AK PARTİ GRUBU ADINA MEHMET ALİ CEVHERİ (Şanlıurfa) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kısa adı GAP olan Güneydoğu Anadolu Projesi'nin bütçesi üzerinde AK PARTİ Grubu adına söz almış bulunmaktayım.

Konuşmama başlarken 2026 yılı merkezî yönetim bütçemizin ülkemize ve milletimize hayırlı olmasını diler, heyetinizi hürmetle selamlarım.

GAP, cumhuriyet tarihinin en kapsamlı ve en önemli bölgesel kalkınma projelerinden biridir. Başlangıçta Fırat ve Dicle havzasındaki su ve toprak kaynaklarının değerlendirilmesi ve geliştirilmesine dayalı bir proje olarak hazırlanmış ve çok önemli bir finansal kaynak aktarılmıştır. GAP bölgesi yatırımlarının ülke içindeki payı 2003-2024 dönemi içerisinde yüzde 18'in üzerine çıkmıştır. 1990-2024 döneminde 2025 yılı fiyatlarıyla 2 trilyon 167 milyar TL fon ayrılırken bu kaynağın 1 trilyon 848 milyar TL'si yatırıma dönüşmüştür. Bölgeye kamu yatırım programlarından bu yıl 165,6 milyar TL ayrılmıştır. Yine, güncel olarak 2024-2008 dönemini kapsayan yeni GAP Eylem Planı hazırlanmıştır. Yeni plan, sulama, hassas tarım, sanayi dönüşümü, turizm odaklı iktisadi büyüme, altyapı ve istihdam gibi önemli alanları öncelik almaktadır. Toplam 198 proje için yaklaşık 496,2 milyar TL bütçe öngörülmüştür. GAP bölgesinde 675 bin 250 hektar alan sulamaya açılmış, ayrıca 94 bin hektar alanın sulamaya açılması için şebeke inşaatları devam etmekte olup bunların tamamlanmasıyla GAP Eylem Planı'na göre yüzde 60,8 olan gerçekleşme yüzde 70'e ulaşacaktır.

Enerji sektöründe ise hedefin yüzde 92'si gerçekleştirilmiş bulunmaktadır. Silvan Barajı ve HES projesinin tamamlanmasıyla gerçekleşme oranı yüzde 94'e yaklaşacaktır. Gerçekleştirilen HES projeleriyle bugüne kadar 548,1 milyar kilovat saat elektrik enerjisi üretilmiş olup bunun parasal değeri 32,9 milyar olarak hesaplanmıştır. Bu şekilde sadece enerji projeleriyle GAP kendini amorti etmiş bulunmaktadır.

Sayın Başkan değerli milletvekilleri, bölgede yapılan ihracat 2002 yılında 689,4 milyon dolar iken bu miktar 17 kattan fazla artarak 2024 yılında 12,3 milyar doların üzerine çıkmıştır. Bölge ihracatının Türkiye'nin toplam ihracatı içindeki payı yüzde 1,9'dan yüzde 5,2'ye yükselmiştir. Bölge illeri teşvik sisteminde en yüksek değerin sağlandığı altıncı bölgede yer almaktadırlar. Geçen yıl bölge illerine 1693 yatırım teşvik belgesi düzenlenmiş, bu belgelerle belirtilen sabit sermaye tutarı 90 milyar 346 milyon TL olup 60 bin kişilik istihdam öngörülmüştür. Ayrıca GAP idaresince bölgenin sosyal gelişimi için de 2002-2024 döneminde 16 milyar TL kaynak kullanılmıştır. GAP kapsamında günümüze kadar 78 baraj ve gölet, 16 yer altı depolaması, 132 sulama tesisi, 66 içme suyu tesisi, 1 atık su arıtma tesisi, 430 taşkın kontrol tesisi, 104 toplulaştırma projesi ve 46'sı HES olmak üzere toplamda 847 adet tesis hizmete alınmıştır. Bu tesislerin günümüz fiyatlarıyla maliyeti 1 trilyon TL'dir. Bu tesislerle 75,2 milyar metreküp su depolanmış, 675 bin hektar alan sulamaya açılmış, 1 milyar metreküp içme suyu sağlanmış, günlük 40 bin metreküp atık su arıtma kapasitesine ulaşılmış, 30 bin hektar alan taşkınlardan korunmuş, 2,6 milyon hektar alan da toplulaştırma tescil işlemleri yapılmış ve 7.891 megavat kurulu gücünde HES tesisi yapılmıştır. (AK PARTİ sıralarından alkışlar) GAP kapsamında 2025 yılında ise yatırım programlarında 478 milyar TL maliyetli 864 adet iş bulunmakta olup toplam 133 milyar TL harcama yapılmıştır. Bu işler için 2025 yılında ise 38 milyar TL ödenek ayrılmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; GAP'tan bahsederken ilim olan Şanlıurfa'ya değinmemek olmaz. Şanlıurfa'nın her ilçesi GAP'ın başka bir yüzünü taşımaktadır. Harran bereketin sembolü, Suruç girişimciliğin öncüsü, Halfeti turizmin göz bebeği, Birecik tarıma dayalı sanayinin odağı, Viranşehir ve Ceylânpınar tarımın merkezleri, Siverek ve Bozova geniş ekonomik çeşitliliği, Karaköprü şehirleşmenin örneğini, Eyyübiye maneviyatın merkezini, Haliliye kültürel turizmin dünyadaki eşsiz örneklerini temsil ederler Göbeklitepe'siyle.

SİBEL SUİÇMEZ (Trabzon) - Elektrik işi ne oluyor Şanlıurfa'da?

MEHMET ALİ CEVHERİ (Devamla) - Her ilçesiyle Şanlıurfa GAP'ın taşıyıcı kolonu olup zengin bir yüzüdür.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

MEHMET ALİ CEVHERİ (Devamla) - Bu duygularla GAP'ı ülkemize kazandıran devlet büyüklerimize, hükûmetimize ve çalışanlarımıza özellikle de... (AK PARTİ sıralarından alkışlar)