADINA CAVİT ARI (Antalya) - Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; şehir içi toplu taşıma hizmeti sunan otobüs işletmecilerinin sorunları hakkında Cumhuriyet Halk Partisi grup önerisiyle ilgili söz almış bulunmaktayım; hepinizi saygıyla sevgiyle selamlıyorum.

Türkiye Cumhuriyeti devletinin sosyal bir devlet olmasından yola çıkarak belirlenen mevzuat kapsamında vatandaşlarımızın bir kısmının yüzde 50, bir kısmının da tamamen ücretsiz olarak şehir içinde halk otobüsleri tarafından taşınmasıyla ilgili bir uygulama var bildiğiniz gibi. Bu uygulama kapsamında belirlenen esaslara göre gazi, gazi yakınları, şehit yakınları, yüzde 40 ve üstü engelli vatandaşlarımız, 65 yaş üzeri vatandaşlarımız, devlet sporcuları, basın mensupları, Jandarma ve Emniyet mensupları gibi belirlenmiş olan vatandaşlarımızın da ücretsiz olarak halk otobüsleri tarafından taşınması gerçekleşmektedir.

Türkiye'de 22 bin özel halk otobüsü bulunmaktadır ve bu düzenlenmiş esaslara göre, ücretsiz veya yüzde 50 yani indirimli olarak taşıma işlemi gerçekleşmekte. Bu ücretsiz ve indirimli taşıma karşılığında da otobüslere belirli bir ücret verilmekte Bakanlık tarafından. Bu yıl hâlâ devam eden ücret -bakın değerli arkadaşlar- İstanbul, Ankara, İzmir gibi şehirlerde 1.330 TL, diğer büyük şehirlerde 1000 TL, diğer illerde yani büyükşehir olmayan illerde ise 800 TL olarak otobüslere bu ücretsiz taşıma karşılığında ödeme yapılmakta. Örneğin, Antalya ilimizde pandemi öncesinde günlük 350 bin-380 bin yolcu otobüsler tarafından taşınmaktaydı. Ancak pandemi sürecinde günlük taşınan yolcu sayısı 230 binlere kadar düşmüş durumda. Bir önceki ay, değerli arkadaşlar, Antalya'da ücretsiz olarak taşınan yolcu sayısı 1 milyon 767 bin civarında olmuştur. Bunlar resmî rakamlardır değerli arkadaşlar.

Şimdi, bakın, bir otobüs için toplamda ne dedik? Örneğin Antalya gibi yerlerde 1.000 TL. Şimdi, eğer ki bu ücretsiz taşımada, ücretsiz taşınan ya da indirimli taşınana ücret ödenseydi örneğin Antalya'da tamamen ücretsiz taşımada bir otobüsçüye 14.500 TL, indirimli taşıyana da 12.900 TL ödeme yapılacaktı. Şimdi kaç para verilmekte? 1.000 TL. Değerli arkadaşlar, bakın, bu ücret 2018 yılında belirlenmiş bir ücret ve 2018 yılında belirlenmiş ücretle üç yıldır aynı para ödenmekte. Şimdi, ücretsiz taşınan vatandaşımızın ücretsiz taşınmasını destekliyoruz, ücretsiz taşınmalarına devam edilsin, o konuda biz de destekçiyiz. Ancak zaten ekonomik koşullarla can çekişen esnaflarımız var, taşımacı esnaflarımız var, bu esnaflarımızın da düşünülmesi ve bunların da desteklenmesi gerekir.

Bakın, 2018'den bu tarafa dolar 4,80 TL'den bugün 13 TL'ye yükseldi değerli arkadaşlar; mazot 2018 yılında 5,30 TL, bugün neredeyse 10 TL'ye yükselmiş durumda. Şimdi, bir otobüsçü lastik alsa otobüsüne 2018 yılında 1.350 TL verecekti, bugün 3.500-3.600 TL ücret vermek durumunda. Yani değerli arkadaşlar, otobüsçüler bu süreçte gerçekten mağdurlar, ekonomik anlamda zaten can çekişiyorlar, bu rakamlar devam ettiği müddetçe daha da mağdur olmaya devam edecekler. O nedenle, buradan, iktidara ve iktidara bağlı Bakanlığa sesleniyorum: Otobüsçülerin bu taşıma ücretlerinin artırılması, makul seviyeye yükseltilmesi gerekir. Bakın, dolar yüzde 167 artmış, mazotun fiyatı yüzde 85 artmış, lastiğin fiyatı yüzde 167 artmış; ücret aynı. Yani bu oranlara göre makul bir artış yapılması gerekir, otobüsçünün hakkının savunulması gerekir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

CAVİT ARI (Devamla) - Bitiriyorum Başkanım.

BAŞKAN - Tamamlayın sözlerinizi.

CAVİT ARI (Devamla) - Bu bağlamda değerli arkadaşlar, şehir içi ücretsiz toplu taşıma hizmeti sunan otobüsçü esnafının yaşadığı bu mağduriyetin önlenmesine yönelik olarak konunun tüm yönleriyle incelenmesi ve gerekli önlemlerin alınması için Meclis araştırması açılmasını arz ve teklif ediyoruz, sizlerden de destek istiyoruz.

Teşekkür ediyorum. (CHP sıralarından alkışlar)