İYİ PARTİ GRUBU ADINA ERHAN USTA (Samsun) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Genel Kurulu saygıyla selamlarım.

Bizim İYİ Parti Grubu olarak bugünkü grup önerimiz Sakarya Doğal Gaz Sahası Projesi'yle ilgili olacak. Biliyorsunuz, burada bir proje yürütülüyor Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı tarafından. OTC (Offshore Technology Center) ortaklığı yani TPAO'nun bir bağlı ortaklığı bu projeyi yürütüyor. Şimdi, burada 2 tane faz var -çok kısa bir bilgi vereyim, ondan sonra eleştirilerime geçeceğim- faz 1'de 3,5 milyar metreküplük standart bir doğal gaz çıkarılması hedefleniyor, faz 2'de de 14 milyar metreküplük. Bu ikisinin toplamı -tabii, faz 2 2027'de devreye girecek, şu anda değil ama- Türkiye'nin bugünkü ihtiyacı çerçevesinde bakarsak ihtiyacının yaklaşık yüzde 30'unu karşılayacak nitelikte bu projede öngörülen miktarlar. Şimdi, faz 1'de 10 tane kuyu olacağı günlük 10 kuyudan 10 milyon metreküplük doğal gaz çıkarılacağı; faz 2'de de 40 kuyu olacağı ve toplam 40, ortalama her kuyudan 1 milyon metreküp gibi bir şey çıkarılacağı ifade edildi. Şimdi, bakıyoruz, elimizde gerçekleşmeler var faz 1'le ilgili. Değerli arkadaşlar, en son 2024 yılı Ocak ayı ortalaması günlük 10 milyon metreküpe karşı 2,4 milyon metreküplük bir üretim var. Geriye doğru baktığımızda 2023 Aralıkta 2,5 milyon metreküp; Kasımda 3,2; Ekimde 3,3; Eylülde 2,5 olmuş yani 10 milyon metreküp yerine yaklaşık 2,5-3 milyon civarında şu ana kadar ortalama bir üretim gerçekleşmiş.

Şimdi, buradaki, Sakarya Gaz Sahası'ndaki toplam sabit yatırım tutarı 145 milyar lira yani büyük bir proje, büyük bir bedel ve bu, devlet yardımı kapsamında yapılıyor; TPAO'ya da hazine tarafından ödeniyor, aynı zamanda teşvik belgesi verdi, dolayısıyla bütün teşviklerden, muafiyetlerden de istifade ediyor; bunlarda herhangi bir mahzur yok, elbette olması lazım. Şimdi, burada, bu proje kapsamında Ekim 2021'de bir Fransız bir de İngiliz firmasının konsorsiyumuyla bu saha geliştirme için 750 milyon dolarlık bir sözleşme imzalanıyor ve bu sözleşme hayata geçiriliyor. Yani burada dikkat ederseniz işte işin mali boyutunu vermeye çalışıyorum, katlandığımız maliyetleri. Mayıs 2023'te de bu Fransız ve İngiliz iki firmanın yanına bir İtalyan firması katılarak o konsorsiyuma yine ilave bir 750 milyon dolarlık saha geliştirme anlaşması imzalanıyor ve bunlar hayata geçiriliyor.

Şimdi, TPAO, ayrıca, 2022 yılında artan giderlerini karşılamak için -özellikle bu sondaj gemileri için- 3,2 milyar dolarlık bir kredi kullanıyor. Bu kredinin, sadece bu kredinin öngörülen faizi yaklaşık 1 milyar dolar; 956 milyon dolarlık da bir faizi olacak.

