CHP GRUBU ADINA ÜMİT ÖZLALE (İzmir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; benim şimdi hayatta olmayan amcam ve halam fiziksel ve zihinsel engelliydi. Ben onların ve onlara bakmakla yükümlü olan babaannem ve dedemin hayatının ne kadar zor olduğuna birinci dereceden şahidim. Zaten uluslararası istatistikler de onların istisna olmadığını gösteriyor.

YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Çok hızlısın Hocam!

ÜMİT ÖZLALE (Devamla) - Bakın, bugün Avrupa Birliğinde engelli bireylerin sadece yüzde 29'u yoksulluk ve sosyal dışlanmışlık riski altında; bu oran Türkiye'de yüzde 77 yani Türkiye'de her 4 engelli vatandaşın 3'ü yoksulluk ve sosyal dışlanmışlık riski altında.

YÜKSEL SELÇUK TÜRKOĞLU (Bursa) - Teamüller var yani dün bir, bugün iki.

ÜMİT ÖZLALE (Devamla) - Biz, engelli vatandaşlarımızla, onların temsil ettiği derneklerle çok fazla toplantılar yaptık ve bu yoksulluk döngüsünden onları nasıl çıkarabileceğimizle ilgili bayağı bir fikir alışverişi yaptık. 2 tane cümle benim hep aklımda; bunlardan bir tanesi şuydu, çalışabilecek olan bir birey hep şunu söylemişti: "Ben sadaka istemiyorum, alın terimle çalışıp hak ettiğim ücreti almak istiyorum." İkinci cümle de şuydu: "Ben artık sosyal sorumluluk projelerinin bir parçası değil sosyal hayatın bir parçası olmak istiyorum." Bu iki cümleden çıkaracağımız tek bir sonuç var, o da bizim engelli vatandaşlarımızın istihdama katılımını sağlamak.

Bakın, bugün OECD'de engelli nüfusun istihdam oranı yüzde 44 yani OECD ülkelerinde engelli vatandaşların yaklaşık yarısı iş gücüne dâhil ve yoksulluk döngüsünde değiller. İşsizlik oranı ise sadece yüzde 14; engelli vatandaşların yüzde 22'si yarı zamanlı işte çalışıyorlar. Neden OECD ülkeleri bu kadar büyük bir başarıya sahip? Çok basit, kaynak aktarıyorlar. Bakın, bütçe görüşmelerinde de bu kaynak meselesini fazlasıyla konuşacağız ama OECD ülkelerinde engelli bireylerin istihdama katılımı için millî gelirden yüzde 2 pay aktarılıyor; bizde ise aktarılan pay yüzde 0,2 bile değil yüzde 0,1.

Devam edelim: 2023 yılında EKPSS'ye toplam 50.623 engelli vatandaşımız başvurmuş, sadece 2.179 kişi işe yerleştirilmiş. 2024 yılında EKPSS'ye 43.130 kişi başvurmuş, sadece 2.114 kişiyi biz istihdam etmişiz kamuda. Kontenjan artışı 9, bir yılda engelli vatandaşlara kamunun kontenjan artışı sadece 9 kişi; işte, bu da AK PARTİ'nin engelli vatandaşların istihdamına verdiği desteği gösteriyor.

Peki, ne yapmalıyız? Bu terimi benden çok duyacaksınız; eğitimde fırsat eşitliği ne kadar önemliyse dijitalde fırsat eşitliği de o kadar önemli. Bugün, bu dijital çağda yeni teknolojiler, bizim engelli vatandaşlarımızın hem eğitim almasına hem de çok daha iyi koşullarda istihdama dâhil olmasına izin veriyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayın Sayın Özlale.

ÜMİT ÖZLALE (Devamla) - Bugün, engelli vatandaşlarımız e-ticaret gibi, siber güvenlik gibi, kodlama gibi alanlarda çalışabiliyor. Bugün, otizmle mücadele eden bireyler, Down sendromlu bireyler istihdama çok daha rahat katılabiliyor ama bununla ilgili neredeyse hiçbir kaynak yok, hiçbir şey yapılmıyor.

Bir konu daha var ne yapılması gerektiğiyle ilgili. Bugün, engelli vatandaşlarımızın hem sosyal hem de iş hayatına katılımını kolaylaştırmak için teknoloji geliştirebiliriz. Bunun aynı zamanda çok büyük bir iktisadi getirisi de var; hem vatandaşlarımızı iş hayatına hazırlayacağız ama aynı zamanda bu teknolojileri Türkiye'de geliştirirsek ve bunları stratejik sektör olarak ilan edersek buradan çok ciddi bir iktisadi değer kazanırız. O yüzden bizim tavsiyemiz: Bu engelli teknolojileri sektörüne bir ayrıcalık tanıyın.

Başka önemli olan noktalardan bir tanesi de engelli vatandaşlarımıza sosyal yardım desteğini çalışmaya başladıktan sonra kesmeyin.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ÜMİT ÖZLALE (Devamla) - Sonuç olarak engelli vatandaşlarımız, sadece herhangi bir aralıkta hatırlanmayı değil her gün hatırlanmayı bekliyor ve biz engelsiz bir Türkiye'yi onlarla beraber inşa edeceğimizin sözünü buradan veriyoruz diyorum, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)