| Konu: | Kurtuluş mücadelesini başlatan Gazi Mustafa Kemal ve beraberindeki silah arkadaşlarının 12 Haziran 1919 tarihinde Amasya'ya gelişleri ve 22 Haziran 1919 tarihinde Amasya Tamimi'nin yayımlanmasının 103'üncü yıl dönümüne ilişkin gündem dışı konuşması |
| Yasama Yılı: | 5 |
| Birleşim: | 101 |
| Tarih: | 09.06.2022 |
MUSTAFA LEVENT KARAHOCAGİL (Amasya) - Sayın Başkan, değerli Genel Kurul; sizleri saygıyla, muhabbetle selamlıyorum.
Değerli milletvekillerim, konuşmamın içeriği, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a çıkışından sonra Kurtuluş mücadelesi için alınan kararların merkezi yani Amasya'mıza gelişinin 103'üncü yılı olan 12 Haziran 1919'u kutlamak ve Amasya halkının Atatürk'le vermiş olduğu mücadeleyi anlatmaktır.
Değerli milletvekilleri, Osmanlı Devleti, Birinci Cihan Savaşı'nda yenik sayılması üzerine, 30 Ekim 1918'de imzaladığı Mondros Ateşkes Antlaşması'yla resmen mağlubiyeti kabul etmişti. Artık iyice zayıflayan, güç kaybeden hasta adamın mirasının paylaşılmasına başlanabilirdi. Bu nedenle itilaf devletleri Anadolu topraklarında kol geziyor, mütareke hükümlerine uyulup uyulmadığını kontrol ediyordu. İstanbul'daki İttihat Terakkicilerin yaşananlara tepkisi ise İngilizlerle iyi geçinilmesi ve taşkınlığa sebebiyet verilmemesi telkininden öteye gidemedi. Vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığının tehlikede olduğu bu dönemde vatanseverler elleri kolları bağlı bir şekilde bekleyip bu işgale göz yumamazlardı. Bu mücadele sebebiyle Gazi Mustafa Kemal Atatürk Samsun'dan sonra Havza'ya geçmiş ancak görevinden alınacağını bildiğinden, gerekli tetkikleri yaptıktan sonra, şehzadeler şehri, Osmanlı'nın ikinci defa kurulduğu, en güvenilir yer olan Amasya iline geçmeyi tercih etmişti. Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları Havza'dan ayrıldıktan sonra onları Amasya'da büyük ve coşkulu bir halk topluluğu karşılıyordu. 12 Haziran 1919'da Mustafa Kemal Atatürk'ü karşılayan heyetin başında Müftü Hacı Hafız Tevfik Efendi vardı. Hacı Hafız Tevfik Efendi "Amasya halkı vatan, din ve devlet yolunda mücadele edenleri bağrına basmakla müftehir olacaktır. Beldemize hoş geldiniz Paşa. Bütün Amasya emrinizdedir. Gazanız mübarek olsun." sözleriyle, Anadolu topraklarında Türk Bayrağı'ndan başka bir bayrağın dalgalanmasına asla ve kata müsaade edilmeyeceğini ve Amasya halkının bu kutlu mücadelede Atatürk ve silah arkadaşlarının yanında olacağını, tam destek vereceğini ispat etmiştir. Mustafa Kemal Paşa, Amasya'da yaşanan bu durumun etkisiyle, daha önceden yapılmasını planladığı mitingin düzenlenmesine karar verir ve 20 Haziran 1919 tarihinde, kılınan cuma namazından sonra, yaklaşık 30 bin kişinin katıldığı mitingde Mustafa Kemal Paşa "Ya istiklal ya ölüm!" sözüyle Millî Mücadele'nin başladığını ilan etmiştir. Amasyalılar da "Biz Amasyalılar Mustafa Kemal'in etrafında toplanarak vatanımızı, hürriyetimizi, istiklalimizi kurtarmaya yemin ettik." diyerek, bu kutlu mücadelede Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın safında yer aldıklarını cümle âleme duyurarak ilan etmişlerdir.
