DEM PARTİ GRUBU ADINA MAHMUT DİNDAR (Van) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Artan enflasyon, ülke genelinde yaşanan ekonomik dalgalanmalar ve gıdadan barınmaya gelen zamlarla kirasını ödeyemeyen emekliler, düşük maaşları nedeniyle kirasını ödeyemez duruma gelmiştir. Türkiye'de yaşlılar ve emekliler barınma taleplerinde bulunmakta ancak belediyeler bu başvurulara yetişememektedir. Türkiye'de en düşük emekli maaşı 12.500 liraydı, şimdi yapılan zamsa günlük 100 TL'nin altındadır. Emekliler bu 100 lirayla ne yapabilir ki? Bu mudur yaşlılara, emektarlara duyduğunuz saygı?

Dünyada, emekliler için hükûmet harcamalarının gayrisafi yurt içi hasılaya oranı yüzde 7,9'ken Türkiye'de bu oran 4,3'tür. Emekliler için Doğu Avrupa ülkelerinde gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 9,3'ü, Batı Avrupa ülkelerinde yüzde 11,3'ü oranında kamu harcaması yapılmaktadır. Türkiye, Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında en düşük ortalama emekli ve hak sahibi aylığına sahip 2'nci ülkedir, bununla övünün. 2002'de ortalama emekli aylığının kişi başına gayrisafi yurt içi hasılaya oranı yüzde 46,4'ken 2024'te yüzde 27,7'ye geriledi. 2002 yılında yüzde 36,6 olan çalışan ve iş arayan emeklilerin oranı Aralık 2023'te yüzde 55,3'e yükselmiştir. Bütçede emeklilerin payı düştü, 2008-2024 yılları arasında SSK'ye yapılan bütçe transferlerinin oranı yüzde 5,2 azalmıştır. 2008'de yapılan sosyal güvenlik düzenlemeleri sonucunda emekli aylık ve gelirlerinin giderek düşmesi emeklileri daha fazla çalışmaya yöneltmektedir. Çalışan veya iş arayan emeklilerin oranı yüzde 60'a yaklaşmıştır sayın AKP'liler. Türkiye, emekli harcamalarına en az kaynak ayıran ülkeler arasında yer almaktadır, bununla da utanın. Türkiye'de neoliberal yaklaşımlar özellikle Hükûmet çevreleri ve sosyal güvenlik sisteminin bütçeye yük olduğundan, sosyal güvenliğin bir kara delik olduğundan söz etmektedir. Emekli aylıkları ve emeklilik yaşı söz konusu olduğunda en çok gündeme gelen itirazlardan biri "Kaynak yok." ve "Sosyal güvenlik sistemi açık veriyor." şeklindedir.

Değerli milletvekilleri, bugün emekli maaşları açlık sınırının ve asgari ücretin altında kalmıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayın lütfen.

MAHMUT DİNDAR (Devamla) - Türkiye'de emeklilerin bugün yaşadığı sorunların büyük bölümü 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'ndan kaynaklanmaktadır. 5510 sayılı Yasa'yla yapılan değişiklikler emekli aylıklarının ciddi biçimde düşmesine yol açmıştır. Aynı sayılı yasaya göre güncelleme katsayısı TÜFE ile büyümenin yüzde 30'unun toplamından oluşmaktadır. Daha önce büyümenin yüzde 100'ü hesaba katılırken artık yüzde 30'u hesaba katılmaktadır. Ekonomik büyümedeki artış emekli aylıkları artışında dikkate alınmamaktadır. 5510 sayılı Yasa'nın 55'inci maddesi emekli aylıklarının her yıl ocak ve temmuz aylarında TÜİK tarafından açıklanacak Tüketici Fiyat Endeksi yıllık değişim oranında artırılmasını öngörmektedir. Enflasyon ve büyüme oranları emekli aylıkları açısından yaşamsal öneme sahiptir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MAHMUT DİNDAR (Devamla) - Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (DEM PARTİ sıralarından alkışlar)