UTKU ÇAKIRÖZER (Eskişehir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yüce Meclisimizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, işsizlik, yoksulluk, hayat pahalılığı artık dayanması imkânsız boyutlarda, 84 milyon yanıyor. Bu ekonomik buhran karşısında iktidar büyük bir duyarsızlık içinde; önceliği 5'li çete, önceliği rantiyeciler. Bu olumsuz koşullarda yurttaşlarımız çare için yüzünü belediyelerimize çevirmiş durumda. Ancak belediyeler büyük sıkıntıda, kur artışları ve enflasyon karşısında hepsi zorlanıyor. Örnekler vereyim: Edirne'den; Belediyemizin yıllık mazot kullanımı 700 bin litre. Recep Gürkan diyor ki: "2021 karşılığı 5 milyon lira idi, şimdi 18 milyon lira. Asfalt için bitüm alıyorum, tonu 1.100 liraydı, bugün 10 bin lira; tam 10 katı." Öbür uçta Ardahan; Başkan Faruk Demir diyor ki: "Elimizi kolumuzu akaryakıtla, elektrikle bağlıyorlar." İşler o noktaya gelmiş ki yeni hizmete açtığı atık su arıtma tesisini sırf elektrik faturası nedeniyle Bakanlığa devretmeyi düşünüyor. Fiyatlardaki belirsizlik yüzünden belediye ihalelerine giren yok, girse de maliyetin çok üstünde fiyat veriliyor. Eskişehir'de Odunpazarı Belediyemiz Yenikent Mahallemize kültür merkezi ve kapalı pazar yapacak. Hesap yapıldı, 50 milyon lira bütçe ayrıldı ama bu bütçe bugün itibarıyla 150 milyon liraya çıkmış durumda. Belediyenin elektrik borcu on bir ayda yüzde 296 artmış. Büyükşehirlerde ise dert aynı, rakamlar çok daha büyük. Bizim Eskişehir'de yirmi üç yıldır hemşehrilerimize daha nitelikli, daha ucuz hizmet için her bir kuruşun hesabını yapan Yılmaz Büyükerşen Hocamız kaygılanmasın da ne yapsın?

Bir yıl önce 487 milyon lira olan dış borcumuz -bakın, gösteriyorum- arada 187 milyon liralık ödeme yapılmasına rağmen 583 milyon liraya çıkmış. Geçen yılın ilk beş ayına göre, doğal gaz giderlerimiz yüzde 333, akaryakıt giderlerimiz yüzde 283 artmış. Tramvayların elektrik gideri geçen yıla göre yüzde 351 artmış, su ve kanalizasyon idaremizin bütçesinde elektrik faturaları dörtte 1 bütçeyi alıyor. Ankara'da Başkan Mansur Yavaş krediyle otobüs aldı, 623 milyon liralık borcu bugün 1 milyar 170 milyona çıktı; 547 milyon lira kur farkı sırtına yüklenmiş durumda. Hatay'da HATSU'nun kanalizasyon altyapısı için kullandığı borunun fiyatı bile beş ayda yüzde 80 arttı. İşte İzmir; Başkan Tunç Soyer diyor ki: "Kurdaki her 1 kuruşluk artış, İzmir Büyükşehir Belediyemizin borcunu 7 milyon lira artırıyor." İstanbul; Ekrem Başkan, 2 milyar euro dış borç devraldı, kur 6 lirayken 12 milyar lira ediyordu, şimdi kur 17 lira, sadece devralınan borç 35 milyar liraya çıktı; kur farkından İstanbul bütçesine 23 milyar lira yük bindi. Bakıyorsunuz, Sayın İmamoğlu İstanbul için 18 milyar liralık yatırım bütçesi hazırlamış; metrosu, parkı, altyapısı vesaire. Şimdi, o yatırım bütçesi, hatta yüzde 25 fazlasıyla bir anda buharlaşmış oldu, yok oldu; yazık değil mi?