Şimdi, değerli arkadaşlar, bu kadar büyük bir proje. Türkiye'nin, petrol bulmasından, doğal gaz bulmasından hepimiz Türk milletinin bir ferdi olarak mutlu oluruz, mesut oluruz ve iftihar ederiz ancak çok büyük bir iş. Bu işi kimler yönetiyor diye bakıyorsunuz; mesela, şimdi, Yönetim Kurulu üyeleri var burada elimde, CV'lerini falan da aldım. Bu arkadaşlara baktığınız zaman, hiçbirisinin uzmanlık alanı aslında bu işlerle ilgili değil yani bu kadar büyük bir iş yürütülüyor ama bu işin başındaki insanlar aslında bu sektörden değil. Sektör derken hepsinin petrolcü, madenci olması gerekmez; elbette burada bir işletmeci falan gerekli ama işte 1'isi hukuk fakültesinden, 3'ü iktisat fakültesinden, 1'isi işletmeden falan olunca da yani bu kadar büyük işleri bu insanlar nasıl yürütecek, nasıl karar verecek diye insan sormadan edemiyor. Dolayısıyla, burada ehliyet açısından ciddi bir sıkıntı var.

Şimdi, buranın bir de Genel Müdürü vardı; hiç duyduk mu mesela bu Genel Müdürün 1 Şubat 2024'te görevden alındığını? Duymadık. Sessiz sedasız bir şekilde bu Genel Müdür emekliye ayırıldı. Şimdi, oysaki bu vatandaş son dönemde, özellikle her seçim öncesi gaz bulan, petrol bulan bir arkadaşımızdı yani eğer bu bize söylenilen şeyler doğruysa çok başarılı birisi olması lazımdı. Bu arkadaş niye görevden alındı? İşte, ben bunu burada sormak istiyorum yani bir çelişki var; başarılıysa görevden alınmaması, tam tersine işini yapması lazımdı. Bir başarısızlık var da o başarısızlığın üstü mü örtülüyor? Böyle alelacele, paldır küldür, sessiz sedasız bir şey mi yapılıyor? Tabii, insan bunu sormadan edemiyor.

Şimdi, ne yapıldı? Tabii, seçim öncesi hepimiz biliyoruz, bu Sakarya Sahası Gaz Yakma Töreni yapıldı, değil mi? Yani bu seçimlerden önce, kurulmamış, yapılmamış bir tesis için açılış yapıldı; ondan sonra... Filyos tesisleri üretim kapasitesi bugün sadece yüzde 2 arkadaşlar yani toplam tüketimin yüzde 2'si kadar bir üretim olacak bir yerde sanki... Efendim, bir de biliyorsunuz, işte "Hanelere 25 metreküplük doğal gaz bedava verilecek." dendi yani "Türkiye doğal gaza boğuldu, doydu ve ondan sonra doğal gazın bir kısmını evlere de artık -en azından hanelere- bedava veriyoruz." diye seçim öncesi bir hava estirildi. Kimin doğal gazıydı bu? Filyos'ta yakılan doğal gaz da bedava dağıtılan doğal gaz da Ruslardan para vererek aldığımız hatta parasını veremeyerek aldığımız...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Usta, lütfen tamamlayın.

ERHAN USTA (Devamla) - Arkadaşlar, BOTAŞ'ın borçlarını ödeyemediği, parasını veremediği doğal gazı burada yaktık, bir şov yaptık, ondan sonra bunu da millete dağıttık; böyle bir şeyi kabul etmek mümkün değil. Test aşaması bile tamamlanmadan, sanki bu üretim tesisleri açılmış gibi seçim öncesinde bir hava estirdi; bu havayı estiren bürokrat da şimdi görevden alındı; bakalım siyasetçiler ne yapacak şimdi.

Yani özetle şu: Bu konuyu Meclis araştırsın, burada milyarlarca dolarlık bir maliyet var. "Bu iş nasıl daha sağlıklı yürütülebilir, nasıl sürdürülebilir, bunun için ne yaparsak bu katlandığımız maliyetlerin ülke olarak menfaatini, faydasını görürüz" anlayışıyla bu işin Meclis tarafından konuşulması lazım, araştırılması lazım. Biz, bu önergemizi bu amaçla verdik. Burada hakikaten bir hayal peşinde mi koşuldu veya bu milletin milyarlarca dolarlık kaynağı bir seçim malzemesi mi yapıldı; bu konunun araştırılması gerekir diye düşünüyorum. Bu konuda da sizlerden de önergemize destek bekliyoruz.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Teşekkür ederim. (İYİ Parti ve Saadet Partisi sıralarından alkışlar)