AHMET VEHBİ BAKIRLIOĞLU (Manisa) - Saygıdeğer Başkanım, değerli milletvekilleri; Manisa'da yaşanan don felaketi sonrası zarar gören bağcılarımızın, bahçecilerimizin sorunlarını dile getirmek için söz aldım. Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, 29 Mart gecesi Manisa'da ciddi bir don felaketi yaşandı. Bu don olayından Sarıgöl, Alaşehir, Salihli, Ahmetli, Turgutlu, Gölmarmara, Akhisar ve Saruhanlı ilçelerimizde yaşayan yaklaşık 25 bin üzüm üreticisi ve Demirci, Selendi, Köprübaşı, Gördes'teki binlerce badem üreticisi ciddi zarar gördü. 30 Mart günü, Cumhuriyet Halk Partili milletvekilleri olarak zarar gören bağları ve üreticileri ziyaret ettik. Gördüğümüz manzara gerçekten içler acısıydı; zararın yüzde 100'ü bulduğu bağları görmek, ailesinin geleceğini o bağa bağlamış üreticinin çaresizliğini görmek, inanın, bizi derinden etkiledi.

Zirai don bir tabiat olayı, Yaradan tarafından gelmekte ve önceden tahmin edilse bile, bugünkü teknolojiyle zararını azaltmak mümkün ancak tamamen zarardan sakınmak imkânsız. Üreticinin yapması gereken en önemli tedbirlerden bir tanesi tarım sigortası yaptırmak. Üreticilerimizle yaptığımız sohbette, birçoğunun tarım sigortası yaptırmadığını, yaptıranların önemli bir kısmının poliçelerinde don teminatının olmadığını gördük. Neden diye sorduğumuzda aldığımız cevaplar üzüm üreticimizin yaşadığı açmazı bir kez daha gözler önüne serdi.

Değerli milletvekilleri, üreticilerimizin önemli bir kısmının artık TARSİM'e güveni kalmamış, hasar sonrası ekspertizlerin hizmetlerinden memnun değiller, ekspertiz sonrası hazırlanan raporların gerçek hasarı yansıtmadığını söylüyorlar ve bilhassa kesintilerin çok olduğundan şikâyetçiler. Primlerin yüksekliği ise bir diğer şikâyet konusu. Rakamlara baktığımız zaman üreticiye hak vermemek elde değil. Kimi bağlarda dekar başına bin lirayı geçmekte bu primler.

Kuru üzüm üreticimizin geçtiğimiz yıllarda yaşadığı sıkıntıları bu kürsüden defalarca dile getirdik. 3 sezon önce Toprak Mahsulleri Ofisi 9 numara üzüme 12,5 lira fiyat açıklamıştı, bir sonraki yıl ise maliyetlerin katlanmasına rağmen 13 lira fiyat açıklandı. Geçtiğimiz sene ise maliyeti 25 lira olan kuru üzüme 27 lira fiyat açıklandı. 27 lira fiyat açıklandı ancak yağışların neden olduğu kalite kaybının da etkisiyle 27 liraya üzüm satan üretici neredeyse yok. TMO "Armudun sapı, üzümün çöpü." dedi, kapısına gelen üreticiyi bir bir geri çevirdi. Manisalı çiftçi kuru üzümünü 10 lira ile 20 lira arasında satmak zorunda kaldı. Bizim hesabımıza göre en az 20 bin dekar bağ köklendi. Ekonomik kayıp ise yüzlerce milyon lira. Çiftçi feryat ederken kulaklarınız duymadı. 10-15 beş yaşındaki, binbir emekle, zahmetle yetiştirilen bağlar köklenirken ne yazık ki görmediniz. Şimdi soruyorum sizlere: Bu kadar hırpalanmış, yorulmuş üretici bu kadar yüksek sigorta primlerini nasıl ödesin? Üretici tarım sigortası yaptırmadı demek yanlış olur, doğrusu, sigorta yaptıramadı ve eğer önlem alınmazsa, geçmişte olduğu gibi üretici gene yalnız bırakılırsa önümüzdeki sene de binlerce dönüm bağ köklenecek.

Değerli milletvekilleri, ülkenin en önemli ihraç kalemlerinden biri olan ve dünya lideri olduğumuz çekirdeksiz kuru üzüm sektörü can çekişmekte; dünyadaki pazar payımız ve ihracat kilogram değeri her geçen gün azalmakta; fındıkta, tütünde olduğu gibi, ciddi bir tekelleşmeye doğru gidilmekte; TMO'nun müdahale alımları piyasayı regüle etmekten oldukça uzak; bir zamanlar rekoltenin üçte 1'ini alan ve işleyip ihraç eden TARİŞ, mal almaktan çekinir, korkar hâle durumda; artan maliyetler karşısında zararına mal satmak zorunda kalan üretici hızla üretimden uzaklaşıyor.

Çiftçimiz, tüm bu zorlukların yanında bir de artık âdeta bir kriz hâline gelmiş iklim değişikliğiyle mücadele etmek zorunda; zirai don ve dolu gibi meteorolojik olayların sıklığı ve şiddeti artıyor, göller kuruyor, yer altı suları çekiliyor, kuraklık kapıda. Bu durumda, şapkayı öne alıp düşünme vakti geldi de geçiyor. Bugün için acilen alınması gereken birtakım önlemler var.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurunuz efendim.

AHMET VEHBİ BAKIRLIOĞLU (Devamla) - Zarar gören çiftçilerimizin, özel bankalar dâhil bütün bankalara olan borçlarının ötelenip yapılandırılması gerekli. Yetmez; üretimin devam edebilmesi için, bu insanların evlerine ekmek götürebilmeleri için hibe ödemeleri yapılmalı, destekler artırılmalı.

Değerli milletvekilleri, yapılması gereken çok şey var ama ne yazık ki iktidarın bunları yapmaya niyeti yok. Sorun zaten iktidarın bizzat kendisi.

Manisalı üzüm üreticileri, sana söz, halkın iktidarında, geleceğe umutla bakacaksın; sana söz, yine baharları getireceğiz ve sana söz, umut hiç bitmeyecek.

Teşekkür ederim. (CHP sıralarından alkışlar)