HDP GRUBU ADINA MURAT ÇEPNİ (İzmir) - Teşekkürler Başkan.

Genel Kurul ve değerli halkımız; 2021 yılı birçok boyutuyla sıkıntılı bir yıldı. Tüm dünyada küresel iklim krizi tartışmaları yapıldı, kuraklık tartışmaları yapıldı ve Türkiye açısından da belki tarihin en ağır bir krizi yaşanıyor. Bu krizin sonuçları ve sorumluları açısından bu bütçe süreci çok çarpıcı örnekler ortaya koydu. Biz, bu süreç içerisinde sadece tablonun teşhirini etmek ya da sonuçlarını ortaya çıkarmaktan ziyade, bunun sorumlularını ortaya koymaya çalıştık ve bu sorumluların da esasen hangi sistemden kaynaklandığını ortaya koyarak bir sistem eleştirisi yaptık. HDP olarak, demokratik ve sosyalist güçler olarak da bu konudaki görevimizi bundan sonra da kesintisiz yerine getireceğiz.

Evet, içinde bulunduğumuz süreç, bir taraftan yıkım ve çürüme süreci, bir taraftan da bunun sorumlularının sorumluluklarını atmaya çalışmaları süreci. Herkesin hatırladığı üzere bir noktaya vurgu yapmak istiyorum: AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan konuşurken "Bir merminin fiyatı kaç lira biliyor musunuz?" diye sormuştu. Bu, bütün bu tablonun en çarpıcı yanlarından bir tanesi yani açlık, yoksulluk ve çürüme iktidar tarafından şovenizmle, savaş siyasetiyle örtülmeye çalışılıyor.

Şimdi, ben size birkaç tane örnek vereceğim, konuşma konularımdan biri Konya Ovası Projesi, biri de DOKAP, Doğu Karadeniz Projesi. Burada ortaya koyacağım örnekleri sadece kendinden menkul olarak algılamamak lazım; bunun arkasında neyin gizlendiğini, işte, buradaki bakanlıkların da buradaki rolünü ortaya koymaya çalışacağım.

Şimdi, Konya meselesinde çok çarpıcı gelişmeler var. Konya bir tarım vahası ama burası kurumayla karşı karşıya; göllerin çoğu kurumuş, Marmara Denizi büyüklüğünde bir sulak alan da kurumuş durumda; 20-30 metreden çıkan su şimdi 400 metreden anca çıkabiliyor, son yirmi yılda oluşan obruk sayısı da 350'yi geçmiş durumda. Peki, burada iktidar ne yapıyor Konya için? Hiçbir şey yapmıyor. Bu KOP, şu anda hiçbir şey ortaya koymuş değil, hiçbir çözüm projesi yok. Bizim bu konuda bir çözüm projemiz var, şunu söylüyoruz: Acilen bir su bakanlığı kurulmalıdır. Yine, ürün desenine uygun bir sulama sistemi geliştirilmelidir, susuz tarımın geliştirilmesi önerisi yapıyoruz yani Konya'yı da tüm tarım alanlarını da kurtarmak için bu sistemin değişmesi, halktan ve doğadan yana bir yönetim anlayışının, bir siyasi anlayışın gelmesi gerektiğini öneriyoruz. Konyalılar da kendilerine giydirilmeye çalışılan buna benzer hamasi edebiyatlara kulak asmamalıdırlar, sistemin kendisine dönük eleştirilerini geliştirmelidirler.

Şimdi, gelelim Karadeniz'e. Evet, Karadeniz, bu açıdan çok çarpıcı bir alan, iktidarın hem siyasi olarak hem de ekonomi politikası olarak zehirlediği bir alan; Karadeniz, bu iktidarın en çok yıkımına maruz kalan bir bölge ama aynı zamanda şovenizmle zehirlediği bir alan. Karadeniz'in insanını ve doğasını sermaye şirketlerine, turizm şirketlerine peşkeş çeken bu iktidar fakat bir bakıyorsunuz, Karadeniz'i arka bahçesi yapmaya çalışıyor. Karadeniz'i betonlaştırdılar, sahil yolundan başlamak üzere Karadeniz betonlaştırılıyor. Rize Şehir Hastanesi deniz dolgusu projesi var "ÇED Gerekli Değildir" kararı var. Burada 8 milyon ton taş kullanılacak ve bunun için de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı onay vermiş durumda. Pazar'da Rize-Artvin Havalimanı var; yine deniz dolgusu, yine bir taş projesi. Tabii ki bütün bunlar için tıpkı İkizdere'de olduğu gibi yeni taş ocaklarına ihtiyaç var.

Şimdi, Yeşil Yol Projesi -tabii, çok çarpıcı- 2013 senesinde gündeme geldi, Samsun'dan Artvin'e yaylaları birbirine bağlamak için ortaya konuldu ama biz biliyoruz ki burası Katar sermayesine helikopterli pazarlanmış bir alandır. Şimdi, geçtiğimiz yıl Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu projeyi durdurdu. Evet, projenin durmasını beklersiniz ama hayır. Rize İl Özel İdaresi, mahkeme kararlarını hiçe sayarak Yeşil Yol Projesi'ni 2020-2024 Stratejik Planı'nda yine devreye koymuş yani mahkeme hangi kararı verirse versin mesele o değil; mesele, şirketlerin bu konudaki ihtiyacı neyse idare bunu şak diye emir telakki eder, şak diye yapar.

