MHP GRUBU ADINA MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşülmekte olan 126 sıra sayılı Kanun Teklifi'nin birinci bölümü üzerine Milliyetçi Hareket Partisi Grubu adına söz aldım. Hepinizi hürmetle selamlıyorum.

Kanun teklifiyle ülkemizde kripto varlık ekosisteminin düzenlenmesi ve denetlenmesi amacıyla Sermaye Piyasası Kanunu'nda ek ve değişiklikler yapılmaktadır.

Dünyada kripto varlık piyasası 1,5 ile 2,5 trilyon dolar arasında seyretmektedir; ülkemizde ise genel olarak 5 milyar doların altında olup parasal büyüklük bakımından dünya toplamı içerisinde binde 2'ler düzeyindedir. Bununla birlikte, ülkemizde kripto varlık platformlarından işlem yapan kişi sayısı 10 milyon civarındadır. Hâlihazırda, ülkemizde kripto varlıklara yönelik yasal bir düzenleme bulunmamakta olup Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Mali Suçları Araştırma Kurulu kendi yetki alanlarında yönetmelik düzeyinde bazı düzenlemeler yapmışlardır. Bu teklif, kripto varlıklara yönelik kanun düzeyindeki ilk düzenleme olacaktır.

Teklifte, kripto varlık, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ve değer veya hak ifade edebilen gayrimaddi varlıklar olarak tanımlanmaktadır. Kripto varlıkların transfer edilebilmesini ve depolanmasını sağlayan yazılım, donanım veya sistemler "cüzdan" olarak tanımlanırken kripto varlık alım satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer, saklama ve diğer işlemlerin gerçekleştirildiği kuruluşlar "platform" olarak tanımlanmaktadır. Kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti ise platformların faaliyetleri, kripto varlıkların saklanması faaliyeti, Türkiye'de yerleşik kişilerin platformlar nezdinde yapabilecekleri alım satım ve transfer işlemleri olarak düzenlenmektedir.

Sermaye piyasası araçlarına özgü haklar sağlayan kripto varlıklara ilişkin olarak düzenleyici işlemler tesis etme, özel ve genel nitelikte kararlar alma ve tedbir ve yaptırım uygulama konusunda Sermaye Piyasası Kurulu yetkili kılınmaktadır. Sermaye Piyasası Kurulu düzenleyici, kural koyucu ve denetleyici bir kurumumuz olup kripto varlıklar konusunda yetki verilmesi doğaldır ve de isabetlidir.

Teklife göre, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kurulmaları ve faaliyet göstermeleri için SPK'den faaliyet izni alınması gerekmektedir. Bunların kuruluş ve faaliyet şartları SPK tarafından ikincil düzenlemelerle belirlenecektir.

Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının bilgi sistemleri ve teknolojik altyapıları konularında TÜBİTAK'ın belirleyeceği kriterlere uygunluk aranacaktır. Böylece bilgi sistemleri ve teknolojik altyapının güvenilirliğinin sağlanması amaçlanmaktadır.

Platformlar üzerinden kripto varlıklarının alınıp satılmasına, takasına, transferine ve saklanmasına ilişkin usul ve esaslar SPK tarafından düzenlenecektir.

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları ile müşterileri arasında sözleşme imzalanması zorunlu tutulmaktadır. Platformlar nezdinde işlem görecek kripto varlıkların belirlenmesine ve bunların işlem görmesinin sonlandırılmasına ilişkin yazılı listeleme prosedürü oluşturma zorunluluğu getirilmektedir. Platformlarda gerçekleştirilen tüm transfer işlemlerinin kayıt altına alınmasına yönelik yükümlülük getirilerek platform nezdindeki hareketler bakımından uluslararası ilkelere uygun şekilde şeffaflık sağlanması amaçlanmaktadır.

Müşterilerin kripto varlık transfer işlemlerinde Sermaye Piyasası Kurulu ve Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yapılan düzenlemelere uyulması öngörülmektedir. Müşteri nakitlerinin ve kripto varlıklarının hizmet sağlayıcıların varlıklarından ayrı olarak tutulmasına yönelik düzenleme yapılmaktadır. Kripto varlıklara yönelik yatırım danışmanlığı ve portföy yöneticiliği yapılmasına ilişkin usul ve esaslar SPK tarafından belirlenecektir. Kitle fonlama platformlarının ve kripto varlık hizmet sağlayıcıların Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğine üye olmaları zorunlu tutulmaktadır.