Değerli milletvekilleri, 11 büyükşehir belediyesinin kur farkı nedeniyle 2022 yılı bütçelerine binen ek maliyet 30 milyar lira, evet, 30 milyar lira. Bunun sorumlusu kim? Elbette belediye başkanlarımız değil, ülkeyi beceriksiz, liyakatsiz ellerde krizden krize sürükleyen saray iktidarıdır. Başka hangi ülkede böyle yüksek kur, böyle yüksek enflasyon var? Bakın, 2019 Haziranından 2022 Haziranına kadar elektrik yüzde 295, motorin yüzde 356 artmış. Peki, tüm bunlara karşılık, belediyelerin gelirlerinde artış olmuş mu? Olmuş ama sadece yüzde 36, öz gelirleri azalıyor. Bakın, Eskişehir'de, metropol ilçe Tepebaşı'nda emlak vergisi ödeyenlerin oranı yüzde 60'lara kadar geriledi. İller Bankasından Tepebaşı'na bu ay gelen ödenek 14 milyon lira ama sadece personel maaş ödemesi 15 milyon lira. Bütçenin yüzde 60'ı ilk dört ayda bitmiş durumda. Belediyelerin borçlanma hakları ve limitleri var ama İller Bankası da kamu bankaları da borç vermiyor. Hatta İstanbul'da, tamamen kur artışı nedeniyle borçlanma kapasitesi heba olmuş durumda. Saray iktidarı ise kendi belediyelerine sağladığı gelir olanaklarını, yardımları, hibeleri Millet İttifakı'nın belediyelerine tanımamakta.

Değerli milletvekilleri, tüm bu zorluklara rağmen 11 büyükşehir, 10 il, 177 ilçe ve 50 beldede toplam 248 Cumhuriyet Halk Partili belediye 4 milyon 800 bin haneye gıda, ulaşım, barınma, eğitim gibi pek çok kalemde toplam 12,5 milyar lira tutarında sosyal yardımda bulundu.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

UTKU ÇAKIRÖZER (Devamla) - Sayın Başkanım...

BAŞKAN - Tamamlayın sözlerinizi.

UTKU ÇAKIRÖZER (Devamla) - İktidarın kötü yönetimi nedeniyle enflasyonda, kurda yaşanan artışların getirdiği yük olmasa belediyelerimiz vatandaşlarımıza daha fazla ve daha ucuz hizmet verecek ama maalesef, kur artışı ve enerji giderleri ellerini, kollarını bağlıyor. Bu tek adam yönetimi kendi sebep olduğu, kendi yarattığı ekonomik krizlerin mali yükünü belediyelerimize yıkamaz. O nedenle, bu kanun teklifinde verdiğimiz gibi, belediyelerimizin özellikle metro, tramvay gibi altyapı yatırımlarının kur artışı kaynaklı maliyetlerine hazine destek olmalıdır.

Ayrıca, Genel Başkan Yardımcımız Seyit Torun'un 10 maddelik kanun teklifinde sıraladığı gibi, belediyelerin toplu taşımada kullandığı akaryakıta ÖTV, KDV istisnası getirilmeli, konaklama vergileri merkezî yönetim yerine belediyeler tarafından toplanmalı, belediyelerin genel bütçeden aldığı pay yüzde 50 artırılmalı ve belediyelerin toplu taşıma, su ve kanalizasyon hizmetlerinde kullandıkları elektriğin tarifesi ucuzlatılmalıdır. Eğer tüm bunlar hayata geçerse sadece CHP'li belediyelerimizin değil, AK PARTİ'li, MHP'li, İYİ Partili, HDP'li tüm belediyelerimizin üzerinden büyük bir yük kalkacaktır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Çakırözer.

UTKU ÇAKIRÖZER (Devamla) - Son cümlem Sayın Başkanım.

Eğer yapmazsanız da kimse merak etmesin, çok az kaldı, yakında hepsini biz yapacağız.

84 milyonun huzur ve refah içinde yaşayacağı bir ülke için geliyor gelmekte olan diyor, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)