Şimdi, gelelim İkizdere'ye. Evet, İyidere'de bir lojistik liman yapılıyor; Trabzon Limanı, Hopa Limanı, Rize Limanı tam kapasiteyle çalışmamasına rağmen İyidere'de bir lojistik liman projesi var Cengiz İnşaatın talebi doğrultusunda. Şimdi, Rize'de Gürdere ve Cevizlik köylerinin bulunduğu İşkencedere Vadisi var, İkizdere'nin bir ara vadisi. Bu vadide 2 tane köy var, bu 2 köyün içerisinde bulunduğu o vadide bir taş ocağı projesi var, bu taş ocağı projesine köylüler karşı çıkıyor. Niye karşı çıkıyorlar? Çünkü diyorlar ki: "Biz burada çay tarımı yapıyoruz. Biz burada 'deli bal' denilen özel bir bal üretiyoruz eğer siz burada taş ocağı yaparsanız hem bunlar ortadan kalkacak hem de biz bu köylerde yaşayamaz hâle geleceğiz." İkizdere Vadisi sadece bundan ibaret değil, bir bütün olarak AKP'nin işgali altında; henüz buralara daha gündem gelmiş değil. Bu arada, İkizdere Vadisi dünyada korunması gereken 200 vadiden 1 tanesi; bakın 200 vadiden 1 tanesi ama kim dinler? AKP'nin gözünü para bürümüş, bunların dini imanı para, başka bir şey bilmez bunlar. (HDP sıralarından alkışlar)

ÇİĞDEM ERDOĞAN ATABEK (Sakarya) - Hadi be! Herkesi kendiniz zannetmeyin!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Taş ocağı bölgede tarımı bitiriyor. Bakın, şimdi, hukuksuzluğa bakın: 21 Nisan 2020'de Cengiz'in dozerleri alana giriyor, peki bu dozerleri kim koruyor? İçişleri Bakanlığının kolluk güçleri koruyor. Kimi koruyor? Dozeri koruyor. Dozer çalışsın diye orada bütün kolluk güçleri seferber oldular günlerce; yetmedi, köylülere saldırdılar, köylülere gaz sıktılar, köylülere işkence yaptılar orada, yaşlı kadınlara. Bilgilendirme toplantısı, bakın, ne zaman oluyor biliyor musunuz? Haftalar sonra bilgilendirme toplantısı gündeme geliyor. Niye? Çünkü tepki var, tepki olduğu için de önceden önemsemedikleri "Nasılsa bizim İkizdere'de oyumuz yüksek, bize tepki vermezler." diye düşünüp onu es geçtiler. Yetmedi, 5 Kasım 2021'de halkın açtığı dava var, halkın açtığı dava. Bu dava incelemesi sonucunda bilirkişi "'ÇED Gerekli Değildir' kararı uygun değildir. Proje ekolojik dengeyi, insan sağlığını vesaire bozacaktır." diyor ve kararı mahkemeye bırakıyor. Şimdi, ne beklersiniz? Mahkemenin bunun karşısında bir tutum almasını beklersiniz. Peki, ne oluyor? Hem mahkeme karar vermedi hem de dozerler çalışmaya devam ediyorlar. İşte AKP budur, işte AKP'nin Karadeniz gerçeği de budur, Türkiye gerçeği de budur. AKP, şirketler neyi istiyorsa onu yapar. (HDP sıralarından alkışlar)

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Hadi canım! Nereden duydun, nereden çıkarıyorsun bunları be?

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Bütün organizasyonları da o şirketlerin dozerlerini korumak içindir.

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Kaç sefer gittin Rize'ye? Kaç defa...

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Oradan bağırma, oradan bağırma!

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Hadi konuşma, konuşma!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Oradan bağırma, git! Oradan bağırma! (HDP sıralarından alkışlar)

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Murat, sen ne diyorsun be? Konuşma, konuşma!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Geç o işleri, geç; o işleri geç!

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Partin orada şov yaptıkça...

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Geç o işleri geç; geç o işleri, geç!

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Marjinal grupları getiriyorsun oraya.

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Karadeniz kimdir biliyor musunuz?

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Bırak bu işleri. Biz vatandaşla konuşuyoruz, beraberiz.

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Karadeniz bunlar değil, Karadeniz bu kan emiciler değil.

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Yok ya!

BAHAR AYVAZOĞLU (Trabzon) - Sen bu kadarsın işte, sen bu kadarsın.

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Karadeniz, hakkına hukukuna sahip çıkanlardır. (HDP sıralarından alkışlar, AK PARTİ sıralarından gürültüler)

ALİ KENANOĞLU (İstanbul) - Bravo!

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Hadi canım, hadi canım!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Karadeniz, Artvin'de "Devlet benim." diyen Havva anadır. (HDP sıralarından alkışlar, AK PARTİ sıralarından gürültüler)

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Hadi bakalım.