Değerli milletvekilleri, teklifte kripto varlık hizmet sağlayıcılarının hukuka aykırı faaliyetleri için uygulanacak tedbirler de belirlenmektedir. Kripto varlık hizmet sağlayıcılara yönelik denetim yetkisi SPK'ye verilmektedir. Hukuka aykırı faaliyetleri ile siber saldırı, bilgi güvenliği ihlali gibi fiillerden kripto varlık hizmet sağlayıcılarının sorumlu oldukları platform, Yönetim Kurulu üyelerinin de kusurlarına ve durumun gereklerine göre sorumlu tutulacakları ve şahsi sorumluluk kapsamında zimmet hükümlerine tabi olacakları düzenlenmektedir. İzinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyetinde bulunanlara ve zimmet suçunu işleyen kripto varlık hizmet sağlayıcılarının yöneticilerine ve mensuplarına hapis cezası öngörülmektedir. İzinsiz sermaye piyasası faaliyetleriyle bilgi suiistimali ve piyasa dolandırıcılığı ile piyasa bozucu eylemlerin internet aracılığıyla yürütüldüğünün tespit edilmesi hâlinde içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararlarının SPK tarafından alınması ve uygulanmak üzere Erişim Sağlayıcıları Birliğine bildirilmesi düzenlenmektedir. Bu yolla, yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması amaçlanmaktadır. Sermaye Piyasası Kurulunun tüm kararlarına olduğu gibi erişimin engellenmesi ve içeriğin çıkarılması kararlarına karşı da yargı yolu açıktır. Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte, mevcut kripto varlık hizmet sağlayıcıların bir ay içerisinde SPK'ye başvuruda bulunmaları, aksi takdirde üç ay içinde tasfiye kararı almaları düzenlenmektedir.

Sonuç olarak kanun teklifiyle, ülkemizde kripto varlıklara dair piyasanın kamu otoritesi gözetimi ve denetimi altında güvenli bir alan hâline getirilmesi ve yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması amaçlanmaktadır. Bunun yanı sıra, bu düzenlemenin finansal istikrarın korunmasına, kara para aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenmesine yönelik etkilerinin de olacağı değerlendirilmektedir.

Türkiye, Ekim 2021'de Mali Eylem Görev Gücünün 15 no.lu teknik standardı kapsamında "kısmi uyumlu" kategorisine alınmıştır. Bu konuda yöneltilen tavsiyelerinin yerine getirilmesi konusunda teknik çalışmalar tamamlanmış ve Mali Eylem Görev Gücü tarafından da yerinde denetim yapılmış olup gelen bilgiler teknik raporun olumlu olduğu yönündedir. Nitekim, Mali Eylem Görev Gücünün 28 Haziranda Singapur'da yapılacak Genel Kurulunda Türkiye'nin gri listeden çıkarılması beklenmektedir. Bu durum ülkemize sermaye akışını daha da hızlandıracaktır.

Değerli milletvekilleri, ekonomi programımız kararlı bir şekilde uygulanmakta, makro finansal göstergeler belirgin bir şekilde iyileşmektedir. Merkez Bankası brüt rezervleri 146 milyar doları aşmıştır. Ülkemizin risk primi düşmüş, kredi notu artmış, görünümü pozitife dönmüştür. İhracat bu yılın ilk beş ayında yüzde 4,5 artarken ithalat yüzde 9,3 azalmıştır. Dış ticaret açığı bu dönemde 19,3 milyar dolar, yıllık ise 35,2 milyar dolar azalmıştır. Cari açık ocak-nisan döneminde 13,5 milyar dolar, yıllık 23,7 milyar dolar azalmıştır. Türk ekonomisi 2024 yılı ilk çeyreğinde yüzde 5,7 büyümüş, net dış talebin katkısı 5 çeyrek sonra pozitife dönerek 1,6 puan olmuştur. Yatırımlar yüzde 10,3 artarken makine ve teçhizat yatırımları dört buçuk yıldır aralıksız büyümektedir. Nisan ayı itibarıyla yıllık 983 bin ilave istihdam sağlanmış, işsizlik oranı son on iki yılın en düşük seviyesi olan yüzde 8,5'e gerilemiştir. Yıllık enflasyonda en kötü geride kalmış, belirgin ve kalıcı düşüş dönemine girilmiştir. Bununla birlikte, önümüzdeki süreçte Türk ve Türkiye Yüzyılı'na temel olacak kalıcı ve güçlü reformları peş peşe hayata geçirmeliyiz.

Cumhur İttifakı olarak bizim gayemiz, her insanımızın adil, huzurlu ve güvenli bir hayatla birlikte ekonomik rahatlığa erişmesidir. Kim ne derse desin, Cumhur İttifakı tüm meselelerin üstesinden gelmeye, milletimizin refah seviyesini yükseltmeye, millî menfaatlerimizi korumaya kararlı ve muktedirdir.

Kanun teklifinin ülkemize ve milletimize hayırlar getirmesini niyaz ediyor, sizlere ve Türk milletine saygılarımı sunuyorum. (MHP ve AK PARTİ sıralarından alkışlar)