ZEKİ HAKAN SIDALI (Mersin) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bu teklifle, depremden zarar gören bölgelerin yeniden imarı için bir fon kurmak istiyorsunuz, güzel. Bir gecede hayatı altüst olan depremzedelerin ihtiyaçlarının eksiksiz bir şekilde giderilmesinin, onların yaralarının ivedilikle sarılmasının sonuna kadar takipçisiyiz.

Neredeyse depremin ilk gününden beri yardım toplanıyor. Farklı kanallarla toplanan yardımlar yüz milyarlarca lirayı geçti ama gelin görün ki yardım isteyen, "Su gönderin." diyen, "Çadır yok, sokakta kalıyoruz." diye feryat eden hâlen büyük bir kitle var. Yani temel ihtiyaçlar bile anlaşılıyor ki sınırlı bir şekilde karşılanmış. Tüm bunlar yaşanıyorken bir yandan "Yardımlar eksiksiz ulaştırılıyor, deprem sınavını alnımızın akıyla verdik." diyeceksiniz, diğer yandan "Kahvaltı veremediğimiz yerler var." diyeceksiniz. Şimdi soruyorum size: Bu söylediklerinizin hangisi doğru? Şunu bir vatandaş söylese ne "Ne diye devleti âciz gösteriyorsun?" demediğiniz kalır ne de hainliği ama siz, rahat rahat "Kahvaltılık yok; çay, şeker yok; terlik yok." diyebiliyorsunuz, sonra da helallik istiyorsunuz.

Depremin ilk anından itibaren koordine olamayan, enkaz altında kalana değil, enkazdan kendi imkânıyla çıkana bile vaktinde ulaşamayan sizler afetin felaket hâline gelmesinin ana sorumlususunuz. Neden afet, felaket oldu? Çünkü ne öncesini ne de sonrasını yönetebildiniz. İktidarınızda devleti ayakta tutan taşıyıcı kolonları birer birer kesip liyakatin yerine yakınlığı, ehliyetin yerine kayırmacılığı koyup önce asırlık kurumlarımızın içini boşalttınız; bu da yetmedi, AFAD gibi içi boş yeni kurumlar yarattınız. O kadar irtibatsızsınız ki 2 kurumunuz birbirinden habersiz. Bunu da zaten sabahki yaşanan selde bile gördük. İçi boş, kontrolü olmayan kurumlarınız yetmezmiş gibi şimdi bir de denetimden kaçırdığınız fonlarınız geliyor. Şimdi, bunların yeni bir modelini, Afet Yeniden İmar Fonunu görüşüyoruz. Teklif sahipleri Türkiye Tek Yürek Kampanyası'nda toplanan paraların bu Fona aktarılamayacağını söyledi. Bu para Fona gelmiyor, denetime girmiyor, depremzedeye de ne kadar gittiği belli değil. Peki, nereye gidiyor o zaman? Biz sanki bu filmi 15 Temmuz yardım paralarında da görmüştük.

Kıymetli milletvekilleri, görüştüğümüz 6'ncı maddede Fonun denetim süreci üzerine konuşuyoruz. Fonda yurt dışından gelecek yardımlar da olması sebebiyle bağımsız denetim uygulaması getiriliyor fakat hepimizin de çok iyi bildiği gibi bağımsız denetimler içerik denetimi değil yalnızca şekil denetimi. Bu Fonun kurulmasını, afetten etkilenen vatandaşlarımızın yaşam alanlarının yeniden imar edilmesini elbette ki destekliyoruz ancak geçmiş dönemlerde yaşadığımız fon süreçlerinde hepimizin yakından gördüğü aksaklıklar, denetimde yaşanan problemler de göz önünde bulundurulmalı veya bulundurulmalıydı. Bu doğrultuda, İYİ Parti olarak teklifimiz bu Fonun müstakil ve denetimden uzak bir şekilde değil bütçe içerisinde kurulması ki her bir kuruşun nereye harcandığı belli olsun. Böylece yurt dışından gelecek yardımların da yerine harcanıp harcanmadığı takip edilir hem de Fona giren çıkan paralar Sayıştay denetimine tabi tutulmuş olur.

Yeniden imar sürecini konuşurken depremin ülkemizin stratejik sektörlerinden biri olan tarımı da vurduğunu unutmamalıyız. Ülkemizin toplam tarım alanlarının yüzde 16'sı bu deprem bölgesinde. Deprem sebebiyle bölgedeki çiftçilerimiz sermaye varlıklarının büyük bir kısmını kaybetmiş durumda; alet ve makineler başta olmak üzere sulama sistemleri ve tarımsal altyapıları da maalesef zarar gördü. Zaten borç batağında olduğunu bildiğimiz bu çiftçilerimizin gelir kaynaklarını ve refahını kurutmuş durumda. Üretime devam etmeleri için kurumlara büyük görevler düşüyor. Öncelikle çok kapsamlı ve gerçekçi bir hasar tespit çalışması yapılmalı. Unutmayalım, doğru veri doğru çözümün anahtarıdır. Öncelikle hal sistemi, tedarik zinciri gibi aksamalar yüzünden çiftçilerimizin tarlada kalan ürünlerinin alınması için kurumlar hemen harekete geçmeli, mağduriyet giderilmeli.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ZEKİ HAKAN SIDALI (Devamla) - Başkanım, tamamlıyorum.

Üreticilerin üretime devam etmek için ihtiyacı olan tarım araçları temin edilmeli; tohum, gübre, ilaç başta olmak üzere tüm tarımsal girdilere ulaşmaları kolaylaştırılmalı, hatta bir yıl bölgeye destek amaçlı tüm bunlar devlet tarafından üstlenilmeli. Tarımsal iş gücü ve istihdam planlaması yapılarak somut destekler hayata geçirilmeli, aksi hâlde tarımsal üretimin de sürdürebilirliğinden söz etmek imkânsız olacak ve bu kapımızdaki gıda krizi, yüksek gıda enflasyonu ve yaşadığımız deprem afeti daha da etkili olacaktır.

Yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.