HDP GRUBU ADINA RIDVAN TURAN (Mersin) - Sayın Başkan, değerli vekiller; şimdi tarımda çok sıkıntılı bir dönemden geçiyoruz. Dün, Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi açıklandı, tarımdaki üretici enflasyonunda AKP iktidarı yeni bir rekor daha kırdı. Mayıs ayında Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi yüzde 154,97 arttı; alt ürün gruplarında, mesela lifli bitkilerde bu yüzde 273'e kadar çıkıyor, aylık artış ise yüzde 16,18. Birazdan sebeplerine değineceğim tabii ki yani üretimin olmaması, ithalatçı politikalar, ülkenin giderek tarımdan uzaklaşıyor olması, yüksek girdi maliyetleri, kırsal kesimin örgütsüz olması gibi pek çok şey kuşkusuz bunun sebebi. Fakat AKP'den birazdan buraya çıkıp konuşma yapacak olan konuşmacı büyük olasılıkla şöyle söyleyecek, diyecek ki: "Ya, bunlar böyle ama aslında tüm dünyada girdi fiyatları artıyor, tüm dünyada girdi fiyatları arttığı için de bizde de ister istemez artıyor." Antrparantez bir şey belirteyim, Erdoğan geçtiğimiz aylarda çıktı, dedi ki: "Yaza doğru tarımsal ürünlerde fiyat düşüşü olacak." Bu, bir beklenti; bunu böyle söylemesinin sebebi de yazın ürünlerin biraz daha bollaşıyor olmasından kaynaklı. Fakat o açıklamasının hemen sonrasında biz de bir açıklama yapıp "Yazın da ürünlerde, tarımsal ürünlerde fiyat artışı devam edecek çünkü Üretici Fiyat Endeksi son derece yüksek." demiştik. Nitekim yanılmadık, üretici Fiyat Endeksi'ndeki yüzde 54'lük artış bugünden yazın sonuna kadar mutfaklara ucuz tarımsal üretimin girmeyeceğinin göstergesi yani çarşı, pazar el yakmaya devam edecek. Denilecek ki: "Dünyada fiyatlar, girdi fiyatları yüksek, petrol fiyatı yüksek, o yüzden bizde de böyle."

Şimdi, bir bakalım. Bakın, çok basit bir bakkal hesabı yapalım: 2021 Haziranı ile 2022 Haziranını kıyaslayalım. Arkadaşlar, 1 dolar 8,4 liraydı 2021 yılının Haziranında, petrolün varili ise 72,66 dolardı yani bir varil petrolün bize maliyeti 610 liraydı o zaman. Bu sene, 2022 yılının Haziran ayında ise 1 dolar şu anda 17,30 lira ve brent ham petrolünün varili 123,44 dolara çıkmış. Hesaplayacak olursak petrolün varili şu anda 2.135 liraya mal oluyor. Şimdi, denilecek ki: "Ya, 72 dolardan 123 dolara çıkmış, demek ki dünyada petrol fiyatlarında artış var, bundan biz de etkileniyoruz." Doğru, elhak doğru. Peki, şunun izahı ne? 8,4 lira olan doları 17,30 liraya çıkartan siyasi deha kim? Bu zihni sinir proje nereden kaynaklanıyor? Çok açık söyleyeyim arkadaşlar, 8,4 liradan 17,30 liraya doları fırlatan şey "Faiz sebep, enflasyon sonuçtur." tezidir. Bu böyle olduğu için dolardaki yükselme aynı zamanda brent ham petrolünün dünyadaki yükselmesiyle üst üste bindiğinden dolayı 2.135 liraya mal olan 1 varil petrolün 1.098 lirası Erdoğan'ın bu tezi sayesinde artmıştır. Yani aldığımız 10 liralık ya da 100 liralık petrolün yüzde 50'si Erdoğan'ın bu yanlış tezi sebebiyle çiftçinin cebinden çıkmaktadır. Çiftçinin cebinden çıkan bu gider direkt ürünlere yansıyor ve işte çarşı, pazar el yakmaya devam ediyor. Mersin Milletvekiliyim ve Mersin'de çarşıda, pazarda o fiyatları görmekten utanıyorum ya. Çileğin, limonun en fazla yetiştiği ilimizde dahi bu fiyatlar el yakıyor. Bunlar İstanbul'a geldiğinde İstanbul halinde, oradan da markete geçtiğinde uğradığı fiyatı tahayyül edemezsiniz. 4,5 liraya oradan çıkan domates İstanbul'da markete geldiğinde fiyatı 30 liraların üzerine çıkıyor. Şimdi, bu bir kader midir? Yoksa bu baştan sona tarım politikalarının yanlış olmasından, ekili alanların 4 milyon hektar azalmasından, girdi maliyetlerinin artmasından...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

RIDVAN TURAN (Devamla) - ...çiftçi yaşının 55'e çıkmasından, ÇKS'ye kayıtlı çiftçi sayısının 500 binlere düşmesinden, kırsal kesimin adım adım tasfiye edilmesinden, Kürt sorunundaki barışçı ve demokratik çözüm umudunun sürekli ertelenmesi sebebiyle o illerde kırsalın tasfiye olmasından, büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın azalmasından ve bir bütün olarak köylünün kırsaldan uzaklaşarak kentlere gelip orada ucuz iş gücü olmasından mıdır? Bunun analizi dahi yapılmadan bu mesele üzerine teori kasmanın, bu mesele üzerine derin laflar etmenin anlamı yok değerli arkadaşlar. Enflasyonun yüksek olmasının sebebi bu yanlış politikalardır ve bu yanlış politikalar değişmeden bu konuda ileri doğru bir adımın atılması ne yazık ki mümkün değildir. (HDP sıralarından alkışlar)