CHP GRUBU ADINA İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Tekirdağ) - Sayın Başkan, değerli vekiller; yüce Meclisi ve ekranları başında bizi izleyen vatandaşlarımızı sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bütçesi üzerinde grubumuz adına söz almış bulunmaktayım.

Sayın Bakan, Türkiye'nin deprem ülkesi olduğunu herhâlde sizler de biliyorsunuz. Naci Görür Hocamız açıkladı, ülkemizdeki riskli şehirlerin tek tek isimlerini saydı. Depreme hazırlık için ne yaptığınızı merak ediyorum. Afet yasası çıkardınız, mülkiyet tartışması doğdu. Riskli alanları tamamen rezerv alan ilan ettiğinizde planlama yetkisini siz aldığınızda insanların mülkiyet hakkını gasbetmeyeceğiniz konusunda sizden burada söz istiyoruz, buradan 81 milyona güvence vermenizi bekliyoruz çünkü herkes endişeli, deprem ve afetle mücadele eden kentlerin kıymetli yerlerine göz dikildiği endişesi hepimizde hâkim. Afet ve deprem konusunda bari rant hesabı yapmadığınızı bugün bu yüce Meclise, ekranları karşısındaki vatandaşlarımıza bir açıklayın, vatandaşlarımız bu sözü duysun.

Evet, ülkemiz iklim değişikliği ve buna bağlı gıda üretimi açısından riskli ülkeler arasında bulunmaktadır. Bakanlığın buna karşı gerekli önlemleri almamış olması ülkemizi gıda kriziyle baş başa bırakmıştır. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütünün (FAO) 10 Aralık 2023 Raporu'na baktığımızda dünyayı bekleyen tehlikeler çok net bir şekilde açıklanmıştır. 2022 yılında 738,9 milyon insan açlıkla karşı karşıya kalmış; 2,4 milyar insan da orta ve ciddi düzeyde yoksulluk krizi içerisinde; 3,1 milyardan fazla insanın da sağlıklı besine erişim sağlayamadığı görülmektedir. Yoksul kesimlerin proteinli gıdalara erişimi zorlaşmış, bu yüzden ülkemizde çocuklarımızda kansızlık ve boy kısalığı görüldüğü sağlıkla ilgili yapılan araştırmalarda bizzat tespit edilmiş.

Sera gazı emisyonları sebebiyle ortaya çıkan küresel iklim değişikliği gıda güvenliğini de tehdit etmektedir. Yetersiz beslenmeyle mücadele etmek, gıda güvencesini ve herkes için gıda hakkını savunmak açısından Türkiye tarımının tekrar yapılandırılması, iklim değişikliğine uygun yöntemlerin denenmesi gerekmektedir. Çeltik üretim yöntemleri ve toprak işleme uygulamaları gibi tarımsal yenilikler izlenmelidir. Aralıklı drenaj ve toprak işlemesiz tarım gibi akıllı tarım tekniklerinin uygulanması önem kazanmaktadır. Ortalama küresel sıcaklık her 1 santigrat derece arttığında, buğdayda yüzde 6, mısırda yüzde 7,4; pirinçte yüzde 3,2 verim düşüklüğü ortaya çıkmaktadır. Yine, bakınız, Hükûmetler Arası İklim Değişikliği Paneli'nin tahminlere göre 2050 yılında 3 derecelik sıcaklık artışı yüzde 25-30 verim düşüklüğüne sebep olacaktır. Şimdi buradan Sayın Bakanlara soruyorum: Acaba iklim değişikliğiyle ilgili ne yaptınız, ortaya koyun diyoruz. (CHP sıralarından alkışlar) Ama sizin yaptığınız tek bir şey var... FAO, iklim değişikliğine karşı ağaçlandırma, yeniden ormanlaştırma, toprak ve ekosistem restorasyonu gibi karbondioksiti giderme önlemlerini önermekteyken AK PARTİ iktidarı ne yapıyor? FAO diyor ki: "Ekosistem." Siz ise "rant sistemi" diye bağırıyorsunuz, haykırıyorsunuz ve her yeri ranta açıyorsunuz. Toprağı değil, talanı esas kılmışsınız yani sizin aklınızda ekosistem yerine talanistan var, talanistan; ülkemizi talan alanına çevirdiniz, madencilere talan ettirdiniz.

