CHP GRUBU ADINA TAHSİN TARHAN (Kocaeli) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 395 sıra sayılı Kanun Teklifi'nin ikinci bölümü üzerine Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adına söz aldım. Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, teklifin adı TOBB ama ana düzenlemeleri perakende sektörünü ilgilendiriyor. Teklifi sunan arkadaşlarımız demek ki en çok TOBB'a dair düzenlemelere önem ve öncelik vermiş. Yıllardır sektörün talep ettiği hal yasası Meclisin raflarında tozlandı, perakende sektörü düzen istiyor. Bu teklifte ne halcilerin ne de perakende sektörünün sorunlarına çözüm var. Lobilerin gücüyle adrese teslim bir kanunu görüşüyoruz.

Değerli arkadaşlar, 2020 yılında pandemi nedeniyle tüm dünyada hayat durdu. Birçok ülke vatandaşına, esnafına pandemi nedeniyle yaşanan kapanmalarda doğrudan maddi destek sağlarken siz kredileri müjde gibi sunup başta esnaf ve sanatkârlar olmak üzere vatandaşı borç altına sokan hatta vatandaşından para isteyen bir devlet anlayışı sergilediniz. Yetmedi, borcunu borçla kapatsın diye Halkbank aracılığıyla verdiğiniz borç kapatma kredisini esnafa "Müjdemiz." diye açıkladınız.

Sayın milletvekilleri, TESK bünyesine kayıtlı 2 milyon esnaf ve sanatkâr var; bunların birçoğu küçük, bir kısmı da orta büyüklükteki işletme. Bankalara borçlu KOBİ sayısı 4,5 milyona erişmiş, borcu takibe düşen KOBİ'ler 350 bini geçmiş, esnaf ve sanatkârın kullandığı elektriğe ve doğal gaza zam üstüne zam gelmiş, kiralar almış başını gitmiş, 2022 yılında 100 bin esnaf kepenk kapatmış, 25 bin esnaf mesleği terk etmiş. Sanki esnaf ve sanatkârın çözülmeyi bekleyen dertleri yokmuş, en önemli meseleleri meslek kuruluşlarının olağanüstü genel kurula gitme koşullarını dörtte 1'den beşte 2'ye çıkarmakmış gibi 11'inci maddedeki düzenlemeyi getiriyorsunuz. Bu düzenleme esnaf ve sanatkârların demokratik haklarını kullanmasını zorlaştırmaktadır.

Değerli milletvekilleri, teklifin 12'nci maddesiyle toptancı hallerinde kiracı olanların kira sürelerini kanun hükmüyle altı yıl uzatmayı getiriyorsunuz. Gerekçe: Halcilerin masrafları artmasın, vatandaşa sebze ve meyve daha yüksek fiyata satılmasın. Sorunun gerçek sebebini çözmek yerine geçici çözümler üretiyorsunuz. Üreticinin üzerindeki maliyetleri düşürmek, taşımacılık maliyetlerini azaltmak; böylece, tarladan sofraya üreticinin de kazandığı, tüketicinin cebini yakmayan uygun fiyatlarla gıda tedarikini sağlayacak tedbirler almak yerine halcilerin kira sözleşmelerinin süresini uzatmak gibi geçici çözümler üretiyorsunuz. Yani halcilere ve vatandaşa göz kırparken aslında yine belediye gelirlerini tırpanlıyorsunuz. Şunu açıkça ifade etmek isteriz: Biz ne halcilerimiz yüksek maliyetle karşılaşsın ne de vatandaşımız gıdaya pahalıya ulaşsın isteriz. O nedenle bu düzenlemeyi olumlu buluyoruz ama düzenlemeyi belediye gelirleri kısılsın diye getirdiğinizi de biliyoruz. Bizim belediyelerimiz açısından bu sorun sorun değil; bizim belediyelerimiz sosyal demokrat ve halkçı belediyeler, rantçı belediyeler değil. (CHP sıralarından alkışlar)

