GEORGE ASLAN (Mardin) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Konuşmamda Türkiye'de yaşayan Protestanların uğradıkları hak ihlallerine dikkat çekmek istiyorum. Türkiye'de etnik olarak çoğu Türk olmak üzere birçok ırktan yaklaşık 8 bin Protestan mevcuttur. Bunlar genellikle Müslümanken Hristiyan olmuş insanlardır. Çoğunluğu İstanbul, Ankara ve İzmir'de olmak üzere 186 kilise ya da topluluğa sahiptirler. Kurmuş oldukları kilise, dernek, vakıf gibi kurumlarda toplanarak ibadetlerini ve dinî faaliyetlerini gerçekleştirmektedirler. Ancak Protestan topluluğu da tıpkı diğer azınlık kesimleri gibi zaman zaman baskı ve saldırılara maruz kalmaktadır. Protestan Kiliseler Derneğinin 2023 Hak İhlalleri İzleme Raporu'na göre Protestanlara yönelik hak ihlalleri geçen yıl da devam etti. Rapora göre Protestanlara yönelik kişi veya kurumlara sadece inançlarından ötürü nefret duyarak bu nefretini sözlü veya yazılı olarak belirten, kamuoyunda nefretin oluşması için kışkırtan nefret söylemlerinde 2023 yılında önceki yıla göre artış olmuştur. İbadet yeri kurma ve ibadet için kullanılan mekânların kullanımını sürdürme ve var olan ibadethaneleri kullanma talepleriyle ilgili sorunlar devam etmektedir. Çok sayıda yabancı uyruklu din adamı sınır dışı edilmiş, ülkeye giriş izni verilmemiş veya oturum izinleri yenilenmemiştir. Yabancı uyruklu din görevlilerinin N-82 ve G-87 kodları verilerek Türkiye'ye girişini engelleme ve sınır dışı etme sayısında önceki yıla göre ciddi artış yaşanmıştır. Bu kodları alan din görevlileri ile topluluk üyelerinin vize başvurularının tamamı reddedildi. Bunlara ilişkin açılan davaların bir kısmı Anayasa Mahkemesine taşındı ancak bazı başvurular Anayasa Mahkemesi tarafından olumsuz sonuçlanınca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvurular yapıldı. Bu kişilere aileleri de eklenince 2019 yılından bu yana güvenlik gerekçesiyle vize başvuruları reddedilen ve oturma izinleri iptal edilen 250 Protestan Türkiye'den ayrılmak zorunda kalmıştır. Hâlâ Türkiye'de olanlar ise her an gönderilme endişesi yaşamaktadır.

Protestan toplumu için ibadet yeri sorunu ciddi bir sorun olarak devam etmektedir. Hristiyanların yakın geçmişte neredeyse hiç yaşamadığı veya Hristiyan ibadethanesi bulunmayan küçük yerleşimlerde Protestan toplumu üyeleri görünür oldukça ciddi bir toplum baskısıyla karşı karşıya kalmaktadırlar.

Değerli milletvekilleri, Türkiye'de din ve inanç özgürlüğü için Anayasa'nın 24'üncü ve 25'inci maddelerinde esas olarak "Herkes, vicdan, dinî inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir. Kimse, ibadete, dinî âyin ve törenlere katılmaya, dinî inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; dinî inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz ve suçlanamaz." denilmektedir. Din ve inanç özgürlüğü için bir diğer yasal çerçeve ise Meclisin onayladığı ve Anayasa'nın 90'ıncı maddesine göre Anayasa'nın da üzerinde olan uluslararası anlaşmalardır. Bu nedenle, yabancı uyruklu Protestan toplumu üyelerinin Türkiye'ye girişine yönelik engellemeler ve sınır dışı etme uygulamaları kaldırılmalıdır. Herhangi bir suç iddiası olmadan, sadece dinî inançlarından dolayı insanların maruz kaldığı bu duruma son verilmelidir.

Protestanlara yönelik medyada yer alan nefret söylemine, kışkırtmaya ve ayrımcılığa neden olabilecek yazılı ve görsel yayınlar hakkında hızlı ve etkin bir şekilde denetim mekanizması kurulmalıdır. Adli makamların şikâyet beklemeden nefret suçları ve söylemleriyle ilgili resen harekete geçmeleri sağlanmalıdır.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (DEM PARTİ sıralarından alkışlar)