MHP GRUBU ADINA İBRAHİM ÖZYAVUZ (Şanlıurfa) - Sayın Başkan, çok değerli milletvekilleri; 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nde yer alan GAP ve DAP Başkanlıkları bütçesi üzerine Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına söz almış bulunmaktayım. Gazi Meclisimizi ve bizleri izleyen büyük Türk milletini saygıyla selamlıyorum.

GAP gibi bir projenin Türkiye'nin diğer coğrafi bölgelerinden ziyade özellikle bu bölgede uygulanmasının temelinde, bölgenin sahip olduğu bazı özelliklerin yattığı söylenebilir. Açmak gerekiyorsa; Türkiye'nin sıcak, kurak bölgelerinden biri olan GAP bölgesi, aynı zamanda zengin doğal kaynaklara sahiptir. Fırat ve Dicle nehirleri, GAP bölgesi ve Türkiye için hayati öneme sahiptir. Harran, Suruç, Ceylanpınar, Mardin ovaları Türkiye'deki sulanabilir arazinin yüzde 20'sine ve ülkenin enerji potansiyelinin yaklaşık yüzde 30'una sahiptir. 9 ili kapsayan GAP bölgesinin özelliklerinden biri de Orta Doğu ve Kuzey Afrika'daki su havzaları içinde gelişme ve değerlendirme potansiyeli en yüksek havza oluşudur. Güneydoğu Anadolu Projesi, geniş kapsamı, iddialı amaç ve hedefleri, olumlu ve olumsuz etkileri, neredeyse yarım asırlık tarihi, farklı teknik, siyasi, ekonomik, sosyal, kültürel ve ekolojik boyutlarıyla, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye Cumhuriyeti ve dünya için kritik öneme sahip bir bölgesel kalkınma projesidir. Erken safhalarında Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin su ve toprak kaynaklarını geliştirmek, Fırat ve Dicle havzasında sulama yapmak, hidroelektrik enerjisi üretmek için 22 baraj, 19 hidroelektrik santralı ve çeşitli sulama yatırımlarının yapılmasını kapsayan proje, yıllar içinde yapılan değişikliklerle çok sektörlü, sürdürülebilir, insani kalkınmaya dayalı entegre bir bölgesel kalkınma projesine dönüştürülmüştür. Bugün gelinen noktada, GAP'ın başlıca amacı, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin kaynaklarını değerlendirerek bölgede yaşayanların gelir düzeyini ve yaşam kalitesini yükseltmektir, ayrıca bölge ile diğer bölgeler arasındaki gelişmişlik farklarını da gidermektir. Bir diğer amacının kırsal alanlardaki verimliliği ve istihdam olanaklarını artırarak ulusal düzeyde ekonomik ve sosyal kalkınmayı sağlamak olduğu da söylenebilir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; DAP; Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elâzığ, Erzincan, Erzurum, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli ve Van illerini kapsamaktadır. Doğu Anadolu Projesi ana planına bakıldığında; plan, bölgedeki üniversitelerin ortak bir çalışma ürünü olarak 2011 yılında ortaya çıkarılmıştır. Doğu Anadolu Projesi kapsamında mevcut durum ve durumun analizi, bölgeyle ilgili stratejiler ve senaryolar, Doğu Anadolu Projesi ana planıyla beraber özel sektöre yönelik ön fizibilite etütleri hazırlanmıştır. DAP'ın bu şekilde ekonomik, sosyal ve çevresel olarak 3 farklı hedefi bulunmaktadır. DAP, bölgesel kalkınmayı sağlayacak her türlü yeniliğe açık olacak şekilde oluşturulmuştur. Ayrıca, bölgenin sahip olduğu değerlerin gelişmesi ve artırılmasına yönelik çalışmaların desteklenmesine de karar verilmiştir. DAP, bölgede kamu sektörü ile özel sektör arasındaki iş birliğinin de güçlendirilmesine önem vermektedir.

Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ise Güneydoğu Anadolu Bölgesinin sahip olduğu kaynakları değerlendirerek bu yörede yaşayan insanlarımızın gelir düzeyini ve yaşam kalitesini yükseltmeyi, bölgeler arası farklılıkları gidermeyi ve ulusal düzeyde ekonomik gelişme ve sosyal istikrar hedeflerine katkıda bulunmayı amaçlayan, aynı zamanda ülkemizi uluslararası alanda markalaştıran son derece önemli ve kapsamlı bir projedir.

GAP ve DAP'la, ileri teknolojiye dayalı, altyapı sorunlarını çözmüş, verimliliği yüksek, uluslararası rekabet gücünü artırmış bir tarım sektörünün oluşturulması, sanayi altyapısının ve girişimcilik ortamının geliştirilmesi, özel sektör yatırımlarının teşvik edilmesi, bölgenin teknolojik altyapısının ve üniversite-sanayi iş birliğinin ilerletilmesi, turizmin canlandırılması ve doğal kaynakların korunmasına yönelik tedbirlerle ekonomik dönüşümün sağlanması amaçlanmaktadır.