Değerli arkadaşlar, teklifin 13'üncü ile 17'nci maddelerinde perakende sektörüne yönelik düzenlemelere yer verilmiş, 5 maddede değişiklik yapılıyor. Sektörün yıllardır beklediği düzenlemeleri getirmek yerine, yeni yükümlülükler ve cezalar getiriyorsunuz. Bu düzenlemeler sektörün sadece bir kesiminden görüş alınarak hazırlanmış, sektördeki küçük olanı koruyan düzenlemeler âdeta tırpanlanmış. Unutmayın, bu ülkedeki mahalle esnafımız, küçük sanatkârımız ülkenin çimentosudur; onları koruyup yaşatmak, Anayasa'nın 173'üncü maddesinin gereğidir.

Değerli arkadaşlar, halk, Meclisten EYT, vergi ve ceza affı düzenlemeleri beklerken Meclise üst üste, halkın gündeminden kopuk teklifler getiriliyor. Meclisten beklentilerin bu kadar yüksek olduğu bir dönemde, teklif, âdeta kaptı kaçtı bir şekilde, gerekli hazırlıklar yapılmadan gündeme getirilmiş. Teklifteki eksiklikler ve hatalar yüzünden Komisyonda AK PARTİ Grubu vekilleri dahi şaşırdılar. Teklifle "tedarik zincirinde haksız ticari uygulama" diye bir tanım getiriliyor, haksız ticari uygulama yapana ceza hükümleri düzenleniyor. İktidar, gıdada yaşanan yüksek enflasyon dönemine kendi politikalarının sebep olduğunu görmezden geldi. Pandemi sürecinde Genel Başkanımızın fiyat sabitleme önerisini o dönem ciddiye almadınız ve marketleri basmaya başladınız. Önce marketler basıldı, depolar stokçulukla suçlandı; sonuçta haksız fiyat uygulamasından 60 milyon Türk lirası ceza kesildi. Aylar sonra Genel Başkanımızın dediğine geldiniz. Getirilen bu teklifle bir aylık fiyat sabitlemesinin diyeti ödeniyor. "Küçük esnaf ve üreticiyi koruyacağız." diye getirilen Perakende Yasası'nı değiştiren bu teklifte yine lobiler galip. Oysa, sektörün beklediği düzenlemeler bunlar değil; sektör, zincir marketlerin karşısında küçük marketleri, bakkalı, kasabı, manavı koruyacak düzenlemeleri bekliyor. AVM'lerle ticaret sektörünü, şehir planlamasını, mahalle ve sokak alışverişini katlettiniz. Sektör sizden AVM'lere bir düzen getirmenizi, çalışma günlerinin düzenlenmesini, şehir merkezlerinde açılmasının önlenmesini bekliyor. Siz AVM partisi olmuş, Türkiye'nin dört bir yanını betona, ranta peşkeş çekiyorsunuz, "Ortak giderleri kim, ne kadar karşılayacak?" diye düzenlemeler getiriyorsunuz. Gelin, önergemize destek verin. Samimiyseniz AVM'ler ve zincir marketler hafta sonu valilik kararıyla belirlenecek bir gün çalışmasın.

Değerli arkadaşlar, sözleşmeliye kadro düzenlemesinde sözleşmeli askerî personel, sağlık personeli, akademik personel, belediye personeli, Meclis danışmanı gibi 100 binlerce kamu görevlisini görmezden gelen iktidar, 18'inci maddeyle 20 kamu görevlisi için kadro değişikliği düzenlemesini getiriyor. Halkın sorunlarına ve taleplerine gözlerini ve kulaklarını kapatan bu zihniyete halkımız "Yeter, söz milletindir." diyecek. (CHP sıralarından alkışlar) Millet ittifakı halk için ve halkla iktidara gelecek.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (CHP ve İYİ Parti sıralarından alkışlar)