YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Görüşmekte olduğumuz kanun teklifi, ülkemizin kırsal mahallelerinde yaşayan vatandaşlarımızın yaşadığı sorunları hafifletmeyi vadediyor ancak teklifin içeriğine ve mevcut uygulamalara baktığımızda ne yazık ki temel sorunların çözümüne yönelik somut bir irade göremiyoruz. Bu nedenle eleştirilerimizi dile getirmek, yanlışları düzeltmek adına bir kez daha yüksek sesle konuşmak zorundayız.

Büyükşehir Yasası kapsamında köylerin mahalleye dönüştürülmesi başlangıçta kırsal kalkınmayı hızlandırmak ve yerel hizmetlerin daha etkin bir şekilde götürülmesini sağlamak gibi hedeflerle savunulmuştu ancak aradan geçen süre zarfında bu hedeflerin büyük ölçüde kâğıt üstünde kaldığını görmekteyiz. Köyler belediye sınırlarına dâhil edilerek mahalle statüsüne geçirilmiş ancak ne altyapı hizmetleri ne de temel belediye hizmetleri açısından yeterli bir iyileşme sağlanmıştır, hatta aksine birçok yerde kırsal mahallelerin üzerindeki yükler katlanarak artmıştır. Kırsal mahallelerdeki yolların yapımı, bakımı ve onarımı belediyelerin genişleyen sorumluluk alanları nedeniyle ciddi şekilde aksıyor; elektrik, su, kanalizasyon gibi temel altyapı hizmetleri yetersiz kalıyor. Günümüz dünyasında internet ve telefon hizmeti neredeyse bir insan hakkı olarak kabul edilmekte ancak köylerde, mahalleye dönüşen yerleşim yerlerinde internet altyapısı yetersizliğinden dolayı eğitim, sağlık ve tarım gibi birçok alanda geri kalınmaktadır. Büyükşehir Yasası'nın getirdiği düzenlemelerle birlikte kırsal mahallelerde yaşayan vatandaşlarımız ağır vergiler ve yüksek maliyetlerle karşı karşıya kalmıştır. Çoğu köy mahalleye dönüştürülmesine rağmen tarım ve hayvancılık faaliyetlerinde herhangi bir teşvik ve destek alamamakta, bu durum köylerdeki üretimin sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir.

Şimdi, bu teklifin detaylarına hep beraber bakalım. Teklif, evini yapamayan veya taksitlerini ödeyemeyen hak sahiplerine ek süre verilmesini, alternatif enerji kaynaklarının teşvik edilmesini ve imar hakkının aktarılmasını öngörüyor. Evini yapamayanlara ve taksitlerini ödemeyenlere ek süre verilmesi olumlu gibi görünse de bu ekonomik krizin altında ezilen kırsal mahalle halkının sorunlarına kalıcı bir çözüm sunamamaktadır. Vatandaşlarımız köylerinden göç etmemek adına borçla ayakta durmaya çalışıyor ancak geçici çözümler yerine kırsal kalkınmayı esas alan kapsamlı bir destek mekanizması gereklidir.

Alternatif enerji kaynaklarının teşvik edilmesi önemli bir adımdır ancak bu teşviklerin uygulanabilirliği dikkatle sorgulanmalıdır.

İmar hakkının aktarılması konusu ise dikkatle ele alınmalıdır. Kırsal mahallelerdeki tarım arazilerinin ve doğal alanların korunması gerekirken bu düzenlemelerle rant odaklı bir yaklaşımın önünü açma riskine dikkat çekmek istiyoruz. Kentsel dönüşüm projeleri kırsal mahallelerdeki doğal yaşamı ve tarım alanlarını tehdit etmemelidir.

Eleştirilerimizi dile getirmekle birlikte yapıcı önerilerimizi de sunmak istiyorum: Öncelikle, Büyükşehir Yasası yeniden değerlendirilmelidir. Kırsal mahallelere uygulanan vergiler ve diğer mali yükler gözden geçirilmelidir. Bu yerleşim yerlerinde yaşayan vatandaşlar kendi yaşam standartlarına uygun bir vergilendirme rejimine tabi olmalıdır. Altyapı hizmetleri için özel kaynak ayrılmalıdır. Kırsal mahallelere yol, su, elektrik ve iletişim gibi temel hizmetlerin sağlanması için merkezî yönetimden özel bütçe tahsis edilmelidir. Kırsal kalkınma teşvikleri artırılmalıdır; tarım ve hayvancılık sektörünü canlandırmak için kırsal mahallelere yönelik özel teşvik programları oluşturulmalı, bu programlar özellikle gençlerin köylerinde kalmasını sağlayacak projelere odaklanmalıdır. Alternatif enerji yatırımları yaygınlaştırılmalıdır; güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi ve biyogaz projeleri gibi girişimler desteklenmeli, bu projelerle vatandaşlarımızın refahının artırılması sağlanmalıdır. Mahalle statüsü kaldırılmalı veya esnetilmelidir; kırsal mahallelerin eski köy statüsüne dönmesi veya bu mahallelerde özel düzenlemelerin yapılması düşünülebilir. Bu sayede hem hizmet götürme sorunu çözülür hem de kırsal yaşamın ihtiyaçlarına uygun bir idari yapı oluşturulabilir.

Sayın milletvekilleri, kırsal mahallelerde yaşayan vatandaşlarımız sadece seçim bölgelerinde hatırlanan, sonra unutulan insanlar değildir; onlar bu ülkenin temel direğidir. Eğer bugün bu sorunları çözmezsek yarın daha büyük sorunlarla karşı karşıya kalacağımızı hepimiz bilmek zorundayız. Köylümüzün alın terine, emeğine ve haklarına sahip çıkma adına hep birlikte bu yanlışlara dur diyelim.

Türkiye'nin her bir köşesine eşit bir şekilde kalkındıracak politikaları hayata geçirelim diyor, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)