Ardından yapılan görüşmeler, toplantılar ve kararlar doğrultusunda 22 Haziran 1919 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin doğum belgesi olan, Millî Mücadele'nin yol haritasını belirleyen Amasya Tamimi yayımlanmış, resmî olmasa da fiilen millî iradeye geçildiği belgelenmiştir. Yani Amasya Tamimi bu topraklarda, Amasya'mızda imzalanmıştır. Amasya Tamimi'nin ilk cümlelerinde geçen "Vatanın bütünlüğü, milletin istiklali tehlikededir. Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır." ifadeleri yıkılan mevcut iradenin yerine yeni bir iradenin, yeni bir devletin kurulacağını işaret etmekteydi yani Türkiye Cumhuriyeti devletinin kuruluşunun miladıdır. Türkiye'de halk egemenliğine dayalı demokratik rejime geçilmesinin ilk adımlarının Amasya'da atılmış olduğunu görüyoruz. Bu kutlu mücadeleyi başlatan ve zaferle taçlandıran başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, bütün kurtuluş mücadelesi önderlerinin, şehit ve gazilerimizin aziz hatırası önünde saygıyla eğiliyorum.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN - Tamamlayın sözlerinizi.
MUSTAFA LEVENT KARAHOCAGİL (Devamla) - Ayrıca, ben de Millî Mücadele'nin ilk siyasi ve askerî kararlarının alındığı, Türkiye Cumhuriyeti devletinin temellerinin atıldığı bu şehrin Milletvekili olmanın gururunu ve mutluluğunu yaşadığımı belirtmek istiyorum.
Amasya Tamimi, aynı zamanda işgallerin karşısında gösterilen yerel direniş hareketlerinin ulusallaşması yolunda çalışmalara geçişin de başlangıcıdır. Bu itibarla övünç duymak, onurlanmak en fazla Amasyalıların hakkıdır. Amasya Tamimi'yle Millî Mücadele konusunda şahsi ve bölgelere yönelik çabalar bir merkezde birleştirilmiş, milletin istiklali ve vatanın bütünlüğü konusunda birlik olunmuştur. Biz atalarımızla onur duyuyoruz; bu onuru bizden öncekiler yaşadığı gibi bizlere de yaşattılar, bizler de çocuklarımıza ve gelecek nesillere aktararak yaşatacağız inşallah. Bununla birlikte, Amasya Tamimi'nde geçen "Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır." ifadesi Cumhuriyet Dönemi'nde yapılan anayasaların temel felsefesi olarak kabul edilmektedir.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN - Teşekkür ediyorum Sayın Karahocagil.
MUSTAFA LEVENT KARAHOCAGİL (Devamla) - Bu inançla ve onurla...
BAŞKAN - Sayın Milletvekilim, uzatma sürenizi vermiştim ben, yani süre uzatımı verdim size.
MUSTAFA LEVENT KARAHOCAGİL (Devamla) - Son cümlem, kayıtlara geçmesi için...
BAŞKAN - Peki, son cümle geçsin kayıtlara.
Buyurun.
MUSTAFA LEVENT KARAHOCAGİL (Devamla) - Devletlerin yıkılıp devletlerin kurulduğu bu topraklarda yeni bir bağımsızlık meşalesinin kıvılcımlarının çakıldığı il olmanın verdiği gururla "Amasya" ve "12 Haziran" altın harflerle, silinmemek üzere tarihimize yazılmıştır.
Bu inançla ve onurla, ruhunu gönlümüzde, sorumluluğunu omuzlarımızda taşıdığımız Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atıldığı Amasya'mızı ve Millî Mücadele'nin belgesi olarak yayımlanan Amasya Genelgesi'nin 103'üncü yılını kutluyor, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarına bir kez daha minnet ve şükranlarımı sunuyorum.
Teşekkür ederim. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)