YENİ YOL GRUBU ADINA CEMALETTİN KANİ TORUN (Bursa) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Murgul'da yapılmak istenen bu maden faaliyeti uzun yıllardır devam ettirilen rant rejiminin nasıl sınır tanımadığının en önemli göstergelerinden biridir. Bugün Murgul'da, Damar'da, Kabaca'da Petek'te, Akarşen'de yaşananların her biri bizim yalnızca coğrafyamızı değil hafızamızı, kültürümüzü, geleceğimizi ilgilendiriyor yani sıradan bir ÇED dosyasından bahsetmiyoruz. Bu mesele, Artvinlinin yaşam hakkı, evinin güvenliği, içtiği suyun temizliği, toprağının bereketi, çocuklarının sağlığı meselesidir. Bu mesele, ekonomik faaliyetin insanların kaderiyle kumar oynanmasına izin verip vermeyeceğimizin meselesidir.

Değerli arkadaşlar, 2014 yılında siyanürle ayrıştırma planı gündeme geldiğinde binlerce hemşehrimiz ayağa kalktı, işçiler işi bıraktı çünkü insanlar toprağını, suyunu, arıcılığını, hayvancılığını koruyordu yani doğa Artvin'in, Artvinlinin her şeyidir. O dönem şirket yöneticileri resmî yazıyla "Siyanür kullanılmayacak." diye taahhüt verdi. Bugün aynı şirket yıllar sonra yeniden siyanürlü tank liç projesiyle karşımıza çıkıyor. Peki, ne değişti? Siyanür mü masumlaştı, yoksa Artvinlinin canı mı değersizleşti? Bugün biz Murgul'u konuşsak da Artvin'de doğa tahribatı yeni değildir. Cerattepe'yi hatırlayın, Kafkasör Yaylası'nın üstünde yıllarca süren bir mücadele verildi. O mücadele yalnızca bir maden davası değil ormanın, suyun, yaban hayatının ve hemşehrilerimizin nefes alabilme hakkı için verilen bir demokrasi mücadelesiydi. Memleketim Ardanuç'ta, Borçka'da, Şavşat'ta HES projelerinin nasıl dere ekosistemlerini bozduğunu yakinen biliyorum. Artvinliler soruyor: "Biz bu memlekette neden bedel ödemek zorunda kalan taraf oluyoruz?" Şimdi Murgul'da yine aynı hikâyeyi dinliyoruz. Proje dosyasında milyonlarca metreküplük siyanürlü atık depolama öngörülüyor. Bölgenin jeolojisi zaten onlarca yıldır süren dinamit patlatmalarıyla bozulmuş durumda; bölgenin eğimden kaynaklanan heyelan risklerini biliyoruz. Firma yetkilisine toplantıda hemşehrilerimiz risk konusunu sormuşlar, yetkili de "Yüzde 100 garantiyi kimse veremez." demiş. Arkadaşlar, garanti verilmeyen şeyin ne olduğunun farkında mısınız? Kullanılan madde siyanür. Murgul'da bir sızıntı olsa Kabaca'ya, Petek'e, Akarşen'e inecektir. Sular bozulduğunda, toprak bozulduğunda ne tarım ne hayvancılık kalır.

Değerli milletvekilleri, Artvin gibi Allah vergisi tabiat güzelliklerine sahip bir coğrafyanın sırf para hırsı için derelerinin HES'lerle kurutulması, ormanlarında 3-5 müteahhide para kazandırmak için ağaç katliamının yapılması ve madenlerle delik deşik edilmesi kabul edilemez.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, tamamlayın.

CEMALETTİN KANİ TORUN (Devamla) - Biz bu tabiatı dedelerimizden, babalarımızdan miras almadık, evlatlarımızdan ödünç aldık; bu emanete sahip çıkmak hepimizin boynunun borcudur. Bu nedenle, Artvin'de ve Türkiye'nin her yerinde ekonomik faaliyetin ilkesi doğaya saygılı olmak zorundadır. Madenleri bilimin dediği gibi işletelim, biz ekonomik değer üretelim ama çocuklarımızın geleceğini yok etmeden yapalım.

Son söz olarak, Murgul'daki siyanürlü ayrıştırma projesinin bilimsel olarak yeniden değerlendirilmesi, bağımsız uzmanların raporlarının esas alınması, geçmişte yaşanan mağduriyetlerin araştırılması ve gerekli denetim mekanizmalarının kurulması için Meclis araştırma komisyonunun derhâl oluşturulmasını talep ediyor, önergeyi destekliyoruz.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (YENİ YOL, CHP, DEM PARTİ sıralarından alkışlar)