MHP GRUBU ADINA CEMAL ÇETİN (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nin 12'nci maddesi, hazine garantili imkân ve dış borcun ikrazı limiti, borç üstlerinin taahhüt limiti ve borçlanmaya ilişkin işlemler üzerine Milliyetçi Hareket Partisi Grubumuz adına söz almış bulunmaktayım. Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Her yıl bütçe kanununda yer alan bu maddeyle hazine garantili imkân ve dış borcun ikrazı limiti, sınırı belirlenmektedir. Hazine, dışarıdan kendi nam ve hesabına borçlandıktan sonra elde ettiği geliri içerideki kullanıcılara kredi olarak vermektedir. 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nin 12'nci maddesi 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un 5'inci maddesinin bir gereğidir. Bu kanunda, mali yıl içinde sağlanacak garantili imkân ve dış borcun ikraz limitinin bütçe kanunuyla belirlenmesi hüküm altına alınmıştır. Bu limitlerde, mali yıl içinde ülkenin kalkınma hedefleri dikkate alınarak piyasalarda güven ve istikrarın korunmasını, makroekonomik dengelerin gözetilmesini temel yük olarak benimsemektedir. Aynı zamanda, devletin iç ve dış borçlanmasından hibe almasına, hatta borç ve hibe vermesine, nakit yönetiminin maliye ve para politikalarıyla koordineli bir şekilde yürütülmesine varana kadar uyum içerisinde yürütüleceği konusu kanun gereğidir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yine bu kanunda açıkça yer alan 5'inci maddenin ikinci fıkrasına göre, borçlanma limiti değiştirilememektedir ancak borç yönetiminin ihtiyaçları ve gelişimi dikkate alınarak bu limit yıl içinde en fazla yüzde 5 oranında artırılabilecektir. Bu hükümler çerçevesinde düzenlenen 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nin 12'nci maddesinde, garantili imkân ve dış borcun ikrazı limiti 4,5 milyar ABD doları olarak belirlenmiştir. Bu değerin 2023 yılı merkezî yönetim bütçesi içerisindeki payı yüzde 2,3 kadarlık bir değere karşılık gelmektedir, garantili imkân ve dış borcun ikraz limitinin toplam borç stoku içerisindeki payı da yüzde 1'ler seviyesindedir.

Değerli milletvekilleri, borçlanma bütün ülkeler için sorun olmaya devam etmektedir. Avrupa Birliğinin yıllardır korumaya çalıştığı Maastricht Kriterleri bu dönemde delik deşik olmuştur. Avrupa Birliğinin yeni üye ülkeleri bir yana, güçlü ekonomileri de bu borç rakamlarının baskısı altındadır, ülkeler aşırı borç yükü altına girmiştir. AB tanımlı genel yönetim borç stokuna baktığımız takdirde, Kasım 2022 tarihiyle borç stokunun gayrisafi yurt içi hasılaya göre AB ortalaması yüzde 86,4; Yunanistan yüzde 182,1; İtalya yüzde 150,2; Portekiz yüzde 123,4; Belçika yüzde 108,3; Fransa yüzde 113,1; Almanya yüzde 67,2; İspanya yüzde 116,1; Türkiye ise yüzde 39,3 olarak görülmektedir. Türkiye büyük bir itidalle uygulamış olduğu politikalar sonucunda Avrupa Birliğinin belirlemiş olduğu kriterlere uyum sağlamış, garantili imkân ve dış borcun ikrazı limiti de kontrol edilebilir ve yönetilebilir seviyededir.

Değerli milletvekilleri, içerisinden geçtiğimiz pandemi süreci ve son dönemde Ukrayna-Rusya arasında ortaya çıkan gerilim devletlerin finansman ihtiyaçlarını daha da artırmıştır. Ülkeler bu süreçte finansmana erişim konusunda özellikle son dönemde bütün dünyada yaşanan yüksek faiz politikaları sebebiyle de oldukça büyük bedeller öder hâle gelmiştir. Borçlanmanın da zorunlu bir finansman aracı olduğunun farkındayız. Özellikle işletmeler için son üç yılda oluşan finansal zorlukların, petrol ve gıda krizi tabanlı fiyat baskılarıyla henüz sarılamamış bir yara olduğu gerçektir. Başta enerji ve gıda olmak üzere bütün sektörlerde büyük dalgalanmalar yaşanmış ve yaşanmaya devam etmektedir. Bu gibi dönemlerde devletin, vatandaşına yönelik kolaylaştırıcı imkânlar sunması ise kamu borcunu artırmaktadır. Covid-19 salgını ve yaşanan pandemi sürecinde bütün dünya ekonomisinde durgunluk yaşanmış, işletmeler zarar etmiş hatta iflaslar olmuştur; hâliyle ekonomiler küçülmüş, işsizlik artmıştır. Devletlerin borç yükü ve finansman ihtiyaçlarının artmasında da bu yaşananlar etkili olmuştur.

Değerli milletvekilleri, 2021 Yılı Sayıştay Genel Uygunluk Bildirimi'nde belirtildiği üzere yıl içerisinde imzalanan garanti anlaşmaları tutarı 4 milyar 182 milyon 761 bin 708,35 sent ABD dolarıdır. Bu tutar, belirlenen 4,5 milyar ABD dolarının altındadır. Dolayısıyla MHP Grubu adına söz almış bulunduğum 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nin 12'nci maddesi, hazine garantili imkân ve dış borcun ikrazı limiti ve borç üstlenim taahhüttü limiti ve borçlanmaya ilişkin işlemler üzerinde yer alan yetki ve düzenlemelerin ve ayrıca borçlanma rakamları ve borç limitlerinin kanuni çerçeveye uygun ve makul seviyelerde olduğu görülmektedir.

Değerli milletvekilleri, dünyada yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen Türkiye'miz dimdik ayaktadır. FETÖ'nün hain darbe girişimine rağmen, dünyada yaşanan pandemi sürecinin getirdiği olumsuzluklara rağmen, Ukrayna-Rusya savaşının meydana getirdiği krizlere rağmen; ülkemize duyulan husumet, gizli veya açık ambargolara rağmen -kaldı ki Türkiye bir Hollanda, Almanya değildir- komşuları iç savaşta yangın yerine dönmüş, oralarda yuvalanan hain terör örgütlerinin Türkiye'ye yönelik terör saldırılarına rağmen; bölücü, hain, bebek katili terör örgütünün hain terör saldırılarına rağmen; Hükûmeti yıkmak için çok acımasız, devlete zarar verecek muhalefete rağmen dimdik ayaktadır. Bu da Cumhur İttifakı ve Cumhurbaşkanlığı yönetim sistemi sayesinde olmuştur.

Önümüzde seçimler var, yapılacak seçimlerde Allah'ın izni ve milletimizin teveccühüyle Milliyetçi Hareket Partisi ve Cumhur İttifakı kazanacaktır. Cumhuriyetimizin yeni yüzyılı Türk ve Türkiye Yüzyılı olacaktır. (MHP ve AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar)

Bu duygu ve düşüncelerle 2023 yılı merkezî yönetim bütçesinin büyük Türk milletine ve ülkemize hayırlar getirmesini diliyor, Genel Kurulu bir kez daha saygılarımla selamlıyorum. (MHP ve AK PARTİ sıralarından alkışlar)