GAP ve DAP'la, eğitim, sağlık, sosyal yardım, kültür, sanat ve spor faaliyetleri gibi kamu tarafından sunulan hizmetlere erişimin güçlendirilerek fırsat eşitliğinin sağlanması, istihdamın artırılması ve sürdürülebilir bir kalkınmanın gerçekleştirilmesi yönünde tedbirler alınmaktadır. Bu projelerin sulama yatırımlarının tamamlanması, ulaştırma ağlarının iyileştirilerek ulaşımın daha konforlu hâle getirilmesi, lojistik merkezlerin kurulması ve bölgenin bilgi, iletişim teknolojileriyle altyapısının geliştirilmesi de amaçlanmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; malumunuz olduğu üzere, 2020 yılı başından itibaren dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını nedeniyle ekonomilerde yaşanan daralmanın olumsuz etkilerinden hem ülkemiz hem de dünya çok etkilenmiştir. Türkiye, salgınla birlikte 2018 Ağustosundan itibaren maruz kaldığı ekonomik saldırılara rağmen, zorlu geçen 2020 yılında 1,8 oranında büyümeyi başaran nadir ülkelerden biri olmuştur. Hiç kuşkusuz bu büyümeye GAP ve DAP Projeleri üretim çarkına katkı sağlayarak destek vermiştir. Bahsi geçen bu projeler, insanlarımızın ekonomi, eğitim, sağlık, ulaşım, kültür, turizm ve benzeri koşullarını iyileştirmeyi hedefleyen önemli projelerdir. Devam etmekte olan bu projelerin tamamlanması bölge insanı ve ülkemiz açısından önemi ve faydası inkâr edilemez bir gerçektir. Bu projelerin tamamlanması bölgeden ülkemizin çeşitli illerine ekmek kazanmak için zor koşullarda çalışmaya giden mevsimlik tarım işçilerimizin de kendi memleketlerinde çalışmalarına ve çektikleri çilenin sona ermesine katkı sağlayacaktır. Ayrıca, bahsi geçen illerde sulama altyapısının tamamlanması elektrik enerjisi kullanarak zor şartlar altında üretmeye çalışan çiftçilerimizin de yaralarına merhem olacak, daha fazla üretim, daha fazla istihdam ve ekonomi çarkının dönmesine de faydalı olacaktır.

Yine, sağlık alanında hizmet ve yatırımlara bakıldığında son yirmi yılda hastane sayısı 131'e, yatak sayısı 20.936'ya çıkarılmış, hekim sayısında da önemli artışlar olmuştur ancak bölgenin genç nüfus oranının ve doğurganlık oranının yüksek olması sağlık alanında daha fazla yatırıma ihtiyaç duyulmasına sebep olmaktadır.

Bölgenin sosyal anlamda gelişimini destekleyici, her kesimden insanımızın sportif faaliyetlerini gerçekleştirebileceği spor alanları, yüzme havuzları yapılmış ve yapılmaya devam edilmelidir. Spor alanlarının çoğalmasıyla başta gençlerimiz olmak üzere vatandaşlarımızın zararlı alışkanlıklardan korunmalarına, sosyalleşmelerine olanak tanınmış olacaktır.

Bölgede tüm alanlarda olduğu gibi eğitim alanında da önemli gelişmeler olduğu göz önündedir. İlkokul, ortaokul, lise ve üniversite sayısında önemli artışlar olmuştur. Eğitim alanında bölgede bulunan genç nüfusun fazla olması özellikle okul öncesi ve ilkokul sayısını daha da fazla ihtiyaç hâline getirmektedir. Eğitime yapılacak desteğin artması bölge ve ülkemizin geleceği için hayati öneme sahiptir.

GAP ve DAP'tan elde edilen kazanımların korunması ve daha da ileriye gitmesi için, bölgede yaşanan elektrik sorununa da artık neşter vurulup kalıcı bir çözüme bağlanması gerekmektedir. Bölge insanının, özel şirketlerin keyfî uygulamalarına maruz kalmaktan kurtulması, elektrik enerjisinden günlük hayatta, tarımda ve sanayide faydalanması için bu sorunun bir an önce çözülmesi gerekmektedir.

Son olarak, liderimiz Sayın Devlet Bahçeli Bey'in dediği gibi, Allah'a şükürler olsun ki Türkiye Cumhuriyeti devleti, Cumhur İttifakı'yla birlikte, mazisiyle uyumlu bir rotada ilerlemeye başlamıştır ve en kısa zamanda hedeflediği menzile ulaşacaktır.

Bu duygu ve düşüncelerle 2022 yılı bütçesinin ülkemize ve milletimize hayırlı olmasını diliyor, yüce Meclisi ve aziz milletimizi saygıyla selamlıyorum. (MHP ve AK PARTİ sıralarından alkışlar)