BAKİ ŞİMŞEK (Mersin) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 6 Şubat 2023 Pazartesi günü meydana gelen ve 11 ilimizi etkileyen Kahramanmaraş merkezli depremlerin sonuçlarının tüm yönleriyle araştırılması, depreme dirençli yapı stokunun oluşturulması ve kentsel dönüşüm uygulamalarının etkinliğinin arttırılması için alınması gereken tedbirleri belirlemek amacıyla Meclis araştırması komisyonu kurulması üzerine Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına söz almış bulunmaktayım. Bu vesileyle Gazi Meclisi saygılarımla selamlıyorum.

6 Şubat 2023 tarihinde Pazarcık ilçesi merkezli 7.7 büyüklüğündeki deprem ile Elbistan merkezli 7.6 büyüklüğündeki deprem çok sayıda can kaybı ve yıkıma yol açmıştır. Depremin hemen akabinde, Hatay, İskenderun, Kırıkhan, Kumlu, Hassa, Nurdağı, İslâhiye, Kahramanmaraş, Afşin, Göksun, Elbistan başta olmak üzere, Milliyetçi Hareket Partisi milletvekillerimiz ve Ülkü Ocaklarımızla beraber deprem bölgesini ziyaret edip bir nebze olsun acılarını paylaşmaya, yaralarını sarmaya ve vatandaşlarımızın yanında yer almaya çalıştık. Bu vesileyle, depremde 45 bine yakın can kaybı olmuş, 165 binin üzerinde bina, yüz binlerce bağımsız bölüm yıkılmıştır. Hayatını kaybeden vatandaşlarımızın yakınlarına başsağlığı, yaralılara acil şifalar diliyorum.

Depremler yaşadığımız coğrafyada sık sık karşı karşıya kaldığımız ve sürekli ağır bedeller ödediğimiz doğal afetlerdir. Bu gerçekleri unutmadan gerekli önlemleri almak, dayanıklı binalar yapmak, mühendisliğin ve inşaatın tüm tekniklerini kullanarak can kayıplarının önüne geçmek hepimizin boynunun borcudur. Bugünden sonra, sadece 11 ilin değil tüm Türkiye'nin gündemi deprem gerçeğine karşı gerekli çalışmaları yapmak olmalıdır. Deprem bölgesinde, özellikle fay hattına yakın bölgelerde yıkımın ve can kaybının çok fazla olduğunu, zeminin sorunlu olduğu bölgelerde zemin sıvılaşması sebebiyle çok sayıda binanın çöktüğünü, binalar sağlam olsa bile zemin kötü olduğu için yıkılmış binlerce bina gördük. Proje, mühendislik ve inşaat tekniklerine uyulmaması, gerekli beton, demir ve işçilik kalitesinin eksik olması, kısmen de zemini iş yeri olup kolon kesme gibi sebeplerle ağır yıkımların olduğu görülmüştür. Bir diğeri de özellikle kırsal köylerde, eski yapılarda ve eski binalarda yıkımlar olmuştur.

Dolayısıyla yarın çok geç olabilir, bugünden herkes elini taşın altına koymalı, sorumluluk anlayışıyla hareket etmelidir. Radikal kararlar almak, acilen riskli binaları tespit edip risk oranlarına göre kentsel dönüşüme başlamak mecburiyetindeyiz. Deprem gerçeğine göre acil imar planları, sağlam zeminler üzerine uygun kat yüksekliklerinde sağlam binalar yapmak ve çok iyi denetim yapmak mecburiyetindeyiz. Yaşadığımız deprem gerçeği, binanın boyasından, konforundan ziyade sağlamlığının ne kadar önemli olduğunu göstermiştir. Mutlaka yatay mimariye önem vermek mecburiyetindeyiz. Kentsel dönüşüm projelerinde, kentsel dönüşüm alanlarına gidip şov yapmak yerine, bu dönüşümün önemini vatandaşlarımızla paylaşmak mecburiyetindeyiz ve ivedi bir şekilde kentsel dönüşüm projelerine hız vermek mecburiyetindeyiz.

Tektonik mimarisi, jeolojik yapısı, meteorolojik özellikleriyle Türkiye'miz doğal afetlerin risk ve tehlikelerine her zaman açıktır. Türkiye, dünyanın en başta gelen deprem kuşaklarından birinin üzerindedir, son yirmi üç yılda 4.5 üzerinde 39 deprem olmuştur. 1999 Gölcük depreminden sonra zemin etütlerinde ve hazır betonda zorunluluk getirilmiş, Deprem Yönetmeliği çıkarılmıştır. Son depremlerden sonra komşu il valilerinin deprem bölgesinde görevlendirilmesi ve o valilikteki TEDAŞ'ından diğer kurumlarına kadar, TELEKOM'una kadar bütün kurum personellerinin o bölgede görevlendirilmesi çok yerinde bir karar olmuştur, sorunların çözümünde kolaylık sağlamıştır.

2021 yılında Bakanlık 6,7 milyon riskli yapı tespit etmiş, bunların dönüştürülmesi gerektiğini belirtmiştir. Kaybedecek zamanımız yoktur, oyalanmaya hakkımız yoktur; devlet-millet el ele verip, Türkiye tek yürek olup bunların da üstesinden gelmek zorundayız.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

BAKİ ŞİMŞEK (Devamla) - Gün birleşme günüdür, gün dayanışma günüdür; herkes üzerine düşen sorumluluğu siyasi hesapları bir kenara bırakarak yerine getirmek mecburiyetindedir. Bu ülkenin geleceğini beraberce inşa etmek zorundayız.

Dile kemik, zihne fren, insana insaf şarttır. İzmir'deki Rıza Bey Apartmanı çöktüğünde sadece 1 tane enkazı kaç günde kaldırdığımızı unutmayalım. Burada sadece kepçenin, vincin olması yetmiyor; altta canlı olduğu için, o canlıya bir zarar verilmemesi için gayret gösteriliyor. 165 bin binanın yıkıldığı, yüz binlerce bağımsız bölümün yerle bir olduğu bir depremde insafı elden bırakmamamız gerekiyor. 800 bin insanımızın depremden zarar gördüğünü bir hafta içerisinde tespit edip e-devlet üzerinden bu insanlarımızın hesaplarına para aktaran, onların derdine derman olmaya çalışan bir Türkiye Cumhuriyeti vardır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Son sözlerinizi alayım.

BAKİ ŞİMŞEK (Devamla) - Bu duygu ve düşüncelerle hepinizi saygıyla selamlıyor, hayırlı çalışmalar diliyorum.