ADEM ÇALKIN (Kars) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 30 Ekim 1920 Kars'ımızın kurtuluşu. Gazi Kars'ımızın kurtuluşunun 103'üncü yıl dönümünü büyük bir gurur ve heyecanla kutluyoruz. Bu cennet vatan uğruna şehadet şerbeti içen şehitlerimizi, eli öpülesi gazilerimizi rahmet ve minnetle yâd ediyorum. Gazi Meclisimizi ve necip milletimizi saygıyla selamlıyorum.

Coğrafyaların devletlerin ve şehirlerin kaderini belirlediği bir süreçte Kars, beş bin yıllık geçmişiyle Anadolu'nun Kafkasya'ya, Rusya'ya ve Türkistan'a açılan kapısıdır. Kars, geçmişi itibarıyla, Türkiye'nin Kafkasya başta olmak üzere Rusya ve İran'la ilişkilerinde önemli bir konuma sahip olmuştur. Selçuklulara kadar pek çok devletin eline geçen Kars, Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan tarafından 1064'te fethedildi. Böylece Büyük Selçuklu Devleti Anadolu'da bir köprübaşı elde ederken Anadolu'nun vatan hâline gelmesi bundan sonra başlayacaktı. Kars'ımızın 1064'te Sultan Alparslan'ın fethinden önce, büyük İslam âlimi Ebul Hasan Harakani tarafından manevi fethi gerçekleşmiştir. Kars, bu tarihten itibaren evladıresulden Ebul Hasan Harakani hazretlerinin önderliğinde İslam'ın önemli beldelerinden biri hâline gelmiştir.

Değerli milletvekilleri, Kars 1578'de Sultan III. Murat devrinde Lala Mustafa Paşa tarafından fethedilerek Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı Devleti Kafkasya coğrafyasında zayıfladıkça Kars vatanın birliğinin ve bütünlüğünün teminatı olmuştur. Zira tarih bize Kars düştüğünde Erzurum'un, Van'ın ve Trabzon'un düşebileceğini de göstermiştir.

Kars, 19'uncu yüzyılın başından itibaren Rus saldırılarına göğüs germek zorunda kalmıştır. 1853-1856 Kırım Harbi'nde ilk şehir savunması Kars'ta verilmiştir. Kars halkı vatan ve millet sevgisinin en güzel örneğini sergileyerek şehri savunmuş ve Rus ordusunu püskürterek "gazi" unvanı almaya hak kazanmıştır; Kars, Osmanlı döneminde gazilik unvanını alan tek şehirdir. Kars, 1878'de Rus işgaline uğrarken, kırk yıl boyunca Rus ve Ermeni mezalimine katlanmak zorunda kalmıştır. İşgal ve mezalim yıllarında şehrin dokusu yok edilerek Türk-İslam ahalisi göç ettirilmek zorunda bırakılmıştır; çarlık yönetimi bununla da yetinmeyerek şehre on binlerce Hristiyan unsuru yerleştirmiştir.

Değerli milletvekilleri, Birinci Dünya Savaşı'nda Kars, Türk-Rus mücadelesinin merkezinde yer almıştır. Osmanlı ordusu Sarıkamış Harekâtı'nda 90 bin şehit verirken hedef, Kars'ı ve Kafkasya Müslümanlarını Rus zulmünden kurtarmaktı. Sarıkamış, Çanakkale'den sonra en fazla şehidin verildiği muharebe olarak tarihe geçmiştir. Mondros Mütarekesi'ni takiben Kars, Türkiye'nin ilk millî teşkilatını ve Hükûmetini ortaya çıkarmıştır. Kars Millî Şûrası ve Cenub-i Garbi Kafkas Hükûmeti, İngilizlere, Ermenilere ve Gürcülere karşı varoluş mücadelesi verirken, Kars halkının teşkilatçılığı Millî Mücadele hareketine de örnek olmuştur.

Kars 1919'da Ermenistan tarafından işgal edilmiştir. Al bayrağa hasret geçen bir buçuk yılın ardından Şark Fatihi Kazım Karabekir Paşa komutasındaki ordumuz tarafından 30 Ekim 1920'de Taşnak zulmünden kurtarılmıştır; bir yıl sonra, 13 Ekim 1921'de Kars Antlaşması'na ev sahipliği yaparak bölgenin barış ve huzuruna büyük katkı sağlamıştır.

"Bir bayrak dalgalanıyor Kars Kalesi'nde

Karabekir Paşa'dan yadigâr kalmış.

Bir bayrak ki, günün her saatinde,

Hudut boylarına renk salmış.

Kars Kalesi'ndeki bayrağı

Taşıyan bilekler bükülmemiş.

Yıllar var ki, o bayraksız

Bu topraklar gülmemiş."

Rabb'im bizleri vatansız ve bayraksız bırakmasın.

Türkiye Yüzyılı'nda Cumhurbaşkanımız, Genel Başkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde ve AK PARTİ hükûmetleri döneminde petrol ve doğal gaz boru hattının yanı sıra Bakü-Tiflis-Kars Demir Yolu Hattı Azerbaycan'ı ekonomik açıdan Batı'ya bağlarken Kars'ımızı önemli bir merkez konumuna yükseltmiştir. Kars'ımızın sağlıktan ulaşıma, eğitimden turizme aldığı yatırımlarla inşası ve ihyası güçlenerek devam etmektedir.

Bu vesileyle, cumhuriyetimizin 100'üncü yılını kutluyor, cumhuriyetimizin banisi Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ü, silah arkadaşlarını ve Kars'ımızın fatihi Kazım Karabekir Paşa'yı, şehitlerimizi, gazilerimizi rahmet ve minnetle yâd ediyorum. Kars'ımızın kurtuluşunun 103'üncü yılını kutluyor, Gazi Meclisi saygıyla selamlıyorum.(AK PARTİ sıralarından alkışlar)