HDP GRUBU ADINA MURAT ÇEPNİ (İzmir) - Teşekkürler Başkan.

Genel Kurul ve değerli halkımız, son elli yılda 3 Van Gölü büyüklüğünde yani 1,3 milyon hektar sulak alan yok oldu. Türkiye'de, deprem sürecinde olduğu gibi, nasıl attığımız her adımı deprem gerçekliğine uygun olarak atmamız gerekiyorsa su varlıkları açısından da durum aynı biçimde. Yani su varlıkları hızla yok oluyor, Türkiye bir su yoksulu ülke durumuna gelmek üzere dolayısıyla bütün politikaların bu, su varlıklarının korunması üzerine inşa edilmesi gerekir.

Su varlıklarının yüzde 74'ü tarımda, 15'i evsel kullanımda, 11'i ise sanayide kullanılıyor fakat iktidarın su politikası yok. Su politikası dendiğinde iktidarın aklına gelen şey şudur: Bakanın ölümle sonuçlanan sel sonrasında "Toprak suya kavuştu." politikası dışında bir politikası yok yani su politikası eşittir rant ve talan politikası.

Kuraklıkla karşı karşıya kaldığımız bir ülkede sulak alanlar hızla yok oluyor ve sulak alanlar inşaata açılıyor. Buralarda aynı zamanda doğru ürün tercihinin yapılmamasından kaynaklı da -iktidarın tarım politikalarından kaynaklı- sulu tarım yapılıyor yani suyun kullanılmaması gereken bölgelerde sulu tarım yapılıyor. Örneğin, 1 litrelik atık su, 8 litre suyu kirletiyor.

Yine, sanayide suyun geri dönüşümü gerçekleştirilmiyor ve bu kirli sular yine doğayı ve suları ayrıyeten tekrar tekrar zehirliyor. Tarımsal sulamanın yüzde 88'i hâlâ vahşi sulamayla gerçekleştiriliyor. Damla sulama yüzde 1, mikro sulama ise yüzde sıfıra yakın.

Türkiye'de barajların dolu olup olmaması meselesi en çok tartışılan mesele; oysa, bu, sadece bir sonuç çünkü bütün tartışmalar bunun üzerinden gerçekleştiriliyor. Su varlıklarının yok olması aynı zamanda ormanların yok olmasıyla doğru orantılı çünkü orman varlıklarının sermayeye peşkeş çekilmesi, sanayiye açılması, inşaata açılması sonucunda aynı zamanda su varlıkları da buna bağlı olarak ortadan kalkıyor.

Peki, ne yapmak lazım? Yapılması gerekenler çok açık: Bir kere, ormanlar, sular, su varlıkları bir meta olarak ele alınamaz; buralar bir ticaret malzemesi olarak değerlendirilemez. Ormansızlaştırma politikası aynı zamanda bir yok olma politikasıdır.

Türkiye'nin fosil yakıtlardan kurtarılması tartışmalarını çok fazlasıyla yaptık. Küresel iklim krizi kapıdaki en büyük tehlikelerden bir tanesi.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayın sözlerinizi.

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Acilen, hızlıca yapılması gerekenler şunlardır: Halkın suya ücretsiz erişimi mutlaka sağlanmalıdır; su, alınıp satılabilen bir meta olmaktan çıkarılmalıdır; sanayide kullanılan su yüzde 100 geri dönüştürülmelidir; derin su deşarjı yasaklanmalıdır, bu konuda Marmara'da yaşanan müsilaj sorunu hatırlanmalıdır; biyolojik arıtma zorunlu hâle getirilmelidir; sulak alanlar imara açılmamalıdır, ormanlar talan edilmemelidir; bilim insanları, ekoloji örgütleri ve halka danışılmalıdır, sorulmalıdır; bilim insanlarına rağmen, bilime rağmen rant ve talan politikalarından vazgeçilmelidir. Suların korunması hayatidir, "Su hayattır." dediğimizde bunu böyle anlamalıyız.