MUSTAFA KAYA (İstanbul) - Sayın Başkanım, saygıdeğer milletvekilleri; 25'inci madde, ihracat kalemlerinin düzenlenmesinde, ihracatın canlanmasında çok önemli olan serbest bölgeleri kapsıyor. Bu madde şunu içeriyor, getirilen teklifle deniliyor ki: Bundan önce serbest bölgede faaliyet gösteren şirketlerin yaptıkları faaliyetlerin tamamı istisna dâhilindeydi ama şimdi ihracatlarının istisnası devam edecek ama yurt içine yaptıkları ticaretlerinde istisnalar kalkacak. İlk duyduğunuzda sanki olumlu bir şey gibi hissediyorsunuz ama işin arka planında farklı gerekçeler var, daha doğrusu bu gerekçelerin düşünülmesi gerekir. Yani sizler de biliyorsunuz "vergi güvenlik müessesesi" "izaha davet müessesesi" gibi kavramlar 3'üncü maddeye dercedilmiş fakat şimdi, bunların, serbest bölgede faaliyet gösteren bu şirketlerin ilgi alanıyla çok örtüşen bir tarafı yok çünkü serbest bölgede faaliyet gösteren şirketlerin ürünlerinin yüzde 75'i zaten ihracat kalemi, yüzde 25'i iç piyasaya satılıyor, satılanlardan da toplam 2,5 milyar liralık bir vergi geliri elde edilecek zannediliyor.

Şimdi, vergi gelirlerini artırmak adına her önüne gelen kavramdan, her önüne gelen kurumdan, her faaliyetten vergi alma mantığının tam anlamıyla serbest bölgelere getirilip oturtulması ülkenin ihracatına bir anlamda darbedir arkadaşlar. Niçin? Çünkü burada faaliyet gösteren şirketlerin tamamı -yerli olsun yabancı olsun- doğal olarak kendi ülke sınırlarımız içinde olmasına rağmen ülke dışındaymış gibi muamele görüyor. Ayrıca, bunlar faaliyetlerinde çeşitli istisnalara, çeşitli desteklere, çeşitli teşviklere muhataplar dolayısıyla ihracatın desteklenmesi noktasında önemli bir vazife üstleniyorlar. Burada ayrıca, 100 bin insan çalışıyor yani siz buradan 2,5 milyar lira vergi geliri elde edeceğim diye bir mantıkla hareket ederseniz, bu sefer oradaki faaliyetlerin sınırlandırılmasına, kısıtlanmasına ve 2,5 milyar alacağım derken 100 bin istihdamın farklı şekilde etkilenmesine sebep olabilirsiniz.

Ayrıca, bir şey söyleyeyim değerli arkadaşlar, Türkiye'de 19 tane serbest bölge var; bir tanesi 2021 yılında kurulmuş, ondan öncekilerin tamamı 2000 yılından önce yani 19 serbest bölgenin 18 tanesi zaten bu iktidar döneminden önce kurulmuş. Dolayısıyla ihracata dönük adımların atıldığı; bölge, lokasyon seçimi, limana yakınlık, limana uzaklık, bütün bu değerlendirmelerin yapıldığı bir anlayış zaten devletimizin aklında mevcut. Ama 2021 yılında bir tane serbest bölge kurulmuş, şimdi o serbest bölgenin, bölgelerin faaliyetlerini artırmak dururken böyle bir anlayışın ihracata zarar vereceğini düşünüyorum.

Ayrıca şunu söyleyeyim: Değerli arkadaşlar, şu anda -Jebel Ali- Birleşik Arap Emirlikleri, Hong Kong, Singapur, Cebelitarık, Brezilya gibi ülkelerde yani çoğu gelişmekte olan ülkelerde bir anlamda serbest bölgelere yapılan yatırımla beraber ihracatı teşvik var. Türkiye gibi geçiş noktası olan, ticaret yollarının merkezinde bulunan bir ülkede serbest bölgelerin önünü açmak, oraya yabancı, yerli yatırımcıların gelişini sağlamak, temin etmek, istihdamı artırmak Türkiye'nin ihracatına katkı yapar. Bu tür küçük hesaplarla "2,5 milyar vergi geliri elde edeceğim." diye böyle küçük hesaplarla biz burayı, serbest bölgeleri sıkıştırmaya, köşeye sıkıştırmaya başlarsak maalesef burada ihracatımız zarar görür.

Şu da önemli: Odaklanılması gereken yüksek teknoloji ürünlerinin ihracatı; bununla ilgili haberler duyduğumuzda elbette seviniyoruz ama rakamlar bunu söylemiyor. Niçin? Birkaç tane örnek vereceğim: 2023 yılında ihracatta kilogram başına elde ettiğimiz gelir 1,57 dolar imiş, 2024'te 1,42 dolara düşmüş. Peki, aynı şekilde yani gelişmiş ülkelerin, diğer ülkelerin kilogram başına ihracat gelirleri ne kadar? Mesela Japonya'da 3,86 dolarmış, Almanya'da 3,68 dolarmış, İtalya'da 3,21; Güney Kore'de 2,70 gibi.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Kaya, lütfen tamamlayın.

MUSTAFA KAYA (Devamla) - Teşekkür ediyorum.

Yani değerli arkadaşlar, şimdi bizim odaklanmamız gereken ihracatımızı daha büyütmek, ihracatımızı daha geliştirmek iken böylesine serbest bölgelerde ihracatı yani oradaki insanları tedirgin edecek, oradaki insanların yatırımlarını gözden geçirmesine sebep olacak tarzdaki yaklaşımlardan uzak durmalıyız. Malumunuz, şu anda ihracatımız 2023 yılı hesabıyla 255 milyar, 256 milyar civarında, ithalatımız ise 361 milyar dolar civarında yani daha katedeceğimiz çok mesafe var, ithalatımız şu anda hâlâ 100 milyar dolar ihracatımızın önünde.

Teşvik edeceğiz serbest bölgelerin önündeki bu engellerin kaldırılmasını ve netice itibarıyla ihracatçının bu noktada daha da motive olmasını sağlamalıyız diyor, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)