İYİ PARTİ GRUBU ADINA BURHANETTİN KOCAMAZ (Mersin) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İYİ Parti Grubu olarak narenciye üreticilerinin yaşadıkları sorunlara yönelik vermiş olduğumuz Meclis araştırması önergesi üzerine söz aldım. Yüce Meclisi ve aziz milletimizi saygıyla selamlıyorum.

Ülkemizde uzun süredir izlenen yanlış tarım politikaları yüzünden çiftçiler üretim yapamaz, alın terinin ve emeklerinin karşılığını alamaz, zarar eder hâle gelmiştir. Narenciye üreticileri çok zor günler yaşamaktadır. Limon ve mandalina dalında kalmış, portakal maliyetinin çok çok altına düşmüştür. 2023 yılında üretim maliyetlerinin bir önceki yıla göre 3 kat artarak 4 TL seviyesine kadar gelmesine rağmen mandalina ve limon hasadının 1-1,5 TL'de seyretmesi üreticileri perişan etmiştir. Bu rakam toplama maliyeti bile değildir. Limon ve mandalina bahçede 1 TL'ye bile alıcı bulamazken marketlerde limonun kilosu 20-25 TL arasında, mandalinanın kilosu da 30-35 TL arasında fiyatlara satılmaktadır. Maliyetlerin çok altına düşen limon ve mandalinayla aynı kaderi paylaşan portakal da marketlerde kilosu 25-30 TL'ye satılmaktadır. İzlenen yanlış tarım politikaları yüzünden narenciye üreticisi umduğunu bulamaz ve alın terinin karşılığını alamazken tüketiciler de ortaya çıkan tekelleşme nedeniyle çok yüksek fiyatlara tüketmek zorunda kalmaktadır.

Bölgemizde kayısı ve muz konusunda da benzer durum yaşanmıştır. Ürünler tarlada zararına, âdeta bedavaya satılırken tezgâhlarda ise olabildiğince yüksek fiyata satış politikasına dönüşmüştür. Hükûmetin izlediği bu yanlış politikalar yüzünden, ülkemizin narenciye konusunda yıllardır çok zor şartlarda ve binbir emekle kazandığı dış pazarlar da maalesef kaybedilmiştir. Bilindiği gibi Hükûmet, tüm itirazlara rağmen 2020 yılında pandemiyi bahane ederek limon ihracatını dört ay süreyle yasaklamıştı. Bu yasak, limon ihraç etmiş olduğumuz ülkelerin başka pazarlara yönelmelerine yol açmış, dolayısıyla ülkemiz birçok dış pazarını bu şekilde kaybetmişti. Kaybedilen o pazarlar ne yazık ki bugüne kadar hâlâ geri kazanılamamış, Hükûmet de zaten bu konuda hiçbir gayret göstermemiştir. Mersin ve tüm Çukurova'daki narenciye üreticileri bugün kaybedilen o pazarların cezasını çekmekte, zarar etmektedir. Buna karşılık üreticinin zararı karşılanmamış, üretici artan borçlarıyla baş başa bırakılmıştır. Artan maliyetler, düşen fiyatlar ve kaybedilen pazarlar yüzünden narenciye üreticileri bugün kan ağlamaktadır. Limonu ve mandalinayı dalından toplamak bile azımsanmayacak bir maliyet gerektirmektedir. Toplama maliyetlerini karşılayamayan üreticiler, ürünlerini toplamak yerine ağaçlarını sökmeye başlamışlardır. Üreticileri yirmi iki yılda getirdiğiniz bu sefalet noktasıyla gurur duyabilirsiniz.

Geçen yıllara göre üreticilerin üretim maliyetleri yüzde 100'ün üzerinde artarak seçimlerden önce 18,63 TL olan mazotun bugün litresi 45,06 TL'ye yükselmiştir. Gübre, ilaç ve işçi yevmiyelerinde de fiyat artışları mazotu aratmamıştır. Tarlada ve bahçede üretim maliyetleri sürekli artarken artmayan tek şey, üreticiler için narenciyenin fiyatı olmuştur. Narenciye üreticisi bu yıl, daha önceki yıllarda sattıkları fiyatları dahi arar hâle gelmiştir. Bu arada narenciye üreticisi Hükûmetten, dalda kalan ürününü toplamak ve bahçesini önümüzdeki yıla hazırlamak için özel bir destek beklemektedir. Üretici, ihracat teşvik primlerinin zamanında ve yeterli seviyede yapılmasını istemektedir. Yirmi iki yıllık iktidarın beceriksizliği nedeniyle yapılamayan planlama, hiç olmazsa bundan sonra bir an evvel yapılmalıdır. Ayrıca, üreticiler, üretim fazlası olan ikinci sınıf ürünlerin Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılacak sanayi tesislerinde değerlendirilmesini talep etmektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, tamamlayın Sayın Kocamaz.

BURHANETTİN KOCAMAZ (Devamla) - Yine, üreticiler, kullandıkları ilaç ve gübrenin üretim maliyetlerine göre makul seviyelerden Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla kendilerine verilmesini istemektedir.

Önergemizin kabulünü diliyor, yüce Meclisi ve aziz milletimizi saygıyla selamlıyorum. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)