CHP GRUBU ADINA TALAT DİNÇER (Mersin) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yarın Öğretmenler Günü, ben de başta Başöğretmenimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere tüm öğretmenlerimizin Öğretmenler Günü'nü kutluyorum. Dilerim, cumhuriyetimizin 100'üncü yılında tüm öğretmenlerimize bir maaş ikramiye verilir ve bir nebze de olsa öğretmenlerimizin yüzleri güldürülür "Hakkını ödeyemeyiz." dediğimiz öğretmenlerimizin hak ettikleri haklarını veririz.

Sayın milletvekilleri, bugün Merkez Bankası Para Politikası Kurulu politika faizini 500 baz puan artırarak yüzde 40'a yükseltti. Seçimden önce Sayın Cumhurbaşkanının "Ben ekonomistim. Faiz sebep, enflasyon sonuç." diyerek faizi sürekli aşağı çekmesinin sonucu ortadadır. Gelinen noktada bırakın enflasyonu düşürmeyi, sürekli artışına bir türlü engel olunamıyor. Faizlerin yükselmesi hayat pahalılığının sürekli olarak artması anlamına gelmektedir. Artan faiz maliyetleri dolaylı olarak halkımıza yansımaktadır. Hayat pahalılığı günden güne arttığı gibi, üretici ürettiğinin bedelini alamamakta, tüketicilerimiz ise ellerindeki imkânlarla zorunlu ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanmaktadır. Halkımızın büyük bir bölümü yoksulluk içinde çırpınıyor; insanlarımız çaresiz, yarınlarından umutsuz, gelecek kaygısı içindeler.

Ülkemizdeki işletmelerin yüzde 99'u küçük ve orta ölçekli işletmeler, sayıları yaklaşık 3,5 milyon. Bu iş yerlerimiz bu faiz yükünü kaldırmakta zorlanıyorlar. Esnaf borç yükü altında, borcu borçla kapatıyor; birçoğu krediye ulaşamadığı gibi, krediye ulaşanlar da yüksek faiz nedeniyle ödeme güçlüğü içinde olup krediyi krediyle kapatmaktadır. Ülkemizdeki işletmelerimizin büyük bir bölümü krediye ulaşamamaktadır; ulaşamamalarının en büyük sebeplerinden biri sicil sorunudur. Sizlerin de bildiği gibi, ülkemizde geçmiş dönemlerde sayısız ekonomik kriz yaşandı; bunlardan bazıları 1994, 2000-2001, 2008-2012 ve 2018-2023 yılları arasında yaşanan krizlerdir. Bu krizleri işletmeler çıkarmadı ancak krizlerin faturalarını hep küçük ve orta ölçekli işletmeler ödedi. Bu kriz dönemlerinde binlerce işletme sahibi iş yerlerini kapattığı gibi, binlerce işletme sahibinin de senetleri protesto oldu, çekleri geç ödendi. Bu olumsuz sonuçlar işletme sahiplerinin sicillerine işlendi. Bankalar işletme sahiplerine kredi verirken kriz dönemlerindeki bu olumsuzlukları dikkate alarak kredilere onay vermedi, hatta birçok defa Türkiye Büyük Millet Meclisinde sicil affı kanunu çıkarılmasına rağmen bankalar bunu görmezden geldi, esnafı mağdur etti. Esnaf ve sanatkârlarımız Halk Bankası aracılığıyla kullandıkları yüzde 50 hazine destekli kredileri 2021 yılında yıllık yüzde 4 faizle kullanırken bugün bu faiz oranı yüzde 22,5; temerrüt faizi de bugün yüzde 33,5 olarak uygulanmaktadır. Ticari kredilerin ise yanına yaklaşılmıyor. Bugün itibarıyla ticari kredilerin faiz oranı yüzde 51-55 oranında, yarından itibaren bu oran yüzde 60'lara dayanır. Sizlere sormak isterim: İşletmeler bu faiz yüküyle nasıl üretim yapacaklar, kullandıkları kredileri geriye nasıl ödeyecekler? Ödemekte zorlanan işletme sahipleri hemen takibe atılıyor ve kredi miktarını ödemeyen esnafa ilaveten bir de temerrüt faizi ilave ediliyor. Kısacası, kredisini ödeyemeyen esnafın teminat gösterdiği gayrimenkulü de elinden alınıyor.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2023 yılı Ocak-Ekim aylarında protesto edilen senet sayısı 181.336 adet, toplam tutarı ise 13,7 milyar liradır. 2023 yılı Ocak-Ekim döneminde bankalara ibraz anında karşılıksız çıkan, 13,8 bin keşideciye ait 122 bin adet çekin toplam tutarı 44 milyar liradır. Verilen rakamlardan anlaşılacağı üzere, işletmelerimiz oldukça zorlu günler geçirmektedir. Bu ağır şartlar altında bırakın işletmelerini büyütmeyi, ellerindeki...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

TALAT DİNÇER (Devamla) - Sayın Başkan...