İYİ PARTİ GRUBU ADINA TURHAN ÇÖMEZ (Balıkesir) - Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; obezite, bütün dünyada olduğu gibi Türkiye'de de giderek artan bir problem hâline geldi. Özellikle son yirmi beş yıl içerisinde obezite artık Türkiye'nin önemli problemlerinden, önemli sorunlarından bir tanesi. Özellikle Türkiye'de bugün yaşayan her 100 vatandaşın 25'i maalesef obezite kriterlerinde ve bu sayı giderek artıyor. Bunun Türkiye'ye hem sağlık hem ekonomik maliyeti hesaplanamayacak kadar fazla.

Peki, bütün dünyada olduğu gibi, Türkiye'de neden obezite artıyor? Dünyanın diğer ülkelerinde olduğundan biraz daha farklı gerekçeleri var bizde; başka ülkelerde ağırlıklı "fast food" dediğimiz ayaküstü yenilen gıdalar, ağırlıklı alkol ve diğer içecekler buna sebep olurken Türkiye'de aslında fakirliğin ve sefaletin sebep olduğu önemli bir obezite problemi var.

Birincisi, hazır gıdalar. Türkiye'de maalesef hazır gıdalar son dönemde giderek artmaya başladı; işlenmiş ürünler, önemli problemlerden bir tanesi.

Yüksek karbonhidrat ve yağ içeren gıdalar keza fakat en önemli şey, sebze ve meyve fiyatlarında giderek yaşanan artışlar. Maalesef Türkiye'de sağlıklı gıdaya ulaşmak, özellikle sebze ve meyveye ulaşmak giderek daha pahalı hâle geliyor, bu da obezitenin temel sebeplerinden bir tanesi.

Giderek daha az hareket ediyoruz. Maalesef spor etkinliklerinden uzak bir toplum olduk. Ne yazık ki özellikle belediyelerin vermiş olduğu hizmetlerdeki yetersizlik, insanların yürüyüş alanlarının, spor alanlarının yetersizliği obeziteye zemin hazırlayan bir başka problem.

Farkındalık yok Türkiye'de yani obezitenin nelere sebep olduğunu, obezitenin neden yaşandığını ve bunun maliyetlerinin neler olduğunu toplum ne yazık ki yeterince bilmiyor.

Giderek artan sosyoekonomik problemler, keza psikolojik problemler, özellikle artan gerginlik, stres yine obezitenin ciddi nedenlerinden bir tanesi.

Tabii, Türkiye'ye baktığımızda obezitenin asıl sebebinin karbonhidrat ağırlıklı beslenme olduğu ortaya çıkıyor yani ekmek, makarna, pilav tarzında beslenmenin obeziteye temel teşkil ettiği biliniyor ve dünyayla mukayese ettiğimizde Türkiye'de Avrupa'ya göre 2 ila 3 kat daha fazla ekmek tüketiliyor. Buna mukabil et tüketimine veya protein tüketimine baktığımızda da yine Avrupa'nın çok altında. Yine, buna paralel olarak vitamin ve mineral eksikliği Türkiye'de giderek artan sorunlardan bir tanesi.

Peki, obezite nelere sebep oluyor yani obezitenin artışı Türkiye'de nelere mal oluyor? Açıkçası birçok sebep var. Bunlardan bir tanesi kalp hastalıkları, bir diğeri damar hastalıkları; giderek artan, riskli bir problem olan diyabet yine obeziteden kaynaklanıyor. Bir başka problem de infertilite. Zaman zaman Sayın Erdoğan "Niye nüfusumuz artmıyor?" diye sorguluyor, bunu kültürel sebeplere bağlıyor ama bunun temelinde ekonomik sebepler olduğunu birkaç kere ifade ettik. Yine, obezitenin de kısırlığa veya steriliteye sebep olduğunu da biliyoruz.

Tabii, obeziteyle mücadele bir kültür, bir felsefe; bunun aslında çocuklukta başlaması lazım. Türkiye'de temel sorunlardan bir tanesi maalesef ilköğretim okullarındaki kantinler, bu kantinlerde çocuklarımıza sağlıklı gıda veremiyoruz. Çocuklarımızın önemli bir kısmı sağlıklı gıdaya ulaşamadığı gibi, kantinlerden alışveriş yapma imkânına da sahip değil. Maalesef ebeveynler çocukların yanına gıda çantaları da koyamadıkları için, beslenme çantaları da koyamadıkları için aslında çocuklar daha hayatlarının ilk döneminde obeziteyle tanışıyorlar, bu da ilerleyen yıllarda kalıcı, çok ciddi kronik bir sorun hâline geliyor. Okul kantinleriyle ilgili mutlaka bir regülasyon şart, kantinlerde satılacak ürünlerin mutlaka denetimden geçmesi, bunlarla ilgili bir sertifikasyon düzenlemesinin yapılması şart. Ama her şeyden önemlisi, mutlaka ve mutlaka bir farkındalık yaratılması, toplumun bununla ilgili bilmesi gerekenleri öğrenmesi son derece önemli.

