İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşülmekte olan 276 sıra sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu Tasarısı'nın 6'ncı maddesinin 1'inci fıkrası için vermiş olduğumuz değişiklik önergesi hakkında söz almış bulunuyorum, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Türk Dil Kurumunun mail aracılığıyla kullanıcılarına gönderdiği bilgide "ombudsman" sözcüğü şu ifadelerle açıklanmıştır: "İngilizce kökenli bu söz hukukta parlamento tarafından görevlendirilen, vatandaşları resmî makamların keyfî ve yasa dışı davranışlarına karşı korumakla görevli kişi veya kurum. Bu söz için `kamu denetçisi' önerilmiştir."

Bu kurum Türkiye Büyük Millet Meclisine bağlı, özel bütçeli. Bu düzenlemenin tarafsız bir kurum olma olasılığı var mıdır? Siz buna inanıyor musunuz? Türk halkı buna inanacak mı?

Meclis açılalı, değişik bir ifadeyle yüce Meclise seçilmemizin üzerinden bir yıl geçti, bir yıldır görev yapıyoruz ancak hâlâ 8 milletvekili tutuklu. Benim gibi hepsi savcılıktan, il seçim kurulundan, Yüksek Seçim Kurulundan onay alarak seçilmiş milletvekilleridir. Haklarında kesinleşmiş bir mahkûmiyet yok.

O zaman benim aklıma şu geliyor: Meclis Başkanı hepimizin başkanı tarafsız ve yansız olmalı. Meclis Başkanı -soruyorum arkadaşlar- ne yapmıştır? Milletvekillerinin hakkını koruyabilmiş midir? Bu konuda dik durabilmiş midir? Milletvekillerinin hakkını koruyamayan bir meclis başkanı örneği dikkate alındığında, Meclise bağlı kamu denetçilerinin tarafsız olarak vatandaşın hakkını nasıl koruyacağını birilerinin bize anlatması gerekir.

Değerli milletvekilleri, değişiklik "ihtisas alanlarına ayrılmış" kelimesini ihtiva etmektedir. İhtisaslaşma esasına dayalı kamu denetçiliği önermekteyiz. Öncelikle bu sistem, 75 milyona yakın nüfusu olan ülkemizin ihtiyaçları için yeterli olmalıdır. Önerdiğimiz gibi, askerî, güvenlik, cezaevi, kadın ve çocuk hakları, ayrımcılıkla mücadele, çalışma, iş hayatı, çevre, üniversiteler, sağlık, yerel yönetimler, kamu kaynaklarının kullanımı ve yolsuzlukla mücadele alanlarında denetçilerin oluşması, kamu denetçiliği kurumunun daha etkin çalışacağının ve verimli çalışacağının bir göstergesidir.

Bizim bu konuda haklılığımızı bir örnekle de vermek isterim. Gazetecilikte, arkadaşlar, ombudsmanlık bulunmaktadır. Gazetecilikte halk temsilcisi, halkın sözcüsü ve koruyucusu demektir. Yayın yoluyla haksızlığa uğrayanları temsil eder. Birçoğunun, gazetelerinde köşesi vardır. 1967'de Amerika Birleşik Devletlerinde ilk defa uygulanmaya başlamıştır. Ombudsman, tarafsız ve bağımsızdır. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'da yayın organları kendi ombudsmanını seçmektedirler.

Türkiye'de okur temsilcisi karşılığında ombudsmanlığı, Emre Kongar Hürriyet'te ve Seyfettin Turhan başlatmışlardır. Milliyet'te Yavuz Baydar 1999'a kadar okur temsilcisi olmuş, beş yıl bu görevi sürdürmüştür. Hâlen Milliyet, Sabah gazetelerinde uygulanmaktadır. Bu örneği şunun için verdim: Sadece bir kelime olan ve ihtisaslaşma ile ilgili olan bu alanda, dilerim ki, alt komisyonda kabul etmediğiniz bu önerimizi, ilk defa, burada kabul edeceksiniz diye düşünüyorum.

Bu duygu ve düşüncelerle hepinize saygılar sunuyorum. Teşekkür ederim. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Demiröz.