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Karadeniz, İkizdere'de bu talana "Dur!" diyen Ayşe teyzedir. (AK PARTİ sıralarından gürültüler)

Karadeniz kimdir biliyor musunuz? Kazım Koyuncu'dur, Metin Lokumcu'dur, Metin Lokumcu'dur. (HDP sıralarından alkışlar, AK PARTİ sıralarından gürültüler)

ALİ KENANOĞLU (İstanbul) - Bravo!

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Hadi bakalım! Karadeniz, Eren Bülbül'dür, Eren Bülbül. Hadi bakalım!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Oradan hamaset yaparak bu gerçekleri tersine çeviremezsiniz.

ÖZNUR ÇALIK (Malatya) - Karadeniz senin gibi değildir.

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Hadi bakalım!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Siz bu halkı zehirlersiniz Giresun'da olduğu gibi. (AK PARTİ sıralarından gürültüler)

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Geldin oraya şov yaptın be! Rol yaptın, gittin orada!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Bugün AKP adına bu gerçeklerin karşısında söz söyleyenlerin tek derdi paradır, para!

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Marjinal grupları getiriyorsun oraya!

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri biraz sessiz...

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Paradır!

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Hadi! Hadi! Havalimanı yapıldı, herkes duydu, konuşuyorsun!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Şimdi bizim orada bir laf vardır...

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Sen de uçağa binip gelirsin.

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Bizim orada bir laf var.

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Konuşma!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Derler ki...

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Turizm de gelişecek ne diyorsun sen ya!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - "Ya, lafın zorunu söyleyip kolayını bana bırakma."

ÖZNUR ÇALIK (Malatya) - Karadeniz ezer seni!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Şimdi AKP'de bunu yapıyor, AKP'de bunu yapıyor. (AK PARTİ sıralarından gürültüler)

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - 8 bin kişilik istihdam var orada, yatırım var be! Size kalsa yatırım da olmaz.

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Lafın zorunu söyleyip kolayını bize bırakıyor.

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Konuşuyorsun!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Ya, sizin ne olduğunuzu dünya âlem biliyor zaten.

ÇİĞDEM ERDOĞAN ATABEK (Sakarya) - Eren Bülbül'ü bir hatırlasana.

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Sizi de biliyor sizi de!

ÇİĞDEM ERDOĞAN ATABEK (Sakarya) - Eren Bülbül'ü bir hatırla, Eren Bülbül'ü!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Dünya âlem biliyor.

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Belli, belli! Rize'de biliyorlar seni!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Bakın, şu anda sizin yerinizde herhangi birisi olsa var ya utanır, utanır!

ÇİĞDEM ERDOĞAN ATABEK (Sakarya) - Eren'i bir hatırla sen Eren'i!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Yüzü kızarır yüzü! (AK PARTİ sıralarından gürültüler)

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Ne alakası var ya?

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Ya, yüzünüz kızarmıyor sizin be!

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Sen nerelisin?

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Yüzünüz kızarmıyor! İnsan bir susar ya!

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Ben oradaydım ya! Sen nerelisin?

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - İnsan utanır!

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Sen utan, sen! Sen utan, sen!

BAŞKAN - Arkadaşlar biraz sessiz...

İÇİŞLERİ BAKANI SÜLEYMAN SOYLU - Eren Bülbül'ün katilleriyle berabersin, sen utan!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Utanma duygusunu yitirmiş bir modelsiniz siz!

BAŞKAN - Sayın Çepni...

İÇİŞLERİ BAKANI SÜLEYMAN SOYLU - Eren Bülbül'ün katilleriyle berabersin, sen utan!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Nasıl bir modelsiniz bunu bilmiyorum, bunu bilim insanları ortaya koymak zorunda.

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Rize'ye ne yaptın sen? Rize'ye ne yaptın sen, Rize'ye?

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Evet, evet.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Sen ne yaptın be?

BAŞKAN - Tamamlayın sözlerinizi.

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Konuşuyor! (AK PARTİ sıralarından gürültüler)

Ben senin yerinde olsam utanırım, utanırım!

BAŞKAN - Sayın Çepni sözlerinize dikkat edin.

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Sen kendin utan!

ÇİĞDEM ERDOĞAN ATABEK (Sakarya) - Hadi! Hadi! Otur yerine, otur!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Ortada 2 tane fotoğraf var.

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Hadi bakalım!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Ortada 2 tane fotoğraf var. Bu ülkenin Bakanı, adını anmıyorum...

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Murat, sen olduğun yerden utan, sen!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Envaiçeşit suçlularla çekilen bir fotoğraf var; bir de ormanını, ağacını koruyanların fotoğrafları var İkizköy'de, İkizdere'de.

ÇİĞDEM ERDOĞAN ATABEK (Sakarya) - Hadi be! PKK'yla yaptıklarını bilmiyoruz sanki.

OSMAN AŞKIN BAK (Rize) - Hadi be!

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Siz busunuz! (HDP sıralarından alkışlar, AK PARTİ sıralarından gürültüler)