Geçtiğimiz günlerde Sağlık Bakanlığı bir açıklama yaptı ve dedi ki: "Bir ay içerisinde Türkiye'de 10 milyon kişiyi tartacağız." Peki, nerede tartacağız? "Sokaklarda tartacağız -başka- insanların toplu olduğu yerlerde, cami önlerinde, alışveriş merkezlerinin önlerinde tartacağız." Bu bir sağlık skandalıdır aslında. İnsanları "Gelin, biz sizin boyunuzu, kilonuzu ölçeceğiz." diyerek tartmaları aslında bir sağlık skandalıdır, hiçbir bilimsel tarafı da yoktur. Birtakım fotoğraflar aldım; maalesef insanlar, ayakkabılarını dahi çıkarmadan, üzerlerindeki kılık kıyafetlerin ağırlığı dahi hesap edilmeden, sokaklarda önlerine geçilerek kiloları tartılıyor, boyları ölçülüyor ve bununla obeziteyle mücadele edileceği konusunda bir hüküm ortaya konuluyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

TURHAN ÇÖMEZ (Devamla) - Bitireceğim Başkanım.

BAŞKAN - Tamamlayalım, buyurun.

TURHAN ÇÖMEZ (Devamla) - Tabii, yanı sıra binlerce, on binlerce stant yapılmış; bunu kimlere yaptırdılar onu da bilmiyoruz. Tabiatıyla sokaklarda yapılan ölçümlerin hiçbiri bilimsel değil, gerçekçi değil, rasyonel değil ancak bunların hastanede yapılması son derece önemli. Aşağı yukarı her gün 3 milyon kişi sağlık merkezlerinde, hastanelerde muayene oluyor, tedavi oluyor. Bunların hastanede yapılmayıp özellikle yoldan geçen insanların çevrilerek yapılıyor olması son derece riskli ve yanlış. Bunun da bana göre bir tek sebebi var: Türkiye'de son birkaç ay içerisinde özellikle obeziteyle mücadele ilaçlarından bir tanesine ruhsat verildi. Bu ilaçlar artık eczanelerde ücretsiz, daha doğrusu reçetesiz satılacak. Reçetesiz satılacak ilaçlar tam da ruhsat aldığında, sokaklarda insanlar yoldan çevrilerek "Gelin, biz sizin boyunuzu, kilonuzu ölçelim." denerek Sağlık Bakanlığının bu uygulamayı yapması son derece yanlış.

Çok önemli bir konudur obeziteyle mücadele etmek, bu konu aslında partilerüstü bir mesele.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

TURHAN ÇÖMEZ (Devamla) - Bitiriyorum Sayın Başkanım.

BAŞKAN - Buyurun.

TURHAN ÇÖMEZ (Devamla) - Hepimizin, çoluğumuzun çocuğumuzun geleceğini ilgilendiren son derece önemli ve siyasetüstü bir konudur. Bu konuda -az önce Sayın Başkanıma da arz ettim- keşke bir imkân olsa da ortak bir komisyon kurabilsek çünkü bunun hakikaten Türkiye'de çok ciddi bir risk taşıdığını, önümüzdeki yıllarda bu riskin giderek artacağını hem ekonomik hem sağlık olarak büyük komplikasyonlar, büyük tehditler oluşturduğunu görmek ve anlamak lazım. Eğer yüce heyetiniz tensip ederse, gerekirse ortak komisyon oluşturmak için farklı bir çalışma da oluşturabiliriz ama obezite Türkiye'nin önümüzdeki yıllarda önemli bir problemidir. Bu problem politikaüstü, partilerüstü bir meseledir. Bununla ilgili mücadele için ortak bir politika üretmek, uzun yıllar devam edecek ve siyasetle veya partilerle değişmeyecek kalıcı politikalar üretmek mecburiyetindeyiz. O bakımdan, gönlüm arzu eder ki -ki İYİ Parti olarak biz de talep ediyoruz- bir komisyon kuralım; neler sebep oluyor, nasıl önüne geçebiliriz, başta çocuklar olmak üzere bununla nasıl mücadele edebiliriz, nasıl sağlıklı toplum yaratabiliriz veya tesis edebiliriz...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

TURHAN ÇÖMEZ (Devamla) - Bununla ilgili mücadeleyi hep beraber yapmayı tekrar teklif ediyorum.

Yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (İYİ Parti ve YENİ YOL sıralarından alkışlar)