İMAM TAŞÇIER (Diyarbakır) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Kanun teklifinde "Endüstri bölgesi yatırımcılarının ihtiyacı olan elektriği üretebilmelerinin önü açılmalıdır." denilmektedir. Yatırımcıların önü açıldı mı, açılmadı mı, açılıyor mu; bu süreci biraz gözden geçirmek istiyorum. Özellikle de Komisyonun bunu dinlemesini istiyorum.

12 Mayıs 2019 tarihinde yayınlanan ve Cumhurbaşkanlığının 1044 sayılı yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim faaliyeti gösteren tesisler için uygulanacak fiyat ve süreler ile yerli katkı ilavesi kararını ana dayanak alan yönetmelikte "Güneş enerjisiyle üretilen üretim fazlası elektriğe EPDK tarafından yayınlanan abone grubuna ait perakende tek zamanlı aktif enerji bedeli uygulanır ve YEKDEM (Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması) kapsamında değerlendirilmek üzere on yıl süreyle satın alınır." ibaresi yer almaktaydı. Yayınlanan bu yönetmelikle birlikte Türkiye'de üretim yapan kuruluşlar, elektrik ihtiyacını karşılamak ve tükettiklerinden arta kalan elektrik enerjisinin olması hâlinde de bunu söz konusu madde uyarınca şebekeye satmak üzere girişimlerde bulundurlar. Sektör temsilcilerince bu süreçte 3 binin üzerinde kuruluşun bu alanda yatırım yaptığı belirtilmektedir. Bu yatırımlardan tamamlanmış olan santraller ve henüz yapım aşamasında olan santraller bulunmaktadır. Yatırımı tamamlanıp üretime geçen santraller, tüketim fazlası enerjilerini de söz konusu maddede belirtilen tarifeyle elektrik dağıtım şebekesine sattılar. Gelin görün ki bu uygulamayı sonlandıran yönetmelik değişikliği meydana geldi.

Yine, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), 11 Ağustos 2022 tarihinde yaptığı yönetmelik değişikliğiyle 16'ncı maddede "12/5/2019 tarihinden sonra yapılan başvurular neticesinde bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu almaya hak kazanan kişilerin, ihtiyacının üzerinde satışa konu edilebilecek üretim miktarı, ilişkili tüketim tesisinin toplam elektrik enerjisi tüketimini geçemez. Bu miktarın üzerinde sisteme verilen enerji YEKDEM'e bedelsiz katkı olarak dikkate alınır." dedi. Bu değişiklikle birlikte daha önceden tüketiminden fazla elektrik enerjisini sisteme bedeli karşılığında satan üreticiye, 11 Ağustos tarihinden itibaren herhangi bir ödeme yapılamayacağı ve bedelsiz bir şekilde ürettiği elektrik enerjisinin sisteme verileceği bildirilmiştir yani ürettiği enerjiyi bedava YEKDEM'e verecek üretici.

GES yani güneş enerji santralleri, bu daha önce çıkan yasayı dikkate alarak mükelleflerine imkânlar tanıdı, mükellefler de verilen bu destekle sanayiciler, iş insanları çok ciddi GES yatırımları yaparak önemli rakamlarda bankalara borçlandılar ve kredilerle bu sistemi kurmuş oldular. Ancak EPDK yayınlamış olduğu yeni yönetmelikle yatırımcıları zor durumda bırakmış olup bu yönetmelikle hâlihazırda yatırımı olan ve yatırım süreci devam edenler iflas etme riskiyle karşı karşıya bırakıldı. YEKDEM kapsamında değerlendirilmek üzere on yıl süreyle satma hakkı getirilmesi kararını veren bu siyasi iktidar ve onun enerji alanındaki yöneticilerinin kendileriydi.

AKP döneminde sıkça örneğini gördüğümüz günübirlik plansız kararlar sektörün geleceğinin yanı sıra ülkenin ekonomisini de baltalamaktadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurunuz efendim.

İMAM TAŞÇIER (Devamla) - Üç yıldan fazladır uygulanan bir kuralı, bir gecede geriye dönük olarak değiştirmenin başka sonuçları da olacaktır tabii. Tüketim fazlasını bedelsiz sisteme vermek zorunda kalan tesislerin bir kısmı sökülecek, bir kısmı kapasite azaltacak, kaynak israfları olacak ve bir kısım firma da iflas edecektir.

Yenilenebilir kaynaklara dayalı üretim kapasitesinin artması ithal kaynak bağımlılığının azalması açısından hayati öneme sahiptir. Bugün karşı karşıya kaldığımız enerjide dışa bağımlılık çıkmazından kurtulmanın en büyük anahtarlarından bir tanesi de yerli ekipmanlarla enerji yatırımlarına ağırlık vermektir. Kamu yararı gözetilerek yenilenebilir üretim kapasitesinin düşmesine engel olmak için söz konusu değişiklikten etkilenecek devrede veya tesis edilme aşamasında olan üretim tesisleri için acil bir ara çözüm bulunmalıdır.

Teşekkür ediyorum. (HDP sıralarından alkışlar)