CHP GRUBU ADINA ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

2023 yılı bütçesinin de milletimize hayırlı olmasını diliyorum.

Değerli milletvekilleri, elbette, yirmi yılda iş ve çalışma yaşamının muhalefetin ısrarları ve takibi sonucu bazı sorunları çözülmüştür. 3600 ek gösterge, taşerona kadro gibi sorunlar kısmen de olsa çözülmüştür ama hâlâ çözülemeyen, giderek derinleşen ve kronikleşmiş daha büyük sorunlar da önümüzde vardır. Ben, AK PARTİ'nin bir türlü çözemediği, çözmeyi başaramadığı bu sorunları bir kez daha ifade etmek istiyorum.

Değerli milletvekilleri, makyajlı TÜİK verilerine göre bile kasım ayındaki işsizlik yüzde 10,11'dir ama TÜİK iş aramaktan vazgeçenleri işsiz saymıyor, onları da dâhil ettiğimizde, geniş tanımlı işsizlik yüzde 21'dir. Avrupa Birliği ülkelerinde işsizlik oranı da ortalama yüzde 6,7 iken bizde ise yüzde 21'dir, genç işsizlikse yüzde 19,6'dır. Artık her evde bir işsiz genç vardır, ev hanımlarından sonra "ev gençleri" diye ifade edilen bir kavram AK PARTİ döneminde çıkmıştır. Gençlerimizin yüzde 76'sı çalışmak için yurt dışına gitmek istemektedir, imkânı olan da gidiyor. Sayın Bakan, sizce bu gençler neden yurt dışına gitmek istiyor, hiç bunu düşündünüz mü? (CHP sıralarından alkışlar) Çünkü ülkemizde gençler iyi bir gelecek bulamadıklarını biliyorlar ve görüyorlar. Yaptığınız yanlışlar sonucu nitelikli iş gücümüz Batılı ülkelere göçüyor, gençlerimizi kaybediyoruz. Yirmi yılda işsizliği çözemediğiniz gibi gençlerimize de iyi bir gelecek sağlayamadınız.

Değerli milletvekilleri, ülkemizde iş bulma konusunda şanslıysanız karşınıza da bu sefer düşük ücret gerçeği ortaya çıkıyor. İşçiler asgari ücrete veya bunun biraz üzerindeki düşük ücretlerle çalışmak zorunda kalıyorlar. Asgari ücret ise son on yılda dolar bazında erimiş, buna karşılık asgari ücretle çalışan sayısı da artmıştır. Yirmi yılda asgari ücret en fazla 2016 yılında 430 dolara kadar çıkmış bugünse 295 dolara kadar gerilemiştir. Son on yılda asgari ücret bizi kıskanan Almanya'da 1.621 euroya, Yunanistan'da 774 euroya, Çin'de ise 396 dolara çıkmış iken Avrupa'da asgari ücreti gerileyen tek ülke vardır, o da bizim ülkemizdir. (CHP sıralarından alkışlar) Bizim bir asgari ücretlimiz Çin'in bile gerisine düşmüştür çünkü Avrupa'da asgari ücretle çalışanların ortalaması yüzde 5 iken bizde yüzde 57'ye çıkmıştır. 10 milyon kişi asgari ücret veya biraz üzerinde ücrete çalışmaktadır. Bugün ülkemizde yaklaşık 8 milyon kişi ise asgari ücret bile alamamaktadır çünkü kayıt dışı çalışmaktadırlar ve sefalet ücretine mahkûmdurlar. Sayın Bakan, oysa herkes 2023 yılında en az 10 bin lira asgari ücreti hak etmektedir, bu kadar ücret almalıdır, bunu sağlamanızı bekliyoruz sizden Sayın Bakan. (CHP sıralarından alkışlar)

Değerli milletvekilleri, bir başka konu da emeklilikte yaşa takılanlar yani emekli olmayı hak ettikleri hâlde Cumhur İttifakı tarafından emekli olmaları engellenenler. Bugün 5 milyona yakın çalışan hâlâ emekli olamadı. Sayın Bakan, EYT görüşmelerini kamuoyundan ve Türkiye Büyük Millet Meclisinden gizliyor ve kapalı kapılar ardında yürütüyorsunuz, az önce de sanırım o görüşmeleri yapıyordunuz. Bakın, Çalışma Komisyonunun 11 muhalefet milletvekili Sayın Recep Akdağ'dan talepte bulunduk, dedik ki: EYT konusunu görüşelim ama Sayın Recep Akdağ 11 Komisyon üyesinin bunu talep etmesine rağmen bugüne kadar bu talebi yerine getirmedi. Bakın, şunu ifade etmek istiyorum; diyorsunuz ki: "Yeni bir sistem var ve Parlamento güçlendi ve kanunları milletvekilleri yapacak." EYT'yi konuşuyor tüm Türkiye şu anda ama Türkiye Büyük Millet Meclisinden bunu gizliyorsunuz. O zaman ne demek bu? Diyorsunuz ki: "Biz millete de danışmayız, milletvekiline de danışmayız, kendi bildiğimizi yaparız." Lütfen, EYT konusunu milletten de milletvekillerinden de kaçırmayın. (CHP sıralarından alkışlar) Komisyonu derhâl toplayın, EYT'lilerin sorunlarını birlikte çözelim ve çözüm üretelim. Sayın Bakan, ben bu bütçede EYT'liye bir kaynak ayrıldığını görmedim.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurunuz efendim.

ÜNAL DEMİRTAŞ (Devamla) - EYT'yle ilgili bir kaynak ayırdınız mı Sayın Bakan, varsa ne kadar ayırdınız? Bunu bir açıklar mısınız bize? Bakın, kamuoyunda EYT'yle ilgili yeni şartların konulacağı ve EYT'nin kapsamının daraltılacağı yönünde bir endişe var şu anda.

ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) - Endişe var.

ÜNAL DEMİRTAŞ (Devamla) - Sayın Bakan, ipe un sermeyin. 5 milyon EYT'linin hakkını "ama"sız "fakat"sız derhâl yerine getirin. Dağ fare doğurmasın Sayın Bakan. (CHP sıralarından alkışlar)

Değerli milletvekilleri, yirmi yılda emekli aylıklarında aylık bağlama oranları düşürüldü. İntibak yasası çıkmadı, aylıklar enflasyon karşısında eridi ve emekliler derin bir yoksulluğa sürüklendi. Açlık sınırının 7.785 lira olduğu ülkemizde milyonlarca emekli 3.500 lira aylığa mahkûm oldu. (CHP sıralarından alkışlar)