Şimdi, gelelim, ciğerlerimizin söküldüğünü hep beraber görüyoruz. Bu halkı nefessiz bırakıyorsunuz. Kanadalı altın madeni şirketi Alamos Gold Kaz Dağları'nın Balaban ve Kirazlı mevkisinde 45.650 ağacı keseceğini belirtti. Kaz Dağları neredeyse benim kafam gibi kele döndü. (CHP sıralarından alkışlar) Yani Kaz Dağları'na vurduğunuz hançerle 350 bine yakın ağacı katlettiniz. Siz ağaç katili bir iktidar olarak tarihe geçeceksiniz diyorum. Bu yıl da Akbelen'deki insanlarımızı dinlemeyip oradaki ağaçları talan ediyorsunuz. Niçin? Dört yıl kömür çıkaracaksınız ama yaklaşık yüz yıllık ağaçları talan ediyorsunuz yani geçmişimizi yok ediyorsunuz sadece dört yıl için.

Bakınız, zeytin ağaçlarını kestiniz, bugünlerde zeytinyağının fiyatı 500 liraya yaklaştı Sayın Bakan, bundan haberiniz var mı? Sizler geceleri rahat uyuyabilirsiniz ama biz uyuyamıyoruz. Vicdanlarınızın sesini de mi duymuyorsunuz Sayın Bakan diye buradan sesleniyorum. Kendi vicdanınıza bile sansür uyguluyorsunuz. Ağaç talanı yapanlara teşvik veriyorsunuz. Ya, utanmıyor musunuz, talan ediyor, siz de ona kalkıp teşvik veriyorsunuz! Bakın, YK Enerjiye 2018-2023 yıllarında 1 milyar 14 milyon 331 bin lira teşvik verdiniz. Yazıklar olsun sizlere, yazıklar olsun! (CHP sıralarından alkışlar) Evet, bu firmalar ağaç kesiyorlar, ağaç kıyımı yapıyorlar. 350 bin civarında ağacımız...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun.

İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Devamla) - 180 yaşında olanlar var. Bunlar karbondioksidi en iyi şekilde asimile edecek ağaçlar olmasına rağmen onların katline izin veriyorsunuz, diyorsunuz ki: "Ağaç dikecekler." Ya, 180 yıllık ağacın tuttuğu karbondioksit ile yeni dikilecek ağacın tutacağı karbondioksit aynı mı? Dünya Ay'a gidiyor, siz ise tersine gidiyorsunuz burada.

Yine, bakınız, meteorolojiye geldiğimizde... Meteoroloji Genel Müdürlüğümüz güzel çalışmalar yapıyor ama kurumlar arasında, maalesef, istişare yok. Bakınız, geçtiğimiz yıllarda kendi ilimde Çorlu tren katliamı oldu. Meteoroloji ile Ulaştırma ve diğer kurumlar irtibatlı olsaydı belki o gün olmayacaktı. Onun için diyoruz ki çiftçilerimizi sel, don, kuraklık ve doluya karşı uyarmak ve ürünlerindeki ziyanı önlemek açısından meteoroloji önemli ama koordinasyon da önemli.

Evet, ülkemiz su açısından fakir bir ülke, Tarım Bakanımız bunu ifade ediyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Devamla) - Son cümlem Başkanım, bitiriyorum; selamlıyorum bitiriyorum, önemli bir cümle var.

CAVİT ARI (Antalya) - Çok önemli Başkanım, bir dakika...

BAŞKAN - Buyurun.

İLHAMİ ÖZCAN AYGUN (Devamla) - Bu yüzden "yağmur hasadı" olarak adlandırılan, yağışla yüzey akışına geçen suyun biriktirilip kullanılması için gerekli çalışmaları yapmanız gerekiyor Sayın Bakan.

Tarımda güneş enerjisinin kullanımına dönük altyapı hazırlanmalı, erozyon önlenmeli, doğrudan ekim yöntemleri teşvik edilmeli, iklim değişikliği araştırma ve uygulama enstitüsü kurulmalıdır. Tarımda akıllı sulama sistemleriyle fazla su tüketimi engellenmelidir.

Bu uyarı ve önerilerle sözlerime son verirken yüce Meclisi ve ekran başındaki tüm vatandaşlarımızı saygı ve hürmetle selamlıyorum.

Sayın Bakan, bütçeniz hayırlı olsun diyorum ama inşallah bu söylemlerimizi de kulak arkası yapmazsınız.

Teşekkür ediyorum. (CHP sıralarından alkışlar)