NACİ ŞANLITÜRK (Ordu) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ülkemizin en önemli tarımsal ihracat geliri olan fındık ürünüyle ilgili söz almış bulunmaktayım. Bu vesileyle, Genel Kurulu ve ekranları başında bizleri izleyen necip Türk milletini saygı ve sevgilerimle selamlıyorum.

Sayın Başkanım, bugün akşam saatlerinde Fatsa ilçemizde özel bir işletmeye ait taş ocağında göçük meydana gelmiştir. 2 vatandaşımız göçük altında kalmıştır. Maalesef, 1 vatandaşımızı kaybettik, 1'inin cansız bedenine ulaştık, diğer vatandaşımızı arama çalışmaları devam ediyor; inşallah, hayırlısıyla sağ salim ulaşırız diyoruz. Hayatını kaybeden vatandaşımıza da Allah'tan rahmet diliyorum, ailelerine sabır diliyorum.

Sayın Başkanım, ülkemizde ruhsatlı olarak 16 il, 125 ilçede fındık üretilmektedir, bunların dışında 30 ilde daha fındık üretimi yapılmaktadır. En fazla üretim 2008 yılında 801 bin ton olarak gerçekleşmiş, son yirmi yıla baktığımızda yıllık ortalama 600 ile 750 bin ton arasında bir fındık üretimimiz olmaktadır. Son yıllarda hem ihracatımız gelişmiş hem de iç tüketimimiz artmıştır. Yıllık 760 bin ton civarında fındığı ihracatta ve iç tüketimde harcamaktayız. Yaklaşık 610 bin ton civarında kabuklu fındık ihraç ediyoruz, 160 bin ton civarında kabuklu fındığı da iç tüketimde harcıyoruz.

Fındık yıllık 3 milyar dolara yakın ihracat geliriyle Türkiye'nin tarımsal ihracatında 1'inci sırada yer almaktadır. 2024 yılı içerisinde 2,7 milyar dolar ihracat gelirimiz olmuştur. 2025 yılı Temmuz ayına kadar -yani ağustos ayında hasat yapıldığını düşünürsek- ihracat gelirimiz 2024 ve önceki yıllardan kalan fındıkların satılmasıyla 2,2 milyar dolar civarında gerçekleşmiştir. 2025 yılı içerisinde, özellikle 12 Nisandaki zirai don afetinden ülkemiz ciddi manada etkilenmiştir. Bu sene zirai don afetinden sonra 400 bin tonun altında bir rekolte gerçekleşeceğini tahmin etmekteydim fakat ağustos ayı hasadında görüldü ki rekolte 300 bin ile 350 bin ton arasında gerçekleşmiştir. Rekoltenin beklenenin çok altında olması nedeniyle serbest piyasada fındık, Toprak Mahsulleri Ofisinin açıklamış olduğu 200 TL'nin çok üzerinde, 350 TL'yi yakalamıştır. Fındıkta her yıl tekrarlanan oyun bu sene yine tekrarlanmış, tekelci firmanın yapmış olduğu manipülasyonlarla fındık fiyatı biraz geri düşmüştür. Fakat üreticimiz bu oyunları yakinen bildiği için elindeki ürünü kolay kolay satacağı benzemiyor yani fındık fiyatları yukarıya doğru bir miktar daha tırmanacak gibi görünüyor. Üreticinin sloganı hâline gelen cümleyi ben de tekrarlıyorum: "Bu yıl fındığın fiyatını üretici belirleyecek."

Ordu ilimizde ise 227 bin hektar alanda yıllık yaklaşık 200 bin ile 250 bin ton arası kabuklu fındık üretilmektedir. İlimiz, ülkemizin üretmiş olduğu fındığın üçte 1'ini üreterek dünyanın en çok fındık üreten ilidir. Bu sene zirai dondan en sert şekilde etkilenen ilimizde rekolte 60 ile 80 bin ton arasında gerçekleşmiştir. Zirai don afetine karşı ürününü tarım sigortası yaptıran üreticilerimiz zararlarını önemli ölçüde tarım sigortasından telafi etmişlerdir. Ürününü sigorta yaptırmayan üreticilerimize, Hükûmetimiz tarafından, yüzde 100 hasar gören üreticilerimize dönüm başı 4.200 TL, yüzde 100'ün altında hasar gören bahçelerde ise hasar görme oranına göre üst rakamı 4.200 TL baz alınarak eksilterek ödeme yapılmıştır. Ödemeler, 2025 yılı Çiftçi Kayıt Sistemi'ne göre yapılmıştır. 2025 yılı içerisinde farklı sebeplerle kayıt yenileyemeyen üreticilerimiz bu destekten faydalanamamıştır. Tek geçim kaynağı fındık olan, senede bir kez ürün alan bu üreticilerimizin mağduriyetine seyirci kalamayız. İlçe tarım müdürlüklerimiz kendi ilçelerinde Çiftçi Kayıt Sistemi'ni de kontrol ederek müracaat etmemiş olan bu üreticilerimiz tespit edilmeli, bu üreticilerimize kayıt yenileme hakkı tanınmalı ve zirai don desteğinden mahrum olmamaları sağlanmalıdır. Devletimizin, idari süreçlerdeki aksaklıkları hızla gidererek mağduriyet yaşayan tüm üreticilerimize şefkatle sahip çıkacağına yürekten inanıyorum.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Evet, lütfen tamamlayın.

NACİ ŞANLITÜRK (Devamla) - Teşekkür ediyorum Başkanım.

Ayrıca, 12 Nisan 2025 tarihinde meydana gelen zirai don afetinden önce zirai kredi çeken çiftçilerimiz, çekmiş oldukları bu kredileri ürün olmadığı için ödeyememektedir. Bu krediler faizsiz olarak 2026 yılı hasat sonuna kadar ertelenmelidir.

Yine, tek geçim kaynağı fındık olan, başka hiçbir geliri olmayan fındık üreticilerinin de yaklaşık yüzde 20'sine denk gelen üreticilerimize, bir yıllık geçimlerini temin edecek ve bahçelerini 2026 yılı hasat zamanına hazırlamak üzere ek kredi verilmelidir. Bölgede âdeta bir pandemiye dönen kahverengi kokarca böceği zararlısıyla topyekûn bir mücadele olduğu göz önünde bulundurularak bu destekler ivedi bir şekilde sağlanmalıdır. Devletimizin önemli bir ihracat geliri olan fındığımıza ve fındık üreticimize sahip çıkacağına inanıyorum. Tamamen yerli ve millî olan, hiçbir ithalat girdisi olmayan bu ihracat gelirini göz ardı edemeyiz, fındık üreticimizi göz ardı edemeyiz. Çalışarak, üreterek üretici kazanacak, devlet kazanacak, millet kazanacak diyor hepinizi saygılarımla selamlıyorum. (MHP sıralarından alkışlar)