CHP GRUBU ADINA ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 11 ilimizi etkileyen deprem hepimizin canını yaktı, yüreklerimizi dağladı. Ölenlere Allah'tan rahmet diliyor, yaralılara şifa temenni ediyorum.

Yaşam devam ediyor. Bölge, Türkiye'nin önemli bir tarım bölgesi, ülkemizin yüzde 20'sine hitap eden bitkisel üretimin de olduğu alan. Aynı zamanda, büyükbaş hayvancılığın yüzde 12'sinin, küçükbaş hayvancılığın da yüzde 16'sının bu bölgede yapıldığı dikkate alınırsa bu bölgenin tarımsal potansiyelinin korunması çok önemli. Bu bağlamda yapılması gerekenler var. Sayın Tarım ve Orman Bakanının açıklamalarını dinliyoruz, genelde olaya desteklerin hesaba yatması olarak bakıyor. Desteklerin hesaba yatmasından önce bölgenin sorunlarının iyi irdelenmesi gerekiyor. Ölen çiftçiler belirlenmeli, onların tarlasındaki ekilmiş ürünün üretiminin devamı sağlanmalı. Hayvancılık yapan küçük aile tipi işletmeler, özellikle büyükbaş hayvanların bağlı olmasından dolayı hayvanların yıkıntılar altında kalıp ölmesi nedeniyle o kişiler saptanıp hayvanları onlara verilmeli ve o bölgede kalmaları sağlanmalı. Para vererek çiftçiyi bölgeden göndermek yerine çiftçinin sorunları o bölgede saptanıp acil çözümler üretilmeli. Bölgeye dönüş öncelikle tarımla sağlanabilir. Esnafın dükkânı yıkıldı, evi yıkıldı ama çiftçi için tarlanın başına gidip bir konteyner koyarsanız, ona üretimi sağlayacak gübreyi verirseniz onun orada kalmasına yol açarsınız. Yem sorunu var, çok sayıda hayvan telef olmuş. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü eliyle bölgeye, ekili alanlara müdahale edilebilir, bölgede traktörler enkaz altında kaldığı için onların traktöre olan ihtiyaçları karşılanabilir. Şu anda doğal olarak üst gübrenin atılacağı ekili araziler var, bunlara gübre temin etmek gerekiyor. Hayvanlar için yem, tarım için gübre bölgede öncelikli ihtiyaç; bunlara yönelik çalışmalar yapılması lazım ama Tarım ve Orman Bakanı "Destekleri verdik." diyerek sorunun aşıldığını sanıyor. Bu nedenle, bölgedeki sorunlara kapsamlı biçimde Meclis olarak müdahale edelim, ortak çözüm üretelim.

Bakınız, Diyarbakır'daydım, çiftçilerimizin hesabına yatan desteklere enerji firması borçlarından dolayı el koymuş. Depreme maruz kalmış kişiye siz destek yatırıyorsunuz, ona ilk müdahale eden enerji firması; cebine para girmiyor. Sonra, Adana gibi, Diyarbakır gibi, depremden kısmi etkilenen illerdeki tarım alanları dikkate alındığında, buradaki çiftçinin sorunu diğer bölgedeki çiftçiyle veya hayvancılık yapanla doğrudan bağlı, niye? Çünkü birbirleri arasında gübre alımı olmuş, yem alımı olmuş, hayvan alımı olmuş, ürün alımı olmuş. Şimdi, alacağı paranın sahibi ölmüş, o ölünce parayı nasıl tahsil edecek? Doğal olarak, tarıma bir bütün olarak bakıldığında sorunları da kapsamlı olarak görülebilir. Örneğin, eğer siz köydeki hayvanın, koyunun kuzusunu, keçinin oğlağını stresle attığını görmezseniz ve o anlamda ona destek sağlamazsanız onun hayvancılığının sürdürülebilirliği sorunlu hâle gelir; önce bunları saptamak lazım. Ölen hayvan sayısını, düşük yapan hayvan sayısını, doğduktan sonra ölen oğlağın, kuzunun sayısını saptayıp bölgenin tarımda sürdürülebilirliğinin önünü açmak gerekiyor. Bunun için de bölgeye yönelik, tüm siyasi partilerin ortak bir çalışma yapacağı bir Meclis araştırması önergesi verdim çünkü gözlem olarak, sizin görmediğinizi farklı bir gözle bakanın görmesi bölge tarımını ayağa kaldırır. Yapıcı eleştirilerimizle biz katkıda bulunmak istiyoruz. Çiftçilerimizle gittik görüştük, hayvancılık yapanlarımızla gittik görüştük. Bitkisel üretimin dışında narenciye gibi Türkiye'nin yurt dışı satımı olan ürünlerde yaşanacak sorunlar var. Bunlara mevcudun yanına destek olacak biçimde değerlendirebilecek, objektif olarak da sorunlara eğilecek, çözüm üretecek bir anlayışla yaklaşmak Türkiye'nin bitkisel üretimdeki açığının önüne geçer.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

ÖMER FETHİ GÜRER (Devamla) - Aksi takdirde bölgedeki durum, özellikle yaz aylarında Türkiye'nin farklı ürünlerde sorun yaşamasına yol açabilir. Kuraklık ciddi olarak her bölgede sorun ama deprem yaşayan bölgelerde de kuraklığın etkisi var. Sulama suyuyla ilgili sorunlar devam ediyor. Yıkıntıların tarım alanlarına, göllere, dere boylarına dökülmesi, asbestli inşaat atıklarının bu bölgelerde olması sıkıntıların katlanmasına neden oluyor; gittiğimiz yerlerde gördük. Her zaman olduğu gibi, enkaz götürülüyor, dere boylarına ya da tarlaların yakınına dökülüyor. Burada asbestli tozların bitki üzerinde olumsuz etkisini eğer siz irdelemezseniz üretilen ürünle ilgili yaşayacağınız sorunları da görmemiş olursunuz. Onun için, bu bölgenin sorunlarını ilk günden beri yerinde bizler Cumhuriyet Halk Partisi milletvekilleri olarak takipteyiz. Bu konuda Meclis araştırması gündeme alınırsa desteğimizi de o anlamda vermek istiyor, yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.